Luận Văn Nhận xét đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng suy thượng thận mạn (nguyên phát và thứ phát)

ĐẶT VẤN ĐỀ
Suy thượng thận là tình trạng rối loạn chức năng vỏ thượng thận làm giảm sản xuất glucocorticoid hoặc mineralcorticoid, androgen hoặc cả ba do nhiều nguyên nhân. Bệnh cảnh lâm sàng suy thượng thận mạn (nguyên phát hoặc thứ phát) thường âm thầm và không đặc hiệu vì vậy thường bị bỏ qua đặc biệt là với các thầy thuốc không chuyên khoa. Tỷ lệ mắc suy thượng thận mạn tại tuyến ở Mỹ là 50/1triệu dân, ở Anh 39/1 triệu dân, ở Đan Mạch là 60/1triệu dân. Tuy nhiên tỷ lệ mắc suy thượng thận thứ phát còn nhiều hơn.Tỷ lệ mắc suy thượng thận thứ phát ở Anh là 150-280/1 triệu dân.Cùng với sự gia tăng bệnh AIDS và ung thư, tỷ lệ mắc bệnh suy thượng thận được dự đoán sẽ tăng lên [11,15].
Tuyến thượng thận tiết những hormon có vai trò chống stress và tác dụng lên dịch ngoại bào và huyết áp động mạch. Suy tuyến thượng thận gây ra những rối loạn chuyển hóa cấp tính hoặc mãn tính làm giảm khả năng lao động và học tập có thể mất sức lao động hoàn toàn. Những người suy thượng thận mạn có thể tiến triển gây suy thượng thận cấp trên nền suy thượng thận mạn do những yếu tố mất bù làm không đáp ứng đủ nhu cầu hormon vỏ thượng thận. Khi nhu cầu về hormon của cơ thể vượt quá khả năng sản xuất của tuyến thượng thận có thể xuất hiện cơn suy thượng thận cấp có thể gây tử vong. Theo một nghiên cứu được thực hiện ở Nhật bản tỷ lệ suy thượng thận cấp ở những người STT nguyên phát là 9.5% , 10.4% ở những bệnh nhân STT thứ phát mắc bệnh trong vòng 15 năm [32]. Tử vong ở suy thượng thận thường do không thành công hoặc chậm trong thực hiện chẩn đoán hoặc thất bại trong việc cấp đủ glucocorticoid và mineralcorticoid thay thế. Đề phòng các cơn suy thượng thận cấp việc sàng lọc những yếu tố nguy cơ và có những theo dõi điều trị là rất cần thiết cho người bệnh.
Hiện nay vẫn còn sự lạm dụng corticiod trong điều trị vì vậy vẫn còn tỷ lệ STT do thuốc [12]. Hơn nữa nhiều bệnh nhân STT thứ phát do suy tuyến yên bị bỏ qua. Ở Việt nam các xét nghiệm chẩn đoán STT không sẵn có tại nhiều bệnh viện dẫn đến việc chẩn đoán khó trong khi bệnh lại nặng có nguy cơ tử vong nên chẩn đoán phải dựa vào bệnh cảnh lâm sàng. Tìm hiểu đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng suy thượng thận góp phần chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả suy thượng thận.Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này với những mục tiêu sau:
1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng suy thượng thận mạn (nguyên phát và thứ phát).
2. Tìm hiểu một số nguyên nhân suy thượng thận thường gặp.