Luận Văn Những giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài.
Trong xu thế toàn cầu hóa với nhiều thời cơ và thách thức đan xen, để có
thể vượt qua các rào cản, khó khăn của quá trình hội nhập, các ngân hàng
thương mại đã và đang không ngừng nâng cao năng lực quản lý điều hành,
chủ động mở rộng quy mô hoạt động, đa dạng hoá sản phẩm dịch vụ, nhằm
nâng cao hiệu quả kinh doanh cho đơn vị. Một trong những lĩnh vực kinh
doanh vừa đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng vừa mang lại hiệu
quả chung cho toàn xã hội, đó chính là dịch vụ phát hành và thanh toán thẻ.
Xét về phương diện tổng thể, hoạt động thanh toán thẻ có vai trò vô cùng
to lớn đối với việc giúp cho người dân tiếp cận các phương tiện thanh toán
văn minh hiện đại của thế giới, góp phần nâng cao đời sống cộng đồng dân
cư, nâng cao đời sống xã hội. Xét về phương diện cụ thể, hoạt động thanh
toán thẻ không chỉ góp phần quan trọng trong việc tạo nên hiệu quả hoạt động
kinh doanh tại mỗi ngân hàng thương mại mà còn là một mắc xích quan trọng
thúc đẩy các hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng phát triển.
Thẻ là một phương tiện thanh toán văn minh hiện đại, gắn liền với công
nghệ. Nó ra đời trên cơ sở ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ. Hiện
nay, chúng ta đang sống trong một thế kỷ của công nghệ hiện đại, khi nền
công nghệ hiện đại càng phát triển thì rủi ro do sử dụng, lợi dụng công nghệ
để đánh cắp tiền từ thẻ đang là một thách thức lớn cho cả đơn vị phát hành thẻ
và chủ thẻ. Các rủi ro trong hoạt động kinh doanh dịch vụ thẻ ngày càng đa
dạng và phức tạp. Nó làm suy giảm hiệu quả kinh doanh, ảnh hưởng uy tín và
thương hiệu của đơn vị phát hành thẻ. Vì vậy, việc nghiên cứu để tìm ra các
giải pháp đồng bộ, hữu hiệu và khả thi để ngăn chặn, hạn chế rủi ro trong hoạt
động kinh doanh thẻ đã và đang trở thành vấn đề bức xúc, cả về phương diện
lý luận và thực tiễn.
2
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, tôi chọn đề tài “Những giải pháp hạn chế
rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại các ngân hàng thương mại Việt
Nam” cho luận văn thạc sĩ kinh tế của mình.

2. Mục đích nghiên cứu.
Nhằm góp phần thiết thực trong việc hình thành một sản phẩm khoa học
có giá trị lý luận và thực tiễn về hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ
tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.
Hệ thống hoá, phân tích, thống kê một cách logic thực trạng của hoạt
động dịch vụ thẻ tại ngân hàng thương mại để có cơ sở đề xuất giải pháp hạn
chế rủi ro trong hoạt động thẻ tại ngân hàng thương mại Việt nam.
Từ thực tiễn phát sinh, đưa ra các bài học kinh nghiệm, đề xuất giải pháp,
kiến nghị để hạn chế tối đa những rủi ro trong hoạt động thanh toán thẻ nhằm
góp phần nâng cao uy tín và thương hiệu của các ngân hàng thương mại Việt
Nam cũng như thúc đẩy hoạt động dịch vụ tài chính ngân hàng phát triển an
toàn và hiệu quả .

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Hoạt động kinh doanh thẻ đa dạng, phức tạp, bao gồm nhiều tổ chức phát
hành trên phạm vi toàn thế giới, trong giới hạn đề tài, luận văn tập trung
nghiên cứu và giải quyết các vấn đề liên quan đến tình hình phát hành, sử
dụng thẻ thanh toán tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong thời gian
qua.
Phạm vi nghiên cứu gồm các lĩnh vực có liên quan đến hoạt động kinh
doanh thẻ nói chung và các hoạt động kinh doanh dịch vụ thẻ của các ngân
hàng thương mại Việt Nam nói riêng.





