Thạc Sĩ Nghiên cứu xây dựng một số công cụ trợ giúp và mô hình phục vụ khí tượng thuỷ văn ở địa phương

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRUNG TÂM KHÍ TƯỢNG THUỶ VĂN QUỐC GIA

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH PHỤC VỤ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN TRONG
VÀ NGOÀI NƯỚC . 5
1.1. Khái quát về chức năng phục vụ của cơ quan khí tượng thủy văn . 5
1.2. Hoạt động và hướng dẫn phục vụ của Tổ chức Khí tượng Thế giới 5
1.2.1. Phục vụ trong các chương trình của WMO 6
1.2.2. Các ấn phẩm hướng dẫn phục vụ của WMO 7
1.3. Hoạt động phục vụ khí tượng thủy văn ở các nước . 8
1.3.1. Đối tượng phục vụ 8
1.3.2. Các dạng sản phẩm phục vụ 8
1.3.3. Cơ chế phục vụ 9
1.3.4. Hoạt động phục vụ KTTV cụ thể ở một số nước . 9
1.4. Hiện trạng hoạt động phục vụ KTTV ở nước ta . 14
1.5. Tổng quan tình hình và kinh nghiệm phục vụ ở ba tỉnh Yên Bái, Thanh
Hoá và Đồng Tháp 21
1.5.1. Một vài đặc điểm tự nhiên và tình hình phục vụ KTTV ở Yên Bái 21
1.5.2. Một vài đặc điểm tự nhiên và tình hình phục vụ KTTV ở Thanh Hóa 28
1.5.3. Một vài đặc điểm tự nhiên và tình hình phục vụ KTTV ở Đồng Tháp 34
1.5.4. Nhận xét chung về công tác phục vụ KTTV ở ba tỉnh . 37

CHƯƠNG 2. NGHIÊN CỨU, XÂY DỰNG VÀ CHUYỂN GIAO MỘT SỐ CÔNG CỤ
NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC PHỤC VỤ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN Ở ĐỊA PHƯƠNG . 39
2.1. Tình hình nghiên cứu, chuyển giao khoa học công nghệ nhằm nâng cao
năng lực phục vụ khí tượng thủy văn ở địa phương 39
2.2. Nghiên cứu xây dựng một số công cụ nâng cao năng lực phục vụ khí
tượng thủy văn ở địa phương 42
2.2.1. Nghiên cứu xây dựng một số công cụ nâng cao năng lực dự báo khí
tượng thủy văn ở địa phương . 42
2.2.2. Xây dựng các công cụ nâng cao năng lực phục vụ tư liệu KTTV ở địa
phương . 85

CHƯƠNG 3. NGHIÊN CỨU, CẢI TIẾN VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁC SẢN
PHẨM, XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHỤC VỤ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN Ở ĐỊA
PHƯƠNG 107

3.1. Nghiên cứu, cải tiến các bản tin dự báo, thông báo KTTV 107
3.1.1. Cải tiến nội dung và hình thức các bản tin dự báo KTTV hạn ngắn 107
3.1.2. Cải tiến nội dung và hình thức các bản tin dự báo KTTV hạn vừa . 111
3.1.3. Cải tiến nội dung và hình thức các thông báo KTTV hàng tháng . 112
3.1.4. Cải tiến nội dung và hình thức các thông báo KTTV mùa 114
3.1.5. Cải tiến nội dung và hình thức các thông báo KTTV năm 115
3.2. Xây dựng mô hình phục vụ của Trung tâm KTTV tỉnh . 116
3.2.1. Đối tượng phục vụ 117
3.2.2. Các sản phẩm phục vụ 117
3.2.3. Công cụ tạo ra sản phẩm phục vụ . 118
3.2.4. Các sản phẩm khác 119
3.2.5. Mô hình phục vụ của Trung tâm KTTV tỉnh . 120
3.3. Xây dựng qui trình phục vụ KTTV của Trung tâm KTTV tỉnh . 122
3.3.1. Qui trình phục vụ . 122
3.3.2. Trình tự thực hiện các nội dung phục vụ 126
3.4. Cách thức phối hợp hoạt động phục vụ giữa Trung tâm KTTV tỉnh 126
3.4.1. Cách thức phối hợp hoạt động phục vụ giữa Trung tâm KTTV tỉnh
với Trung tâm KTTV tỉnh lân cận, Đài KTTV khu vực và các cơ quan
KTTV ở trung ương . 126
3.4.2. Cách thức phối hợp hoạt động phục vụ giữa Trung tâm KTTV tỉnh
với các ban ngành ở địa phương . 128
3.5. Quảng bá hoạt động KTTV ở địa phương . 129
3.6. Công tác chuyển giao công nghệ và kết quả ứng dụng . 130
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 131
TÀI LIỆU THAM KHẢO 134

