Tài liệu Những biện pháp nhằm phát triển thị trường hàng hóa của doanh nghiệp thương mại nước ta trong thời g

ĐỀ TÀI; Những biện pháp nhằm phát triển thị trường hàng hóa của doanh nghiệp thương mại nước ta trong thời gian tớI
Lêi năi ®Çu

Th­¬ng m¹i lµ mét ngµnh cña n̉n kinh tƠ quèc d©n, lµ lÜnh vùc trao ®æi hµng hăa th«ng qua mua b¸n trªn th̃ tr­êng. Th­¬ng m¹i ViÖt Nam rÊt ph¸t triÓn tơ sau thêi kú ®æi míi (1986) vµ ®¹t ®­îc nhỉu thµnh tùu to lín trong ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i găp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i trong viÖc l­u th«ng hµng hăa phôc vô tiªu dïng vµ s¶n xuÊt.
§Ó t¨ng c­êng sù héi nhËp quèc tƠ, ®Èy m¹nh h¬n c«ng cuéc c«ng nghiÖp hăa, hiÖn ®¹i hăa ®Êt n­íc ®Æc biÖt sau khi gia nhËp AFTA vµo n¨m 2006 th× ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i n­íc ta lµ yªu cÇu kh¸ch quan, cÊp thiƠt.
Trong bµi viƠt nµy, em xin tr×nh bµy v̉ Nhưng biÖn ph¸p nh»m ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian tíi nh»m môc ®Ưch nhËn thøc ®óng ®¾n h¬n v̉ thùc tr¹ng ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian qua tơ ®ă nªu ra nhưng biÖn ph¸p ®óng ®¾n nh»m ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian tíi.
Trong bµi viƠt nµy em xin tr×nh bµy c¸c vÊn ®̉ sau:
+ Nhưng vÊn ®̉ lư luËn c¬ b¶n v̉ ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa ë doanh nghiÖp th­¬ng m¹i.
+ Ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian tíi.
+ Nhưng biÖn ph¸p nh»m ph¸t triÓn th̃ tr­êng hµng hăa cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian tíi.
Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n thÇy: ThS NguyÔn V¨n TuÊn vµ PGS.TS §Æng §×nh §µo ®· h­íng dÉn vµ gióp ®́ em rÊt nhỉu trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh bµi viƠt nµy!

Ch­¬ng 1
Nhưng vÊn ®̉ lư luËn c¬ b¶n v̉ ph¸t triÓn th̃ tr­êng
hµng hăa ë doanh nghiÖp th­¬ng m¹i

1.1. th̃ tr­êng vµ vai trß cña th̃ tr­êng hµng hăa.
1.1.1. Kh¸i niÖm v̉ th̃ tr­êng hµng hăa.
Th̃ tr­êng lµ mét ph¹m trï cña kinh tƠ hµng hăa. Th̃ tr­êng ®­îc nhỉu nhµ kinh tƠ ®̃nh nghÜa kh¸c nhau. Că ng­êi coi th̃ tr­êng lµ c¸i chî, lµ n¬i mua b¸n hµng hăa. Héi qu¶n tr̃ khoa häc Hoa Kú coi: th̃ tr­êng lµ tæng hîp c¸c lùc l­îng vµ c¸c ®ỉu kiÖn, trong ®ă ng­êi mua vµ ng­êi b¸n thùc hiÖn c¸c quyƠt ®̃nh chuyÓn hµng hăa vµ d̃ch vô tơ ng­êi b¸n sang ng­êi mua. Că nhµ kinh tƠ l¹i quan niÖm: th̃ tr­êng vµ lÜnh vùc trao ®æi mµ ë ®ă ng­êi mua vµ ng­êi b¸n c¹nh tranh víi nhau ®Ó x¸c ®̃nh gi¸ c¶ hµng hăa vµ d̃ch vô, hoÆc ®¬n gi¶n h¬n: th̃ tr­êng lµ tæng hîp c¸c sè céng cña ng­êi mua v̉ mét s¶n phÈm hµng hăa hay d̃ch vô. GÇn ®©y că nhµ kinh tƠ l¹i ®̃nh nghÜa: th̃ tr­êng lµ n¬i mua b¸n hµng hăa, lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ă ng­êi mua vµ ng­êi b¸n mét thø hµng hăa t¸c ®éng qua l¹i nhau ®Ó x¸c ®̃nh gi¸ c¶ vµ sè l­îng hµng, lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n b»ng tỉn trong mét thêi gian vµ kh«ng gian nhÊt ®̃nh.
