Luận Văn Nghiên cứu xuất huyết do thiếu vitamin K ở trẻ 0 - 12 tháng và các yếu tố nguy cơ

ĐẶT VẤN ĐỀ

Xuất huyết do thiếu vitamin K là một bệnh nặng, thường gặp ở trẻ lứa tuổi từ 0 - 12 tháng, có tỷ lệ tử vong cao 18 - 40% hoặc để lại di chứng nặng nề [10], [21], [22].
Từ những năm 1960, vấn đề tiêm phòng vitamin K cho trẻ sơ sinh đã được đặt ra ở một số quốc gia phát triển như Mỹ, Đức, Hà Lan [35], [37] và đến thập niên 80 được khuyến cáo áp dụng trên phạm vi toàn thế giới[35],[37],[40]. Vấn đề được thống nhất trong nhận định “ Nếu không dùng vitamin K phòng ngừa, trẻ sơ sinh sẽ có nhiều nguy cơ tử vong hoặc sẽ chịu di chứng nặng nề do các tai biến xuất huyết não- màng não xảy ra trong 6 tháng đầu sau sinh”[8]. Cho đến nay, hiệu quả phòng bệnh bằng vitamin K đã được xác nhận. Bệnh hầu như hoàn toàn biến mất ở các nước có áp dụng chương trình [40], [57].
Ở nước ta xuất huyết não-màng não do thiếu vitamin K ở trẻ từ 0 - 12 tháng tuổi từ lâu đã là một băn khoăn của các nhà nhi khoa:
-Bệnh thường gặp, dễ chẩn đoán và điều trị, nhưng tỷ lệ tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề: Hà Nội có tỷ lệ mắc bệnh 110,5/100.000 trẻ sinh, Hà Tây 124,2/100.00 trẻ sinh. Tỷ lệ này gấp 20 lần tỷ lệ của các nước Đức, Hà Lan gấp và 2 - 4 lần so với Thái Lan [23], [33], [64].
- Nguyên nhân gây thiếu vitamin K và các yếu tố liên quan chưa được rõ ràng [39], [41], vấn đề phòng bệnh chưa được quan tâm [21], [22]. Cho đến nay vẫn chưa có văn bản chính thức nào về tiêm phòng vitamin K cho trẻ sơ sinh trong chương trình chăm sóc sức khỏe trẻ em. Tại một số bệnh viện của tỉnh, Thành phố tuy có áp dụng phương pháp tiêm phòng nhưng liều lượng không thống nhất, không theo dõi và không tiến hành đánh giá kết quả [1], [21].
- Bệnh tuy đã được một số tác giả nghiên cứu nhưng phần lớn chỉ quan tâm đến bệnh cảnh xuất huyết não - màng não ở trẻ từ 0 - 2 tháng, chưa chú trọng đến lứa tuổi lớn hơn, chưa nghiên cứu đến mối liên quan giữa các biểu hiện lâm sàng với sự biến đổi của tỷ lệ prothrombin.
Theo các công trình nghiên cứu mới đây bệnh xuất huyết do thiếu vitamin K có xu hướng gia tăng [21],[23], trong số đó có nhiều trẻ đã được tiêm phòng vitamin K [1],[11],[21],[50]. Như vậy đặt ra vấn đề là : Với một liều vitamin K được tiêm sau lúc sinh có lẽ chưa đủ để dự phòng xuất huyết cho trẻ được bú mẹ hoàn toàn hay có những yếu tố liên quan nào khác. Có cần tiêm nhắc lại một liều vitamin K lần thứ hai hay không, nếu cần thì vào thời điểm nào và ở trẻ nào?
Vì các lý do nêu trên, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu xuất huyết do thiếu vitamin K ở trẻ 0 - 12 tháng và các yếu tố nguy cơ” với các mục tiêu:
1. Nghiên cứu các hình thái lâm sàng của bệnh xuất huyết do thiếu vitamin K. Khảo sát mối tương quan giữa các hình thái lâm sàng với sự biến đổi tỷ lệ prothrombin của bệnh nhân.
2. Tìm hiểu các yếu tố nguy cơ gây bệnh.
Từ kết quả nghiên cứu đạt được đề xuất phương thức phòng ngừa thích hợp nhằm góp phần hạ thấp tỷ lệ mắc bệnh cũng như tỷ lệ tử vong và di chứng.