MỞ ĐẦU
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, các thiên tai có nguồn gốc khí
tượng thủy văn (KTTV) xảy ra bất thường, trái qui luật, khốc liệt với qui mô ngày
càng lớn, tần suất ngày càng cao, thiệt hại ngày càng nghiêm trọng. Vì vậy nhu
cầu phục vụ phòng chống thiên tai ở các địa phương ngày càng cấp thiết, đòi hỏi
các bản tin dự báo KTTV phải được cung cấp sớm và quảng bá kịp thời trên các
phương tiện đại chúng.
Công tác phục vụ KTTV ở địa phương trước kia do các Đài KTTV tỉnh/thành
phố thực hiện. Sau khi Tổng cục KTTV sắp xếp lại tổ chức, thiết lập các Đài KTTV
khu vực vào năm 1996, các Trung tâm Dự báo KTTV tỉnh/thành phố bị giảm bớt
phương tiện và nhân lực, không còn khả năng phục vụ KTTV rộng rãi như trước,
phần lớn chức năng dự báo, phục vụ chuyển về Đài KTTV khu vực.
Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu phục vụ KTTV ở các địa
phương ngày càng nhiều hơn, đối tượng phục vụ KTTV cũng đa dạng hơn. Các
Đài KTTV khu vực không thể đáp ứng được hết các yêu cầu phục vụ đa dạng trên
địa bàn rộng lớn bao gồm nhiều tỉnh. Hơn nữa, bộ máy tổ chức, quản lý hành
chính của tỉnh đòi hỏi phải có cơ quan KTTV ngay bên cạnh để đáp ứng các yêu
cầu cấp thiết trong quá trình chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế-xã hội, phòng
tránh thiên tai. Căn cứ Quyết định số 128/2008/QĐ-TTg ngày 17 tháng 9 năm 2008
của Thủ tướng Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ
chức của Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn quốc gia, các Trung tâm Dự báo phục vụ
KTTV tỉnh đã được quan tâm, đổi tên thành Trung tâm KTTV tỉnh. Tuy nhiên
ngoài việc đầu tư cơ sở vật chất hoặc cung cấp một số thông tin dữ liệu phục vụ
dự báo, các Trung tâm KTTV tỉnh vẫn chưa có nhiều công cụ hoặc công nghệ cần
thiết để có thể nâng cao hiệu quả phục vụ KTTV.
Trong những năm qua, mặc dù còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, trang
thiết bị kỹ thuật, công nghệ và cán bộ nhưng hầu hết các Trung tâm Dự báo
phục vụ KTTV tỉnh hoạt động khá tốt, tham mưu đắc lực cho cấp ủy đảng và
chính quyền địa phương trên mặt trận phòng tránh, giảm nhẹ thiệt hại thiên tai
có nguồn gốc KTTV. Tuy nhiên cho đến nay, nội dung phục vụ của Trung tâm
KTTV tỉnh chưa được những qui định cụ thể, hoạt động phục vụ ở địa phương chủ
yếu theo truyền thống; nguồn thông tin, tư liệu, số liệu có nhiều nhưng chưa
được sắp xếp, lưu trữ gọn gàng, khoa học, khai thác, sử dụng hiệu quả phục vụ
phát triển kinh tế - xã hội.
Trong bối cảnh đó, đề tài Nghiên cứu xây dựng một số công cụ trợ giúp
và mô hình phục vụ khí tượng thuỷ văn ở địa phương đã được Bộ Tài
nguyên và Môi trường cho phép triển khai thực hiện với mục tiêu là: “Tăng cường
công tác phục vụ KTTV và nâng cao vai trò của các Trung tâm Dự báo KTTV tỉnh
trên cơ sở hoàn chỉnh, chuyển giao một số công cụ trợ giúp đã được nghiên cứu
và đề xuất mô hình phục vụ KTTV thích hợp”.