C¸c ®̃nh nghÜa trªn ®©y v̉ th̃ tr­êng că thÓ nhÊn m¹nh ë ®̃a ®iÓm mua b¸n, vai trß cña ng­êi mua, ng­êi b¸n hoÆc chØ ng­êi mua, coi ng­êi mua giư vai trß quyƠt ®̃nh trong th̃ tr­êng, chø kh«ng ph¶i ng­êi b¸n, mÆc dï kh«ng că ng­êi b¸n, kh«ng că ng­êi mua, kh«ng că hµng hăa vµ d̃ch vô, kh«ng că tho¶ thuËn thanh to¸n b»ng tỉn hoÆc b»ng hµng th× kh«ng thÓ că th̃ tr­êng, kh«ng thÓ h×nh thµnh th̃ tr­êng. Cho dï th̃ tr­êng hiÖn ®¹i, că thÓ mét trong vµi yƠu tè trªn kh«ng că mÆt trªn th̃ tr­êng th× th̃ tr­êng vÉn ch̃u t¸c ®éng cña c¸c yƠu tè Êy vµ thùc hiÖn trao ®æi hµng hăa th«ng qua th̃ tr­êng. V× vËy ®· năi ®Ơn th̃ tr­êng ph¶i năi ®Ơn c¸c yƠu tè sau:
Mét lµ, ph¶i că kh¸ch hµng, kh«ng nhÊt thiƠt ph¶i g¾n víi ®̃a ®iÓm x¸c ®̃nh.
Hai lµ, kh¸ch hµng ph¶i că nhu cÇu ch­a ®­îc tháa m·n. §©y chƯnh lµ c¬ së thóc ®Èy kh¸ch hµng mua hµng hăa vµ d̃ch vô.
Ba lµ, kh¸ch hµng ph¶i că kh¶ n¨ng thanh to¸n, tøc lµ kh¸ch hµng ph¶i că kh¶ n¨ng tr¶ tỉn ®Ó mua hµng.
1.1.2. C¸c yƠu tè th̃ tr­êng.
C¸c yƠu tè cña th̃ tr­êng gåm: cung, cÇu vµ gi¸ c¶ th̃ tr­êng.
Tæng hîp c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng (ng­êi mua) t¹o nªn cÇu v̉ hµng hăa.
Tæng hîp c¸c nguån cung øng s¶n phÈm cho kh¸ch hµng trªn th̃ tr­êng t¹o nªn cung hµng hăa.
Sù t­¬ng t¸c giưa cung vµ cÇu, t­¬ng t¸c giưa ng­êi mua vµ ng­êi mua, ng­êi b¸n víi ng­êi b¸n vµ ng­êi b¸n víi ng­êi mua h×nh thµnh gi¸ c¶ th̃ tr­êng. Gi¸ c¶ th̃ tr­êng lµ mét ®¹i l­îng biƠn ®éng do sù t­¬ng t¸c cña cung vµ cÇu trªn th̃ tr­êng cña mét lo¹i hµng hăa, ë ®̃a ®iÓm vµ thêi ®iÓm cô thÓ.
1.1.3. C¸c quy luËt cña th̃ tr­êng.
* Quy luËt gi¸ tr̃:
§©y lµ quy luËt kinh tƠ cña kinh tƠ hµng hăa. Khi nµo cßn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hăa th× quy luËt gi¸ tr̃ cßn ph¸t huy t¸c dông. Quy luËt gi¸ tr̃ yªu cÇu s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hăa ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸ tr̃ lao ®éng. X· héi, cÇn thiƠt trung b×nh ®Ó s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hăa vµ trao ®æi ngang gi¸. ViÖc tƯnh to¸n chi phƯ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng b»ng gi¸ tr̃ lµ cÇn thiƠt bëi ®ßi hái cña th̃ tr­êng, cña x· héi víi nguån lùc că h¹n ph¶i s¶n xuÊt ®­îc nhỉu cña c¶i vËt chÊt cho x· héi nhÊt, hay lµ chi phƯ cho mét ®¬n ṽ s¶n phÈm lµ Ưt nhÊt víi ®ỉu kiÖn chÊt l­îng s¶n phÈm cao nhÊt. Ng­êi s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh nµo că chi phƯ lao ®éng x· héi cho mét ®¬n ṽ s¶n phÈm thÊp h¬n, trung b×nh th× ng­êi ®ă că lîi, ng­îc l¹i ng­êi nµo că chi phƯ cao th× khi trao ®æi th× sÏ kh«ng thu ®­îc gi¸ tr̃ ®· bá ra, kh«ng că lîi nhuËn vµ ph¶i thu hÑp s¶n xuÊt, ng­êi kinh doanh ph¶i tiƠt kiÖm ®­îc chi phƯ, ph¶i kh«ng ngơng c¶i tiƠn kü thuËt c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm, ®æi míi kinh doanh, d̃ch vô ®Ó tháa m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng, ®Ó b¸n ®­îc nhỉu hµng hăa vµ d̃ch vô.
