Báo Cáo Ngôn ngữ lập trình fortran và ứng dụng trong khí tượng thủy văn

NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH FORTRAN

VÀ ỨNG DỤNG TRONG KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN




Giới thiệu

Giáo trình “Ngôn ngữ lập trình Fortran và ứng dụng trong khí tượng thủy văn” là tập hợp những bài học cơ sở về lập trình mà tác giả đã dạy trong một số năm

gần đây cho sinh viên các ngành khí tượng học, thủy văn và hải dương học ở Trường đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Sách này nhằm giới thiệu cho sinh viên lần đầu tiên học lập trình những khái niệm cơ bản về lập trình máy tính, tóm tắt những yếu tố cơ bản và các lệnh thông

dụng, đặc điểm sử dụng chúng trong ngôn ngữ lập trình Fortran. Mục tiêu cuối cùng là giúp sinh viên làm quen với các phương pháp xây dựng thuật giải các bài toán

thông dụng của toán học tính toán, thống kê toán học và xử lý số liệu, rèn luyện kỹ năng lập trình để giải những bài toán xử lý và phân tích số liệu, tính toán ứng

dụng ở mức độ ban đầu trong thời gian học tập và nghiên cứu ở trường đại học.

Những thí dụ và hệ thống bài tập tự luyện trong sách này có ý nghĩa minh họa, hướng sinh viên tới vận dụng các lệnh của Fortran để viết ra những chương trình

ứng dụng nho nhỏ có tính cụ thể, bước đầu làm quen với những đặc thù xử lý dữ liệu quan trắc trong chuyên môn khí tượng thủy văn. Những đặc điểm khác của nội

dung ứng dụng lập trình trong các chuyên ngành này như quản lý cơ sở dữ liệu, các phương pháp thống kê hiện đại, các phương pháp giải số trị những bài toán động

lực khí quyển, đại dương . chưa được đề cập ở đây do khuôn khổ kiến thức chuyên môn của người học, đó là đối tượng của các môn học chuyên đề khác của

chương trình học tập, nhưng từ đây đến đó thực ra cũng không xa.

Vì là tài liệu học tập về lập trình cơ sở, nội dung ngôn ngữ trong sách này cũng không bao quát hết những yếu tố trong thế giới to lớn của Fortran. Nên bắt đầu

bằng những gì đơn giản nhưng được việc. Một khi người học bắt đầu biết lập trình, thấy được ứng dụng máy tính có ích trong học tập và nghiên cứu của mình sẽ nảy

sinh nhu cầu tìm hiểu và khai thác Fortran trong rất nhiều tài liệu tra cứu và sách chuyên khảo khác hoặc hệ thống trợ giúp sẵn có của Fortran.

Như vậy, sách này không chỉ là tài liệu học tập cho những sinh viên các chuyên môn khí tượng thủy văn, mà có thể có ích cho sinh viên, học viên cao học nhiều

chuyên ngành khác hoặc bất kì ai muốn tự học lập trình máy tính một cách nhẹ nhàng.

Trong sách này, mỗi chương được cấu tạo như một bài học. Mỗi chuyên từ, khái niệm xuất hiện lần đầu đều được in nghiêng, các câu lệnh được in chữ hoa đậm

và bao trong hộp để giúp người đọc thuận tiện tra cứu khi chưa thuộc chính tả câu lệnh.

Những thí dụ minh họa được chọn lọc sao cho đơn giản, nhưng có tính điển hình, giúp người đọc liên tưởng đến lớp bài toán khác có thể cùng sử dụng cách

giải này. Chương trình thí dụ luôn nhất quán áp dụng ý tưởng chia để trị, tức phân nhiệm vụ lớn thành các việc nhỏ hơn để thực hiện từng việc một dẫn tới kết quả

cuối cùng. Với cách trình bày này, bạn đọc sẽ thấy lập trình không còn là cái gì rắc rối, khó hiểu, mà nó tự nhiên như ta vẫn giải quyết bài toán không bằng máy tính.

Những tóm tắt kinh nghiệm gỡ rối và lời khuyên về rèn luyện phong cách lập trình ở mỗi bài học có thể rất có ích cho người học. Và đây là lời khuyên đầu tiên

cho người mới học lập trình: Hãy luôn tưởng tượng xem mình sẽ phải giải bài toán “bằng tay” như thế nào trước khi bắt đầu nghĩ cách viết chương trình máy tính.

Hãy nhớ lấy chính tả, cú pháp của câu lệnh và việc này không khó, vì lệnh Fortran giống như một câu tiếng Anh đơn giản. Nhưng hãy rất chú ý tới chính những điều

đơn giản, thí dụ khi nhìn dòng lệnh sau

PRINT * , danh sách các mục cần in

thì hãy cố gắng đọc kĩ hay hỏi lại xem thế nào là danh sách, thế nào là một mục in, một mục in có thể là những gì.