Sách Ngọn Đèn đêm Bão dông

Đứng trên núi Phướn nhìn xuống thôn Bích Nhẫn như cái đàn nguyệt màu xanh thẫm tạo hoá bỏ quên giữa một màu xanh lá mạ ngút ngát của bãi sông Lam. Điểm xuyết có màu vàng óng của những vệt lúa nhỏ viền quanh Hói Triều- Hói là con suối lớn chảy từ vùng tổng Bích Hào đổ ra sông. Người thôn Bích Nhẫn ở kề cái hói lắm cá nhiều phù sa nhưng đầy bất trắc lụt lội ấy. Hàng năm về tiết tháng Tám nước ngập bãi và nước sông Lam bạc như sữa loãng chảy ngược vào đồng mang theo phù sa màu mỡ nhưng cũng gây ra ách tắc trong đi lại. Nhiều làng trong vùng biệt lập như ốc đảo. Mùa hè nắng rát bỏng bàn chân. Đêm nằm nghe gió lào xơ xác ngọn tre và kẽo kẹt tiếng võng đưa . Vừa ngả lưng xuống một tý đã nghe gà gáy dậy ven sông.

Từ thôn Bích Nhẫn về thủ phủ huyện Thanh Chương hay tới căn cứ khởi nghĩa của cụ Phan đình Phùng ở Hương Sơn (Hà Tĩnh) đều chỉ trên dưới mười cây số đường chim bay . Cuộc khởi nghĩa chống Pháp theo ngọn cờ Cần Vương thất bại, thực dân Pháp cho đóng đồn ở Bích Thị, cách làng chư đầy nửa cây số, và cả huyện Thanh Chương thì đời sống của những người dân Bích Nhẫn càng tối tăm cơ cực. Lao động nặng nhọc và bị đối xử tệ hơn trâu cày. Sưu cao thuế nặng, lụt lội đồng hành, thu hoạch ruộng, bãi xong chỉ tháng sau, người trong thôn muời phần hết ăn bảy, tám phần. Có thể nói cuộc đời