* Quy luËt cung cÇu.
Cung cÇu hµng hăa d̃ch vô kh«ng tån t¹i ®éc lËp, riªng rÏ mµ th­êng xuyªn t¸c ®éng qua l¹i víi nhau trªn cïng mét thêi gian cô thÓ. Trong th̃ tr­êng, quan hÖ cung cÇu lµ quan hÖ b¶n chÊt, th­êng xuyªn l¾p ®i l¾p l¹i, khi t¨ng, khi gi¶m t¹o thµnh quy luËt trªn th̃ tr­êng. Khi cung cÇu gÆp nhau, gi¸ c¶ th̃ tr­êng ®­îc x¸c lËp. §ă lµ gi¸ c¶ b×nh qu©n, gäi lµ gi¸ c¶ b×nh qu©n nghÜa lµ ë møc gi¸ ®ă cung vµ cÇu ¨n khíp víi nhau. Tuy nhiªn møc gi¸ ®ă l¹i kh«ng ®øng yªn, nă lu«n lu«n giao ®éng tr­íc sù t¸c ®éng cña lùc cung, lùc cÇu trªn th̃ tr­êng. Khi cung lín h¬n cÇu, gi¸ sÏ h¹ xuèng, ng­îc l¹i khi cÇu lín h¬n cung gi¸ l¹i t¨ng lªn. ViÖc gi¸ ë møc b×nh qu©n c©n b»ng chØ lµ t¹m thêi, viÖc møc gi¸ thay ®æi lµ th­êng xuyªn. Sù thay ®æi trªn lµ do hµng lo¹t c¸c nguyªn nh©n trùc tiƠp vµ gi¸n tiƠp t¸c ®éng ®Ơn cÇu, ®Ơn cung, c̣ng nh­ kú väng cña s¶n xuÊt, ng­êi kinh doanh vµ c¶ cña kh¸ch hµng.
* Quy luËt c¹nh tranh.
Trong n̉n kinh tƠ nhỉu thµnh phÇn kinh tƠ, că nhỉu ng­êi mua, ng­êi b¸n víi lîi Ưch kinh tƠ kh¸c nhau th× viÖc c¹nh tranh giưa ng­êi mua vµ ng­êi mua, ng­êi b¸n víi ng­êi b¸n vµ c¹nh tranh giưa ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¹o nªn sù vËn ®éng cña th̃ tr­êng vµ trËt tù cña th̃ tr­êng. C¹nh tranh trong kinh tƠ lµ cuéc ch¹y ®ua kh«ng ®Ưch cuèi cïng c¹nh tranh trong kinh tƠ lµ cuéc thi ®Êu kh«ng ph¶i víi mét ®èi thñ mµ ®ång thêi víi hai ®èi thñ. §èi thñ thø nhÊt lµ giưa hai phe cña hÖ thèng th̃ tr­êng vµ ®èi thñ thø hai lµ giưa c¸c thµnh viªn cña cïng mét phƯa víi nhau.Tøc lµ c¹nh tranh giưa ng­êi mua vµ ng­êi b¸n vµ c¹nh tranh giưa ng­êi b¸n víi nhau, kh«ng thÓ lÉn tr¸nh c¹nh tranh mµ ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh, ®ăn tr­íc c¹nh tranh vµ s½n sµng sö dông ṿ khƯ c¹nh tranh hưu hiÖu.
1.1.4. C¸c chøc n¨ng cña th̃ tr­êng.
* Chøc n¨ng thơa nhËn.
Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i mua hµng hăa v̉ ®Ó b¸n. Hµng hăa că b¸n ®­îc hay kh«ng ph¶i th«ng qua chøc n¨ng thơa nhËn cña th̃ tr­êng, cña kh¸ch hµng, cña doanh nghiÖp.
NƠu hµng hăa b¸n ®­îc, tøc lµ ®­îc th̃ tr­êng thơa nhËn, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i míi thu håi ®­îc vèn că nguån thu trang tr¶i chi phƯ vµ că lîi nhuËn. Ng­îc l¹i, nƠu hµng hăa ®­a ra b¸n nh­ng kh«ng că ai mua, tøc lµ kh«ng ®­îc th̃ tr­êng thơa nhËn. §Ó ®­îc th̃ tr­êng thơa nhËn, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i nghiªn cøu nhu cÇu cña kh¸ch hµng, hµng hăa ph¶i phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng, phï hîp ë ®©y lµ phï hîp v̉ sè l­îng, chÊt l­îng, sù ®ång bé, quy c¸ch, ć lo¹i, mÇu s¾c, bao b×, gi¸ c¶, thêi gian vµ ®̃a ®iÓm thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng.
* Chøc n¨ng thùc hiÖn.
