Luận Văn Nghiên cứu xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý trong thực hành tại khoa Cơ xương khớp, Bệnh

BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SĨ
HÀ NỘI - 2012
MỤC LỤC ( Có File WORD)

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT .
DANH MỤC CÁC BẢNG .
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1. TỔNG QUAN . 3
1.1. Tổng quan về tương tác thuốc 3
1.1.1. Khái niệm tương tác thuốc – thuốc 3
1.1.2. Dịch tễ học của tương tác 3
1.1.3. Phân loại tương tác thuốc – thuốc . 4
1.1.4. Các yếu tố nguy cơ của tương tác thuốc . 5
1.1.5. Hậu quả của tương tác thuốc bất lợi 6
1.1.6.Tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng . 7
1.1.7. Các biện giảm thiểu tương tác và hậu quả của tương tác 8
1.1.8.Vai trò của xây dựng danh mục tương tác cần chú ý trong điều trị . 10
1.2. Tổng quan về bệnh lý cơ xương khớp . 11
1.2.1. Mô hình bệnh tật của bệnh lý cơ xương khớp . 11
1.2.2. Các nhóm thuốc chính điều trị bệnh lý cơ xương khớp 13
1.2.3. Nguy cơ gặp tương tác thuốc trong bệnh lý cơ xương khớp . 18
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 20
2.1. Đối tượng nghiên cứu 20
2.1.1. Cơ sở dữ liệu 20
2.1.2. Thuốc . 20
2.1.3. Đơn thuốc điều trị ngoại trú và bệnh án điều trị nội trú . 21
2.2. Phương pháp nghiên cứu . 21
2.2.1. Nội dung 1: Xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý của các hoạt chất được sử dụng phổ biến tại khoa Cơ xương khớp, bệnh viện Bạch Mai và hướng dẫn xử trí các tương tác này trong thực hành lâm sàng. . 21
2.2.2. Nội dung 2: Xác định tỷ lệ xuất hiện những tương tác trong danh mục tương tác thuốc đã được xây dựng trong đơn thuốc điều trị ngoại trú và bệnh án nội trú tại khoa Cơ xương khớp – bệnh viện Bạch Mai 23
2.3. Xử lý số liệu . 24
Chương 3. KẾT QUẢ . 25
3.1. Xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý của các hoạt chất được sử dụng phổ biến tại khoa Cơ xương khớp, bệnh viện Bạch Mai và hướng dẫn xử trí các tương tác này trong thực hành lâm sàng . 25
3.1.1. Xây dựng danh mục tương tác cần chú ý của các hoạt chất được sử dụng phổ biến tại khoa Cơ xương khớp. 25
3.1.2. Xây dựng hướng dẫn xử trí các tương tác thuốc trong danh mục được xây dựng 31
3.2. Xác định tỷ lệ xuất hiện những tương tác trong danh mục tương tác thuốc đã được xây dựng trong đơn thuốc điều trị ngoại trú và bệnh án nội trú tại khoa Cơ xương khớp – bệnh viện Bạch Mai 31
3.2.1. Đặc điểm bệnh nhân và tình hình sử dụng thuốc. . 31
3.2.1. Đặc điểm về tương tác thuốc . 35
Chương 4. BÀN LUẬN . .36
4.1. Bàn luận về xây dựng danh mục tương tác và hướng dẫn xử trí .36
4.2. Bàn luận về tỷ lệ xuất hiện tương tác trong đơn thuốc ngoại trú và bệnh án
điều trị nội trú
37
Chương 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT .44
5.1. Kết luận 44
5.2. Đề xuất .44

TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Danh mục các hoạt chất sử dụng phổ biến ở khoa Cơ xương khớp - bệnh viện Bạch Mai trong thời gian từ 01/10/2010 đến 30/09/2011.
Phụ lục 2: Danh mục tương tác thuốc cần chú ý và biện pháp xử trí trong thực hành lâm sàng tại khoa Cơ xương khớp – bệnh viện Bạch Mai.
Phụ lục 3: Phiếu khảo sát tương tác thuốc trong đơn thuốc điều trị ngoại trú tại khoa Cơ xương khớp – bệnh viện Bạch Mai.
Phụ lục 4: Phiếu khảo sát tương tác thuốc trong bệnh án điều trị nội trú tại khoa Cơ
xương khớp – bệnh viện Bạch Mai.

