Thạc Sĩ Nhận xét hiệu quả của streptokinase trong điều trị tràn dịch màng phổi do lao vách hóa tại trung tâm

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC
NĂM 2012

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Tràn dịch màng phổi do lao . 3
1.1.1. Giải phẫu, mô học, sinh lý học màng phổi 3
1.1.2. Cơ chế bệnh sinh tràn dịch màng phổi do lao 5
1.1.3. Chu trình fibrin trong bệnh lý màng phổi . 6
1.1.4. Đặc điểm lâm sàng 8
1.1.5. Cận lâm sàng . 9
1.2. Vai trò của streptokinase trong điều trị tràn dịch màng phổi do lao
vách hóa . 16
1.2.1. Một số phương pháp điều trị tràn dịch màng phổi do lao vách hóa 16
1.2.2. Streptokinase . 17

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 21
.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 21
2.2. Đối tượng nghiên cứu . 21
2.2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 21
2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân 21
2.3. Phương pháp nghiên cứu . 21
2.3.1. Loại nghiên cứu 21
2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu 21
2.3.3. Các bước nghiên cứu 22
2.3.4. Đánh giá kết quả nghiên cứu 24
2.4. Trang thiết bị nghiên cứu . 25
2.5. Xử lý số liệu . 27

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU . 29
3.1.Đặc điểm lâm sàng - cận lâm sàng của TDMP do lao vách hóa 29
3.1.1. Tuổi - giới . 29
3.1.2. Lý do vào viện 30
3.1.3. Thời gian bị bệnh trước khi vào viện 31
3.1.4. Triệu chứng lâm sàng . 31
3.1.5. Chức năng hô hấp . 32
3.1.6. Tế bào máu ngoại vi 32
3.1.7. Tốc độ máu lắng . 33
3.1.8. Xét nghiệm CRP . 34
3.1.9. X-quang phổi 34
3.1.10. Tổn thương nhu mô phổi 35
3.1.11. Phản ứng Mantoux 35
3.1.12. Xét nghiệm dịch màng phổi 36
3.1.13. Sinh thiết màng phổi . 37
3.2. Hiệu quả và các tác dụng không mong muốn khi bơm SK vào
khoang màng phổi 37
3.2.1. Hiệu quả điều trị . 38
3.2.2. Tác dụng không mong muốn 40

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 43
4.1. Đặc điểm lâm sàng - cận lâm sàng . 43
4.1.1. Tuổi và giới . 43
4.1.2. Lý do vào viện 44
4.1.3. Thời gian bị bệnh trước khi nhập viện 44
4.1.4. Triệu chứng cơ năng và thực thể 45
4.1.5. Độ giãn nở lồng ngực . 46
4.1.6. Chức năng hô hấp . 46
4.1.7. Hình ảnh X-quang . 47
4.1.8. Tốc độ máu lắng và nồng độ Hs-CRP 48
4.1.9. Xét nghiệm dịch màng phổi 49
4.1.9. Phản ứng Mantoux 51
4.2. Hiệu quả và các tác dụng không mong muốn 52
4.2.1. Hiệu quả điều trị . 52
4.2.2. Các tác dụng không mong muốn 55
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN 60


ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh lao đã được biết đến từ cách đây hàng nghìn năm tuy nhiên đến
nay vẫn còn là vấn đề sức khỏe toàn cầu. Theo ước tính của WHO, trong năm
2011 có khoảng 9 triệu người mắc lao mới và 1,4 triệu ca tử vong do lao trên
toàn thế giới. Lao đứng hàng thứ hai sau HIV trong số các nguyên nhân tử
vong do bệnh truyền nhiễm. Chi phí cho chăm sóc và điều trị lao từ 3,5 tỉ đô
la Mỹ vào năm 2006 ước tính tăng lên 4,8 tỉ vào năm 2013 [76].
Tại các nước có tỷ lệ mắc lao cao, lao màng phổi là thể lao ngoài phổi
hay gặp nhất, đồng thời là nguyên nhân gây tràn dịch hàng đầu ở các bệnh
nhân trẻ. Tràn dịch màng phổi (TDMP) do lao vách hóa là giai đoạn chuyển
tiếp từ TDMP tự do sang giai đoạn tổ chức hóa. Nếu không được điều trị kịp
thời những bệnh nhân này sẽ có nguy cơ rất cao bị các di chứng dày, dính
màng phổi, xẹp phổi, Dẫn lưu dịch màng phổi sớm cùng với điều trị thuốc
chống lao được coi là biện pháp điều trị cơ bản. Gần đây một số nghiên cứu
sử dụng các thuốc có tác dụng tiêu fibrin (streptokinase, urokinase, tPA )
bơm vào khoang màng phổi bước đầu cho thấy hiệu quả.
Việt Nam là một trong 22 quốc gia và vùng lãnh thổi phải chịu gánh
nặng của bệnh lao [76]. Đã có nhiều nhiều nghiên cứu về TDMP do lao được
báo cáo nhưng chưa có nghiên cứu nào tiến hành trên những bệnh nhân
TDMP do lao vách hóa. Nghiên cứu của Trương Huy Hưng (2004) cho thấy
tại thời điểm chẩn đoán, trên 50% bệnh nhân TDMP do lao đã có tình trạng
vách hóa khoang màng phổi [10].
Tại Trung tâm Hô hấp – Bệnh viện Bạch Mai TDMP do lao đứng đầu
trong số các nguyên nhân gây TDMP với tỷ lệ 37,6% [12]. Từ nhiều năm nay
streptokinase đã được sử dụng điều trị cho các bệnh nhân viêm mủ màng phổi
và tràn dịch màng phổi do lao vách hóa. Một số nghiên cứu cứu cho thấy
streptokinase bơm vào khoang màng phổi ở bệnh nhân viêm mủ màng phổi có
tác dụng làm tăng lượng dịch dẫn lưu, giúp bơm rửa màng phổi dễ dàng hơn
[5], [11]. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào đánh giá hiệu quả cũng như tính
an toàn của streptokinase trong điều trị TDMP do lao vách hóa. Chính vì vậy
chúng tôi tiến hành đề tài này với hai mục tiêu:
1. Mô tả các đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của tràn dịch màng
phổi vách hóa do lao.
2. Nhận xét kết quả điều trị và các tác dụng không mong muốn
thường gặp khi bơm streptokinase vào khoang màng phổi trong điều trị
tràn dịch màng phổi vách hóa do lao.