Chøc n¨ng nµy ®ßi hái hµng hăa vµ d̃ch vô ph¶i ®­îc thùc hiÖn gi¸ tr̃ trao ®æi: hoÆc b»ng tỉn hoÆc b»ng hµng, b»ng c¸c chøng tơ că gi¸ tr̃ kh¸c. Ng­êi b¸n hµng cÇn tỉn, cßn ng­êi mua cÇn hµng. Sù gÆp ǵ giưa ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ®­îc x¸c ®̃nh b»ng gi¸ hµng. Hµng hăa b¸n ®­îc tøc lµ că sù d̃ch chuyÓn hµng hăa tơ ng­êi b¸n sang ng­êi mua.
* Chøc n¨ng ®ỉu tiƠt vµ kƯch thƯch.
Qua hµnh vi trao ®æi hµng hăa vµ d̃ch vô trªn th̃ tr­êng, th̃ tr­êng ®ỉu tiƠt vµ kƯch thƯch s¶n xuÊt vµ kinh doanh ph¸t triÓn hoÆc ng­îc l¹i. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, hµng hăa vµ d̃ch vô b¸n hƠt nhanh sÏ kƯch thƯch doanh nghiÖp ®Èy m¹nh ho¹t ®éng t¹o nguån hµng, thu mua hµng hăa ®Ó cung øng ngµy cµng nhỉu h¬n hµng hăa vµ d̃ch vô cho th̃ tr­êng. Ng­îc l¹i, nƠu hµng hăa vµ d̃ch vô kh«ng b¸n ®­îc, doanh nghiÖp sÏ h¹n chƠ mua, ph¶i t×m kh¸ch hµng míi, th̃ tr­êng míi, hoÆc chuyÓn h­íng kinh doanh mÆt hµng kh¸c ®ang hoÆc sÏ că kh¶ n¨ng că kh¸ch hµng. Chøc n¨ng ®ỉu tiƠt kƯch thƯch nµy lu«n ®ỉu tiƠt sù gia nhËp ngµnh hoÆc rót ra khái ngµnh cña mét sè doanh nghiÖp. Nă khuyƠn khƯch c¸c nhµ kinh doanh giái vµ ®ỉu chØnh theo h­íng ®Çu t­ vµo lÜnh vùc kinh doanh că lîi, c¸c mÆt hµng míi, chÊt l­îng cao, că kh¶ n¨ng b¸n ®­îc khèi l­îng lín.
* Chøc n¨ng th«ng tin.
Th«ng tin th̃ tr­êng lµ nhưng th«ng tin v̉ nguån cung øng hµng hăa d̃ch vô, nhu cÇu hµng hăa vµ d̃ch vô. §ă lµ nhưng th«ng tin kinh tƠ quan träng ®èi víi mäi nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh, c¶ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, c¶ ng­êi cung øng vµ ng­êi tiªu dïng, c¶ ng­êi qu¶n lư vµ ng­êi nghiªn cøu s¸ng t¹o. Că thÓ năi ®ă lµ nhưng th«ng tin ®­îc sù quan t©m cña toµn x· héi. Th«ng tin th̃ tr­êng lµ nhưng th«ng tin kinh tƠ quan träng, kh«ng că th«ng tin th̃ tr­êng kh«ng thÓ că quyƠt ®̃nh ®óng ®¾n trong s¶n xuÊt, kinh doanh, c̣ng nh­ c¸c quyƠt ®̃nh cña c¸c cÊp qu¶n lư. ViÖc nghiªn cøu th̃ tr­êng vµ t×m kiƠm c¸c th«ng tin că ư nghÜa cùc kú quan träng ®èi víi viÖc ra quyƠt ®̃nh ®óng ®¾n trong kinh doanh. Nă că thÓ ®­a ®Ơn thµnh c«ng, c̣ng nh­ că thÓ ®­a ®Ơn thÊt b¹i bëi sù x¸c thùc cña c¸c th«ng tin ®­îc sö dông.
1.1.5. Vai trß cña th̃ tr­êng hµng hăa trong n̉n kinh tƠ quèc d©n.
* Ṽ trƯ:
Trong n̉n kinh tƠ th̃ tr­êng, th̃ tr­êng că ṽ trƯ trung t©m. Th̃ tr­êng vơa lµ môc tiªu cña ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh vơa lµ m«i tr­êng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng hăa. Th̃ tr­êng c̣ng lµ n¬i chuyÓn t¶i c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trªn th̃ tr­êng ng­êi mua, ng­êi b¸n vµ ng­êi trung gian gÆp nhau trao ®æi hµng hăa - d̃ch vô.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi că 4 kh©u: s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi, tiªu dïng, th× th̃ tr­êng gåm hai kh©u ph©n phèi vµ trao ®æi. §ă lµ kh©u trung gian cÇn thiƠt, lµ cÇu nèi giưa s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. V× vËy nă că t¸c ®éng nhỉu mÆt ®Ơn s¶n xuÊt, ®Ơn tiªu dïng x· héi.
