Thạc Sĩ Nhận xét kết quả điều trị hội chứng thận hư tiên phát kháng Corticosteroid tại Khoa thận - Tiết niệu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
Chuyên ngành : Nhi khoa
LUẬN VĂN THẠC SỸ Y HỌC
NĂM - 2011

MỤC LỤC
Chương 1:TỔNG QUAN VÀ TÀI LIỆU
1.3. Dịch tễ học . 5
1.4. Cơ chế bệnh sinh trong HCTH . 6
1.4.1. Cơ chế protein niệu trong HCTH 6
1.4.2 Cơ chế phù trong HCTH: 7
1.5. Tổn thương mô bệnh học của HCTH tiên phát: 8
1.6. Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng 10
1.6.1. Hội chứng thận hư tiên phát: . 10
1.6.2. Hội chứng thận hư kết hợp: . 11
1.7. Biến chứng của hội chứng thận hư tiên phát: . 11
1.7.1. Nhiễm khuẩn: . 11
1.7.2. Sốc giảm thể tích 12
1.7.3. Giảm canxi máu: 12
1.7.4. Rối loạn nước, điện giải: 13
1.7.5. Biến chứng tắc mạch: . 13
1.7.6. Biến chứng tiêu hóa: 13
1.7.7. Biến chứng ở thận: . 13
1.7.8. Chậm lớn và suy dinh dưỡng: . 13
1.8. Điều trị HCTH và HCTH kháng corticosteroid 13
1.8.1. Điều trị đặc hiệu . 14
1.8.2. Điều trị triệu chứng 21
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24
2.1. Đối tượng nghiên cứu . 24
2.1.1 Nhóm bệnh 24
2.1.2 Nhóm chứng: . 24
2.2. Phương pháp nghiên cứu: . 24
2.3. Công cụ thu thập thông tin 29
2.4. Xử lý số liệu 29
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 30
3.1. Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng: 30
3.1.1. Tần suất gặp HCTH kháng corticosteroid: . 30
3.1.2. Phân bố theo tuổi: 30
3.1.3. Phân bố theo giới . 31
3.1.4. Phân bố theo địa dư: 32
3.2. Triệu chứng lâm sàng 33
3.2.1. Phù 33
3.2.2. Đặc điểm về huyết áp của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid 36
3.2.3. Đặc điểm về đái máu của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid 37
3.2.4. Các biến chứng của bệnh HCTH của hai nhóm . 37
3.3. Triệu chứng cận lâm sàng . 38
3.3.1. Protein niệu: . 38
3.3.2. Tế bào niệu so sánh giữa 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid: 40
3.3.3. Đặc điểm về nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid: . 41
3.3.4. Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình của các nhóm HCTH kháng thuốc có đái máu, có THA và có suy thận 45
3.3.5. Nồng độ ure và creatinin máu trung bình của HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid: . 45
3.3.6. Đặc điểm về suy thận của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid: . 46
3.3.7. Đặc điểm về thiếu máu của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid: . 47
3.4. Nhận xét hiệu quả điều trị HCTH kháng corticosteroid theo các phác đồ . 47
3.4.1. Phù .47
3.4.2. Protein niệu trung bình của các phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid lúc trước và sau 1 tháng điều trị .50
3.4.3 Kết quả điều trị của các phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid 51
3.4.4. Thời gian trung bình để protein niệu âm tính của các phác đồ: 52
3.4.5. Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình của các phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid: . 52
3.4.6 Đặc điểm về sự tái phát bệnh của các nhóm phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid: . 55
Chương 4: BÀN LUẬN 58
4.1. Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng: 58
4.1.1. Tần suất gặp HCTH kháng corticosteroid: . 58
4.1.2. Phân bố theo tuổi: 58
4.1.3. Phân bố theo giới: 59
4.1.4. Phân bố theo địa dư: 59
