Luận Văn Nguyên tắc thống nhất dân tộc, giai cấp, nhân loại trong tư tưởng chính trị Hồ Chí Minh

1. Tính cấp thiết của đề tài
Là một nhà tư tưởng – hành động, Hồ Chí Minh chưa từng
phát biểu thành ngôn từ về các nguyên tắc có tính phương pháp
luận, đóng vai trò chỉ đạo đối với tư duy và hoạt động thực tiễn của
Người. Tuy nhiên, vì tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan
điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng
Việt Nam, nên có thể nói, nó nhất định phải được hình thành và phát
triển trên nền tảng một hệ thống các nguyên tắc có tính phương pháp
luận. Vì vậy, theo chúng tôi, việc khái quát nên và nghiên cứu thấu
đáo các nguyên tắc có tính phương pháp luận của Hồ Chí Minh là
trách nhiệm của người nghiên cứu, qua đó sẽ góp phần làm nổi bật
tầm vóc và chiều sâu của tư duy và tư tưởng của Người. Đồng thời,
việc nghiên cứu này cũng sẽ góp phần chỉ rõ vai trò định hướng quan
trọng của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với tư duy và hoạt động thực
tiễn của Đảng và Nhà nước ta hiện nay. Mặc dù vậy, chúng tôi thấy
rằng, tuy đã có rất nhiều các công trình nghiên cứu công phu và hệ
thống về tư tưởng Hồ Chí Minh, song vẫn còn thiếu các công trình
nghiên cứu về phương pháp luận Hồ Chí Minh nói chung và các
nguyên tắc có tính phương pháp luận của Người nói riêng.
Trong hệ thống các nguyên tắc có tính phương pháp luận của
Hồ Chí Minh, theo chúng tôi, nguyên tắc thống nhất dân tộc, giai
cấp, nhân loại có một vị trí đặc biệt quan trọng, bởi lẽ, nó thể hiện
sâu sắc nhất tầm vóc và chiều sâu của tư duy và tư tưởng chính trị Hồ
Chí Minh. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có công trình nào nghiên
cứu một cách hệ thống về sự thống nhất biện chứng giữa dân tộc, giai
cấp và nhân loại trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đặc biệt là trong tư
tưởng chính trị của Người, từ đó khái quát thành một nguyên tắc có
tính phương pháp luận.
Bên cạnh đó, trên thực tế, việc giải quyết mối quan hệ dân tộc,
giai cấp, nhân loại đang ngày càng trở nên phức tạp hơn do tác động
2
của quá trình toàn cầu hoá tư bản chủ nghĩa. Đáng chú ý là, hiện nay
đang có xu hướng xem xét các nhân tố dân tộc, giai cấp, nhân loại
trong sự tách biệt, thậm chí loại trừ lẫn nhau, hoặc là tuyệt đối hóa
nhân tố dân tộc, coi nhẹ nhân tố nhân loại dẫn đến chủ nghĩa dân tộc
hẹp hòi, cực đoan, biệt phái; hoặc là quan điểm nhấn mạnh những
nhân tố mang tính toàn nhân loại như: khoa học – công nghệ, nhân
quyền, dân chủ, tôn giáo để xem nhẹ những vấn đề liên quan đến
dân tộc và giai cấp như độc lập, tự chủ dân tộc; phân hóa và đấu
tranh giai cấp Trong bối cảnh đó, đối với Việt Nam, việc Đảng và
Nhà nước ta nhận thức và giải quyết đúng đắn mối quan hệ biện
chứng giữa các nhân tố dân tộc, giai cấp và nhân loại trên các lĩnh
vực kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa sẽ là một tiền đề quan trọng để
nước ta có thể giữ vững nền độc lập dân tộc và phát triển theo định
hướng xã hội chủ nghĩa.
Do vậy, việc luận án này khái quát cách thức nhận thức và giải
quyết mối quan hệ dân tộc, giai cấp, nhân loại của Hồ Chí Minh
thành một nguyên tắc có tính phương pháp luận là có ý nghĩa lý luận
và thực tiễn quan trọng.