* T¸c dông cña th̃ tr­êng.
Mét lµ, b¶o ®¶m ®ỉu kiÖn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn liªn tôc víi quy m« ngµy cµng më réng vµ b¶o ®¶m hµng hăa cho ng­êi tiªu dïng phï hîp víi th̃ hiƠu (së thƯch) vµ sù tù do lùa chän mét c¸ch ®Çy ®ñ, k̃p thêi, thuËn lîi víi d̃ch vô v¨n minh.
Hai lµ, nă thóc ®Èy nhu cÇu, gîi më nhu cÇu, ®­a ®Ơn cho ng­êi tiªu dïng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng c¸ nh©n nhưng s¶n phÈm míi. Nă kƯch thƯch s¶n xuÊt ra s¶n phÈm chÊt l­îng cao vµ gîi më nhu cÇu h­íng tíi c¸c hµng hăa chÊt l­îng cao v¨n minh vµ hiÖn ®¹i.
Ba lµ, dù trư hµng hăa phôc vô s¶n xuÊt vµ tiªu dïng s¶n xuÊt, gi¶m bít dù trư ë c¸c kh©u tiªu dïng, b¶o ®¶m viÖc ®ỉu hßa cung cÇu.
Bèn lµ, ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng d̃ch vô phôc vô tiªu dïng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng c¸ nh©n ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng, v¨n minh. Gi¶i phăng con ng­êi khái c¸c c«ng viÖc kh«ng tªn trong gia ®×nh, vơa nÆng n̉ vơa mÊt thêi gian. Con ng­êi ®­îc nhỉu thêi gian tù do h¬n.
N¨m lµ, th̃ tr­êng hµng hăa d̃ch vô æn ®̃nh că t¸c dông to lín ®Ó æn ®̃nh s¶n xuÊt, æn ®̃nh ®êi sèng cña nh©n d©n.
1.1.6. Ph©n lo¹i th̃ tr­êng hµng hăa.
1.1.6.1. C¨n cø vµo c«ng dông cña hµng hăa.
* Th̃ tr­êng hµng t­ liÖu s¶n xuÊt.
§ă lµ nhưng s¶n phÈm dïng ®Ó s¶n xuÊt. Thuéc v̉ hµng t­ liÖu s¶n xuÊt că: c¸c lo¹i m¸y măc, thiƠt b̃ nh­ m¸y tiÖn, phay, bµo . c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, c¸c lo¹i nhiªn liÖu, c¸c lo¹i hăa chÊt, c¸c lo¹i dông cô, phô tïng . Ng­êi ta con gäi th̃ tr­êng hµng t­ liÖu s¶n xuÊt lµ th̃ tr­êng yƠu tè ®Çu vµo cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.
* Th̃ tr­êng hµng t­ liÖu tiªu dïng.
§ă lµ nhưng s¶n phÈm dïng ®Ó phôc vô cho tiªu dïng c¸ nh©n cña con ng­êi. VƯ dô: l­¬ng thùc, quÇn ¸o, giµy dĐp, thuèc chưa bÖnh, c¸c s¶n phÈm hµng tiªu dïng cho c¸ nh©n ng­êi tiªu dïng. C¸c s¶n phÈm nµy ngµy cµng nhỉu theo ®µ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ nhu cÇu ®a d¹ng, nhỉu vÎ cña con ng­êi.
1.1.6.2. C¨n cø vµo nguån s¶n xuÊt ra hµng hăa.
* Th̃ tr­êng hµng c«ng nghiÖp.
Th̃ tr­êng hµng c«ng nghiÖp bao gåm s¶n phÈm hµng hăa do c¸c xƯ nghiÖp c«ng nghiÖp khai th¸c, chƠ biƠn s¶n xuÊt ra.
C«ng nghiÖp khai th¸c t¹o ra s¶n phÈm lµ nguyªn liÖu. Nguyªn liÖu tr¶i qua mét hoÆc mét vµi c«ng ®o¹n chƠ biƠn th× thµnh vËt liÖu. C«ng nghiÖp chƠ biƠn t¹o c¸c nguyªn vËt liÖu thµnh c¸c s¶n phÈm hµng c«ng nghiÖp. §ă lµ c¸c lo¹i hµng hăa că tƯnh chÊt kü thuËt cao, trung b×nh hoÆc th«ng th­êng, că ®Æc tƯnh c¬, lư, hăa häc vµ tr¹ng th¸i kh¸c nhau. Nh×n chung c¸c lo¹i hµng hăa nµy că hµm l­îng kü thuËt kh¸c nhau vµ th­êng lµ vËt chÊt (kh«ng ph¶i sinh vËt).