4.2. Triệu chứng lâm sàng 59
4.2.1. Đặc điểm phù của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và nhạy cảm corticosteroid 59
4.2.2. Đặc điểm về huyết áp của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid . 60
4.2.3. Đặc điểm về đái máu của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid. 60
4.2.4. Các biến chứng của bệnh HCTH . 61
4.3. Triệu chứng cận lâm sàng . 62
4.3.1. Protein niệu: . 62
4.3.2. Tế bào niệu so sánh giữa 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid . 63
4.3.3. Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid: . 63
4.3.4. Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình của các nhóm HCTH kháng thuốc có đái máu, có cao huyết áp và có suy thận . 65
4.3.5. Nồng độ ure và creatinin máu trung bình và đặc điểm về suy thận của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid 65
4.3.6 Đặc điểm về thiếu máu của 2 nhóm HCTH kháng corticosteroid và HCTH nhạy cảm corticosteroid: 66
4.4. Nhận xét về hiệu quả của điều trị HCTH kháng thuốc của các phác đồ 66
4.4.1. Đặc điểm về triệu chứng phù trước và sau 1 tháng điều trị của các phác đồ 66
4.4.2. Protein niệu trung bình của các nhóm phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid lúc trước và sau điều trị 1 tháng 67
4.4.3. Kết quả điều trị của các phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid . 67
4.4.4. Thời gian trung bình của protein niệu âm tính của các phác đồ 69
4.4.5. Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình của các phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid: 70
4.4.6. Đặc điểm về sự tái phát bệnh của các nhóm phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid: . 70
KẾT LUẬN 72
KIẾN NGHỊ 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO
MẪU BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
DANH SÁCH BỆNH NHÂN TRONG NGHIÊN CỨU

DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Phân bố bệnh nhân HCTH kháng corticosteroid theo địa dư 32
Bảng 3.2: Hết phù khi ra viện sau quá trình điều trị của 2 nhóm 34
Bảng 3.3: Thời gian hết phù trung bình của 2 nhóm kháng và nhạy cảm corticosteroid 35
Bảng 3.4: Mức độ giảm cân trung bình sau 10 ngày điều trị prednisolon liều tấn công của 2 nhóm kháng và nhạy cảm corticosteroid . 35
Bảng 3.5: Phân bố bệnh nhân theo đái máu đại thể của 2 nhóm kháng và nhạy cảm corticosteroid 37
Bảng 3.6: Protein niệu trung bình lúc vào viện của 2 nhóm HCTH kháng và nhạy cảm corticosteroid 38
Bảng 3.7: Protein niệu trung bình sau 10 ngày của 2 nhóm HCTH kháng và nhạy cảm corticosteroid 38
Bảng 3.8: Protein niệu trung bình của các nhóm kháng corticosteroid theo triệu chứng lâm sàng và biến chứng bệnh 39
Bảng 3.9: Đặc điểm về bạch cầu niệu của 2 nhóm HCTH kháng và nhạy cảm corticosteroid . 40
Bảng 3.10: Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình lúc vào viện của 2 nhóm HCTH kháng và nhạy cảm corticosteroid . 41
Bảng 3.11: Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình sau 10 ngày điều trị của 2 nhóm HCTH kháng và nhạy cảm corticosteroid . 42
Bảng 3.12: Nồng độ albumin máu, protid máu và cholesterol máu trung bình của các nhóm HCTH kháng thuốc có đái máu, có THA và có suy thận . 44
Bảng 3.13: Nồng độ ure và creatinin máu trung bình lúc vào viện của 2 nhóm HCTH kháng và nhạy cảm corticosteroid . 44
