Tài liệu Người lao động trong nền kinh tế thị trường

Ở hai nền kinh tế thị trường và kinh tế chỉ huy mà có mức độ công nghiệp hóa như nhau
thì dòng người lao động trong bất kỳ ngày làm việc nào cũng rất giống nhau. Nhưng một
lần nữa, lại có những sự khác biệt ẩn chứa sau cơ chế hoạt động của hai nền kinh tế này
và chúng có ý nghĩa quan trọng hơn nhiều so với sự giống nhau bên ngoài.
Lựa chọn
Lấy ví dụ về gia đình đã nói ở trên đi đến siêu thị và mua cam - cùng với một số táo vì
giá cam cao hơn so với giá họ dự tính. Sau khi ăn tối, Robert, người chúng ta muốn nói ở
đây, là một thợ máy, và Maria là giáo viên tiểu học, bàn về những cơ hội mới trong nghề
nghiệp của họ. Điều này không phải là một việc thường xảy ra; nhưng tại một số thời
điểm trong cuộc đời của mình, người lao động trong nền kinh tế thị trường phải có những
quyết định quan trọng đối với nghề nghiệp của mình. Tại sao? Vì không có ai khác sẽ đưa
ra các quyết định như vậy thay cho họ, vì không còn các tổ chức kế hoạch trung ương sẽ
quyết định ai sẽ làm việc ở đâu và với tiền lương là bao nhiêu.
Robert lo rằng ít có các cơ hội thăng tiến trong công việc làm thợ máy và anh đang xem
xét việc theo học một khóa lập trình máy tính để có thể có nhiều cơ hội hơn. Còn Maria
thì thấy có cơ hội để có một vị trí quản lý hành chính tốt hơn ở trường.
Hàng năm, hàng ngàn người lao động phải đối mặt với các quyết định kinh tế tương tự.
Việc Robert và Maria sẽ quyết định về các vấn đề này như thế nào còn phụ thuộc vào
hàng loạt các nhân tố, cả các nhân tố cá nhân và kinh tế. Là một cặp vợ chồng trung lưu
đã có con, các quyết định của họ sẽ rất khác so với một người còn độc thân vừa tốt
nghiệp phổ thông trung học hoặc đại học, hoặc đối với những người sắp về hưu.
Đối với Maria, vấn đề đặt ra là liệu cô có muốn đổi những niềm vui trong công việc
giảng dạy lấy một công việc hành chính có lương cao hơn nhưng sức ép cũng lớn hơn và
làm việc nhiều giờ hơn của một chức vụ quản lý dành cho nhân viên cao cấp hơn hay
không.