* Th̃ tr­êng hµng n«ng nghiÖp (n«ng, l©m, h¶i s¶n)
Th̃ tr­êng hµng n«ng nghiÖp lµ th̃ tr­êng hµng hăa că nguån gèc tơ sinh vËt (®éng vËt hoÆc thùc vËt). Nhưng s¶n phÈm că nguån gèc n«ng nghiÖp míi s¬ chƠ (ch­a qua c«ng nghiÖp chƠ biƠn), vƯ dô nh­ thăc, g¹o,ng«, khoai . c¸, lîn, gµ, ṽt . că thÓ ë d¹ng ngñ nghØ hoÆc cßn t­¬i sèng muèn b¶o qu¶n ®­îc l©u ph¶i că ph­¬ng tiÖn kü thuËt. Năi chung chóng dÔ b̃ ¶nh h­ëng bëi m«i tr­êng bªn ngoµi. S¶n phÈm că tƯnh chÊt ®̃a ph­¬ng (rau, qu¶, cñ) gi¸ tr̃ kh«ng cao nƠu kh«ng ®­îc chƠ biƠn vµ kh«ng ®­a ®Ơn c¸c th̃ tr­êng xa b»ng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i th«ng th­êng.
1.1.6.3. C¨n cø vµo n¬i s¶n xuÊt.
* Hµng s¶n xuÊt trong n­íc.
Hµng s¶n xuÊt trong n­íc lµ do c¸c doanh nghiÖp trong n­íc s¶n xuÊt ra. Hµng s¶n xuÊt trong n­íc ngµy cµng nhỉu chøng tá tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong n­íc ®Ơn møc ®é nµo ®ă nhu cÇu cña th̃ tr­êng. Hµng s¶n xuÊt trong n­íc c̣ng ph¶i h­íng theo tiªu chuÈn quèc tƠ vơa ®Ó tháa m·n tiªu dïng trong n­íc vơa că kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. Kh«ng că mét quèc gia nµo trªn thƠ giíi l¹i hoµn toµn dïng hµng trong n­íc. Ng­îc l¹i nƠu s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc chÊt l­îng qu¸ thÊp th× viÖc sö dông nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt hµng hăa ®ă lµ l·ng phƯ vµ kh«ng thÓ ®øng vưng trªn th̃ tr­êng trong n­íc khi că hµng ngo¹i nhËp vµo. C«ng nghiÖp hăa, hiÖn ®¹i hăa ®Êt n­íc thùc chÊt lµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng trong n­íc. Că nh­ vËy míi chñ ®éng, t¹o nhỉu c«ng ¨n viÖc lµm, ®Êt n­íc ph¸t triÓn vµ míi că hµng hăa ®Ó trao ®æi víi n­íc ngoµi.
* Hµng nhËp ngo¹i.
Hµng nhËp ngo¹i lµ hµng cÇn thiƠt ph¶i nhËp tơ n­íc ngoµi do nguån hµng trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®ñ hoÆc do kü thuËt c«ng nghÖ, ch­a thÓ s¶n xuÊt ®­îc. NhËp hµng ngo¹i (kÓ c¶ kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiƠn) lµ mét yƠu tè kh«ng thÓ thiƠu ®­îc vµ lµ mét t¸c nh©n kƯch thƯch cho s¶n xuÊt tiƠn lªn.
Trªn thƠ giíi ngµy nay, kh«ng că mét quèc gia nµo l¹i kh«ng că ngo¹i th­¬ng, kh«ng că xuÊt nhËp hµng hăa. XuÊt nhËp khÈu hµng hăa lµ lîi dông ®­îc ­u thƠ t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi cña mçi quèc gia vµ lµ yƠu tè cho c¶ hai bªn că quan hÖ xuÊt nhËp khÈu.
1.2. Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i (DNTM).
1.2.1. Kh¸i niÖm.
Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ mét ®¬n ṽ kinh doanh ®­îc thµnh lËp hîp ph¸p nh»m môc ®Ưch thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i, tæ chøc l­u chuyÓn hµng hăa, mua hµng hăa ë n¬i s¶n xuÊt vµ ®em b¸n ë n¬i că nhu cÇu nh»m thu lîi nhuËn.
§Æc thï cña DNTM lµ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ph©n phèi l­u th«ng, thùc hiÖn l­u chuyÓn hµng hăa tơ n¬i s¶n xuÊt ®Ơn n¬i tiªu dïng chø kh«ng s¶n xuÊt ra c¸c hµng hăa ®ă, mua ®Ó b¸n chø kh«ng ph¶i ®Ó tiªu dïng.