Bảng 3.14: Đặc điểm về số lượng bệnh nhân suy thận của 2 nhóm HCTH kháng và nhạy cảm corticosteroid theo lứa tuổi . 45
Bảng 3.15: Đặc điểm về tính chất phù trước và sau 1 tháng điều trị bằng Endoxan . 47
Bảng 3.16: Đặc điểm về tính chất phù trước và sau 1 tháng điều trị bằng Cellcept . 47
Bảng 3.17: Đặc điểm về tính chất phù trước và sau 1 tháng điều trị bằng Neoral . 48
Bảng 3.18: Đặc điểm về tính chất phù trước và sau 1 tháng điều trị theo phác đồ Mendozza . 48
Bảng 3.19: Đặc điểm về mức độ giảm cân trung bình sau 1 tháng điều trị của các nhóm phác đồ điều trị HCTH kháng corticosteroid: 49
Bảng 3.20: Protein niệu trung bình của các phác đồ lúc trước điều trị và sau 1 tháng điều trị . 49
Bảng 3.21: Kết quả điều trị của các phác đồ 50
Bảng 3.22:Thời gian trung bình để protein niệu âm tính của các phác đồ 51
Bảng 3.23: Nồng độ Protid máu trung bình lúc trước điều trị và sau 1 tháng điều trị của các phác đồ 52
Bảng 3.24: Nồng độ Albumin máu trung bình lúc trước điều trị và sau điều trị 1 tháng của các nhóm phác đồ 53
Bảng 3.25: Nồng độ Cholesterol máu trung bình lúc trước điều trị và sau điều trị 1 tháng của các phác đồ 54
Bảng 3.26: Đặc điểm về số bệnh nhân tái phát của các phác đồ . 54
Bảng 3.27: Đặc điểm về số lần tái phát của các bệnh nhân thuyên giảm hoàn toàn của các phác đồ 55
Bảng 4.1: Hiệu quả điều trị HCTH kháng corticosteroid của Cyclosporin A. 67

ĐẶT VẤN ĐỀ
Hội chứng thận hư tiên phát (HCTHTP) là bệnh cầu thận hay gặp nhất ở trẻ em, theo thống kê của bệnh viện Nhi trung ương trong 10 năm 1981-1990 số trẻ bị HCTH chiếm 1,7% tổng số bệnh nhân điều trị nội trú và chiếm 46,6% của khoa Thận - Tiết niệu [11]. Tại bệnh viện Nhi đồng I, trung bình hàng năm nhận khoảng 300 bệnh nhân bị HCTH chiếm 0,7% tổng số trẻ nhập viện và chiếm 38% số bệnh nhân bị bệnh thận nhập viện. Theo P. Niaudet [66] có khoảng 10% trẻ bị HCTHTP kháng corticosteroid, theo Nguyeenx Ngọc Sáng tỷ lệ này là 12,4% [8]. Tiên lượng của những bệnh nhân bị HCTHTP kháng corticos- teroid thường rất xấu bệnh nhân có nguy cơ cao bị các biến chứng của HCTH như cao huyết áp, trụy mạch do giảm nặng áp lực keo, rối loạn nước điện giải và thậm chí suy thận giai đoạn cuối [65] đòi hỏi phải lọc máu hoặc ghép thận.
Sự phát triển của y học hiện đại đã cho ra đời nhiều loại thuốc ức chế miễn dịch như cyclosporin, Mycophenolat Mefetil, cyclophosphamide chlorambucin nên việc điều trị HCTH kháng thuốc đã được cải thiện phần nào. Tuy nhiên, việc điều trị bệnh vẫn còn theo kinh nghiệm vì cho đến nay vẫn chưa có phác đồ nào vượt trội tạo ra sự lui bệnh hoàn toàn và giảm được tỷ lệ suy thận giai đoạn cuối một cách rõ rệt. Do đó điều trị hội chứng thận hư kháng corticoid vẫn là một thách thức đối với các bác sỹ thận nhi.
Ở Việt Nam đã có khá nhiều nghiên cứu về HCTH tuy nhiên nghiên cứu về protein niệu trên bệnh nhân bị HCTHTP kháng corticosteroid ở trẻ em đặc biệt còn ít chính vì vậy đề tài này được tiến hành với 2 mục tiêu:
- Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học lâm sàng, triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng của HCTH tiên phát kháng corticosteroid.
- Nghiên cứu biến đổi số lượng của protein niệu trên bệnh nhân bị HCTHTP kháng corticosteroid tại khoa Thận - Tiết niệu bệnh viện Nhi Trung ương từ 1/1/2008 đến 31/12/2010.