MỤC LỤC
Trang bìa phụ
Mục lục
Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt
Danh mục các bảng, biểu, sơ đồ
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THẺ VÀ RỦI RO TRONG HOẠT
ĐỘNG KINH DOANH THẺ.
1.1. Tổng quan về thẻ thanh toán 4
1.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển thẻ thanh toán 4
1.1.2. Khái niệm 6
1.1.3. Mô tả kỹ thuật và phân loại thẻ . 6
1.1.4. Lợi ích và hiệu quả của việc sử dụng thẻ thanh toán 9
1.2. Nghiệp vụ phát hành, sử dụng và thanh toán thẻ . 13
1.2.1. Cơ sở pháp lý 13
1.2.2. Các chủ thể tham gia . 13
1.2.3. Quy trình phát hành thẻ . 15
1.2.4. Quy trình sử dụng và thanh toán thẻ . 16
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh thẻ . 17
1.3.1 Nhân tố chủ quan . 17
1.3.2. Nhân tố khách quan . 18
1.4. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ . 20
1.4.1. Khái niệm về rủi ro . 20
1.4.2. Khái niệm về rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ 20
1.4.3. Các loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ 20
1.5. Một số vấn đề về rủi ro trên thị trường thẻ thế giới . 25
* Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam . 27
Kết luận chương 1 . 28

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
THẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
2.1. Tổng quan về hoạt động kinh doanh thẻ tại các ngân hàng thưong
mại Việt Nam . 29
2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế xã hội Việt Nam hiện nay . 29
2.1.2. Quá trình hình thành thị trường thẻ ở Việt Nam . 30
2.1.3. Cơ sở pháp lý cho hoạt động kinh doanh thẻ 31
2.1.4. Thực trạng hoạt động kinh doanh thẻ ở Việt Nam trong thời gian
qua . 32
2.2. Thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ ở Việt Nam
trong thời gian qua 42
2.2.1. Rủi ro thẻ giả mạo . 42
2.2.2. Rủi ro thông tin thẻ bị mất cắp 45
2.2.3. Rủi ro thẻ mất cắp, thất lạc . 47
2.2.4. Rủi ro tác nghiệp . 48
2.2.5. Rủi ro đạo đức nghề nghiệp của nhân viên ngân hàng . 50
2.2.6. Rủi ro về kĩ thuật, công nghệ 51
2.2.7. Rủi ro tín dụng 51
2.2.8. Rủi ro về ĐVCNT . 52
2.3. Nguyên nhân gây nên rủi ro . 53
2.3.1. Nguyên nhân xuất phát từ chính ngân hàng 53
2.3.2. Do yếu tố công nghệ . 54
2.3.3. Do người sử dụng 55
2.3.4. Do ĐVCNT . 56
2.3.5. Do yếu tố pháp lý 56
2.4. Bài học kinh nghiệm hạn chế rủi ro trong hoạt động thẻ 57
Kết luận chương 2 . 57

CHƯƠNG 3: NHỮNG GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG
HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI CÁC NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
3.1. Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh thẻ ở Việt Nam . 58
3.1.1. Định hướng của ngành ngân hàng đến năm 2010 . 58
3.1.2. Định hướng của Hội thẻ trong xu thế hội nhập quốc tế . 6
3.2. Những giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại
các NHTM Việt Nam 63
3.2.1. Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh
thẻ 63
3.2.2. Chú trọng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực . 65
3.2.3. Đầu tư đổi mới và ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực nghiệp vụ
thẻ 68
3.2.4. Tuân thủ quy trình nghiệp vụ 71
3.2.5. Nâng cao hiệu quả của công tác kiểm tra, kiểm soát trong hoạt
động kinh doanh thẻ 73
3.2.6. Lựa chọn ĐVCNT có uy tín 74
3.2.7. Tăng cường hợp tác giữa các ngân hàng trong việc ngăn ngừa rủi
ro . 76
3.2.8. Phối hợp với cơ quan hữu quan phòng chống tội phạm thẻ . 77
3.2.9. Phối hợp từ phía khách hàng - Trang bị kiến thức, nâng cao trình
độ người sử dụng thẻ 77
3.3. Kiến nghị với những Cơ quan hữu quan . 79
3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ . 79
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước . 81
3.3.3. Kiến nghị với Hội thẻ ngân hàng Việt Nam . 84
Kết luận chương 3 . 86
KẾT LUẬN 87