DNTM lµ mét tæ chøc, mét ®¬n ṽ kinh doanh că ®ñ c¸c ®ỉu kiÖn mµ ph¸p luËt qui ®̃nh vµ cho phĐp kinh doanh nhưng mÆt hµng ph¸p luËt kh«ng cÊm. DNTM ph¶i că tæ chøc, ®¶m b¶o nhưng ®ỉu kiÖn v̉ vèn, v̉ t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ ch̃u tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt v̉ hµnh vi kinh doanh vµ hµng hăa kinh doanh cña m×nh.
1.2.2. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp th­¬ng m¹i.
1.2.2.1. C¨n cø vµo tƯnh chÊt cña mÆt hµng kinh doanh.
* Doanh nghiÖp kinh doanh chuyªn m«n hăa: ®ă lµ c¸c doanh nghiÖp chuyªn kinh doanh mét hoÆc mét sè mÆt hµng că cïng c«ng dông, tr¹ng th¸i hoÆc tƯnh chÊt nhÊt ®̃nh.
* C¸c doanh nghiÖp kinh doanh tæng hîp: lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh nhỉu mÆt hµng că c«ng dông, tr¹ng th¸i, tƯnh chÊt kh¸c nhau.
* C¸c doanh nghiÖp kinh doanh ®a d¹ng hăa (hçn hîp): c¸c doanh nghiÖp kinh doanh c¶ s¶n xuÊt, c¶ kinh doanh hµng hăa vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng d̃ch vô th­¬ng m¹i.
1.2.2.2. Theo quy m« cña doanh nghiÖp.
* Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i că quy m« nhá.
* Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i că quy m« vơa.
* Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i că quy m« lín.
§Ó xƠp lo¹i doanh nghiÖp ng­êi ta th­êng c¨n cø vµo hÖ thèng c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. §èi víi DNTM tiªu thøc ®Ó xƠp lo¹i lµ sè vèn kinh doanh, sè l­îng lao ®éng, doanh sè hµng hăa l­u chuyÓn hµng n¨m, ph¹m vi kinh doanh.
1.2.2.3. Theo ph©n cÊp qu¶n lư.
* C¸c DNTM do c¸c bé, c¸c ngµnh cña Trung ­¬ng qu¶n lư.
* C¸c DNTM do ®̃a ph­¬ng qu¶n lư nh­ c¸c DNTM thuéc tØnh (thµnh phè), thuéc huyÖn, quËn, th̃ trÊn, th̃ x· qu¶n lư.
1.2.2.4. Theo chƠ ®é së hưu t­ liÖu s¶n xuÊt.
* Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nhµ n­íc: lµ DNTM ®­îc nhµ n­íc ®Çu t­ hoÆc cÊp 100% vèn kinh doanh.
* Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i tËp thÓ: lµ DNTM mµ vèn kinh doanh do tËp thÓ ng­êi lao ®éng tù nguyÖn găp vµo ®Ó kinh doanh.
* C¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm hưu h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh.
* Doanh nghiÖp t­ nh©n: do c¸c t­ nh©n trong n­íc vµ n­íc ngoµi bá vèn kinh doanh.
* HÖ thèng ng­êi bu«n b¸n nhá: lµ hé c¸ thÓ că c¸c cöa hµng, quÇy hµng kinh doanh c¸c hµng hăa phôc vô nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n.
1.2.3. Chøc n¨ng cña DNTM.
Chøc n¨ng cña DNTM lµ nhưng nhiÖm vô chung nhÊt g¾n lỉn víi sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña DNTM vµ lµ tiªu thøc ®Ó ph©n biÖt DNTM víi c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, doanh nghiÖp x©y dùng vµ c¸c doanh nghiÖp cña c¸c ngµnh kh¸c trong n̉n kinh tƠ quèc d©n. Trong n̉n kinh tƠ th̃ tr­êng DNTM că c¸c chøc n¨ng:
DNTM ph¸t hiÖn nhu cÇu v̉ hµng hăa, d̃ch vô trªn th̃ tr­êng vµ t×m mäi c¸ch ®Ó tháa m·n c¸c nhu cÇu ®ă. DNTM trë thµnh bé phËn trung gian ®éc lËp giưa s¶n xuÊt víi tiªu dïng. DNTM cÇn nghiªn cøu nhu cÇu th̃ tr­êng ®Ó ph¸t hiÖn, t×m ra nhưng chñng lo¹i hµng hăa, d̃ch vô mµ th̃ tr­êng că nhu cÇu vµ t×m mäi c¸ch t¹o ra chóng nh»m ®¸p øng, tháa m·n nhu cÇu ®ă cña kh¸ch hµng.
Chøc n¨ng thø hai: lµ DNTM ph¶i kh«ng ngơng n©ng cao tr×nh ®é tháa m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. DNTM ph¶i lµ ng­êi hËu cÇn tèt cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, ®em ®Ơn cho ng­êi tiªu dïng nhưng hµng hăa ®ñ v̉ sè l­îng, tèt v̉ chÊt l­îng, ®ång bé v̉ c¬ cÊu, k̃p thêi gian víi gi¸ c¶ hîp lư.
Chøc n¨ng thø ba: gi¶i quyƠt tèt c¸c mèi quan hÖ bªn trong néi bé doanh nghiÖp vµ quan hÖ giưa doanh nghiÖp víi bªn ngoµi. V× gi¶i quyƠt tèt c¸c mèi quan hÖ bªn trong vµ bªn ngoµi lµ viÖc cÇn thiƠt ®Ó t¹o ra sù phèi hîp nh̃p nhµng trong kinh doanh. Gi¶i quyƠt c¸c mèi quan hÖ bªn trong doanh nghiÖp lµ gi¶i quyƠt tèt c¸c mèi quan hÖ giưa c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp víi nhau, lµm cho mäi ng­êi th©n thiÖn, hiÓu biƠt lÉn nhau, hiÓu biƠt ®­îc môc tiªu nhiÖm vô cña doanh nghiÖp tơ ®ă ®oµn kƠt, phÊn ®Êu v× môc tiªu chung. Gi¶i quyƠt mèi quan hÖ bªn trong lµ c¬ së, lµ n̉n t¶ng ®Ó gi¶i quyƠt mèi quan hÖ bªn ngoµi DNTM. §ă lµ quan hÖ víi b¹n hµng, ng­êi cung øng, víi c¬ quan cÊp trªn, víi c¬ quan qu¶n lư, víi kh¸ch hµng . t¹o n̉n v¨n hăa doanh nghiÖp, quyƠt ®̃nh thµnh b¹i trong kinh doanh.
1.2.4. NhiÖm vô cña DNTM.
DNTM că nhiÖm vô kinh doanh ®óng theo ngµnh, ngh̉ ®· ®¨ng kư vµ môc ®Ưch thµnh lËp doanh nghiÖp. Theo luËt ViÖt Nam, c¸c DNTM că quỷn tù do kinh doanh vµ chñ ®éng trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh mµ ph¸p luËt cho phĐp.
DNTM că nhiÖm vô qu¶n lư tèt lao ®éng, vËt t­, tỉn vèn ®Ó kh«ng ngơng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó thùc hiÖn kinh doanh că lîi nhuËn DNTM ph¶i sö dông triÖt ®Ó c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp, ®̉ ra c¸c chiƠn l­îc chiƠm lÜnh th̃ tr­êng ®Ó tiªu thô hµng hăa mét c¸ch nhanh chăng. V× th̃ tr­êng hµng hăa lµ ®Çu ra cña DNTM, quyƠt ®̃nh thµnh c«ng hay thÊt b¹i. V× că b¸n ®­îc hµng hăa th× DNTM míi thu ®­îc vèn vµ l·i ®Ó tơ ®ă tiƠp tôc mua hµng hăa kh¸c ®Ó kinh doanh.
DNTM că nhiÖm vô thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng vµ ch¨m lo ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Că nh­ vËy nh©n viªn trong doanh nghiÖp míi ho¹t ®éng hiÖu qu¶, g¾n bă víi doanh nghiÖp. §Ó lµm ®­îc ®ỉu nµy DNTM ph¶i ph¸t triÓn kinh doanh, t¹o më ®Çy ®ñ viÖc lµm, t¨ng thªm thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, thùc hiÖn ph©n phèi c«ng b»ng quü khen th­ëng, quü phóc lîi. §ỉu ®ă sÏ t¹o ®éng lùc ®Ó DNTM că ®éi ng̣ nh©n viªn nhiÖt t×nh, phôc vô tèt nhÊt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp thóc ®Èy doanh nghiÖp ph¸t triÓn.
NhiÖm vô thø t­ lµ DNTM thùc hiÖn ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm x· héi. Tr­íc hƠt DNTM chØ kinh doanh nhưng hµng hăa b¶o ®¶m tiªu chuÈn chÊt l­îng ®· ®¨ng kư ®Ó b¶o vÖ quỷn lîi cña ng­êi tiªu dïng, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i, kh«ng g©y « nhiÔm hay hñy ho¹i m«i tr­êng.
NhiÖm vô thø n¨m lµ DNTM ph¶i tu©n thñ nghiªm chØnh ph¸p luËt nhµ n­íc. DNTM thùc hiÖn nép thuƠ ®Çy ®ñ vµ c¸c nghÜa vô kh¸c cña ph¸p luËt. Thùc hiÖn tèt c¸c chƯn