DANH MỤC CÁC BẢNG

[TABLE]
[TR]
[TD]STT
[/TD]
[TD]Tên bảng
[/TD]
[TD]Trang
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1
[/TD]
[TD]Bảng 1.1. Các tương tác quan trọng trên lâm sàng của nhóm
DMARD
[/TD]
[TD]14
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2
[/TD]
[TD]Bảng 2.1. Quy ước mức độ đánh giá tương tác thuốc có ý
nghĩa lâm sàng trong các CSDL
[/TD]
[TD]22
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3
[/TD]
[TD]Bảng 3.1. Danh mục thuốc cần chú ý trong thực hành lâm sàng
tại khoa CXK – bệnh viện Bạch Mai
[/TD]
[TD]27
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]4
[/TD]
[TD]Bảng 3.2. Tuổi của bệnh nhân ngoại trú và nội trú
[/TD]
[TD]31
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]5
[/TD]
[TD]Bảng 3.3. Phân bố giới của bệnh nhân ngoại trú và nội trú
[/TD]
[TD]31
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]6
[/TD]
[TD]Bảng 3.4. Chẩn đoán bệnh chính của bệnh nhân ngoại trú
[/TD]
[TD]32
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]7
[/TD]
[TD]Bảng 3.5. Chẩn đoán chính của bệnh nhân nội trú
[/TD]
[TD]32
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]8
[/TD]
[TD]Bảng 3.6. Số lượng bệnh mắc kèm của bệnh nhân ngoại trú
[/TD]
[TD]33
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]9
[/TD]
[TD]Bảng 3.7. Số lượng thuốc sử dụng của bệnh nhân điều trị nội trú
và ngoại trú
[/TD]
[TD]33
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]10
[/TD]
[TD]Bảng 3.8. 10 nhóm thuốc được kê đơn nhiều nhất ở bệnh nhân
ngoại trú
[/TD]
[TD]34
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]11
[/TD]
[TD]Bảng 3.9. 10 nhóm thuốc được kê đơn nhiều nhất ở bệnh nhân
nội trú
[/TD]
[TD]34
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]12
[/TD]
[TD]Bảng 3.10. Số ngày nằm viện trung bình được khảo sát ở bệnh
nhân nội trú
[/TD]
[TD]35
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]13
[/TD]
[TD]Bảng 3.11. Tỷ lệ xuất hiện tương tác thuốc trong đơn điều trị
ngoại trú
[/TD]
[TD]35
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]14
[/TD]
[TD]Bảng 3.12. Tỷ lệ xuất hiện tương tác thuốc trong bệnh án điều
trị nội trú
[/TD]
[TD]35
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]15
[/TD]
[TD]Bảng 4.1 So sánh tần suất xuất hiện tương tác khi sử dụng 3
phương pháp phát hiện tương tác khác nhau trong đơn thuốc ngoại trú và bệnh án nội trú
[/TD]
[TD]42
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]


ĐẶT VẤN ĐỀ
Tương tác thuốc là vấn đề thường gặp trong thực hành lâm sàng và là một trong những nguyên nhân gây ra các biến cố bất lợi của thuốc [55]. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề tương tác thuốc, cùng với sự phát triển của khoa học và y học, các cơ sở dữ liệu (CSDL) về tương tác ngày càng đa dạng, phong phú, tạo điều kiện thuận lợi cho các cán bộ và nhân viên y tế tiếp cận các nguồn CSDL khác nhau. Song thực tế đó cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc lựa chọn và xử lý nguồn thông tin từ các CSDL khi có sự chênh lệch trong nhận định và đánh giá tương tác giữa các tài liệu này [60]. Hơn nữa, việc liệt kê tương tác thiếu tính chọn lọc đã dẫn tới thái độ tiêu cực của bác sĩ về tương tác thuốc. Bác sĩ có có xu hướng bỏ qua cảnh báo tương tác được đưa ra và điều này trở nên nguy hiểm nếu họ bỏ qua cả những cảnh báo nghiêm trọng [29]. Chính vì thế, việc xây dựng một danh mục tương tác cần chú ý trên lâm sàng để hỗ trợ bác sĩ trong quá trình kê đơn là rất cần thiết. Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở việc phát hiện tương tác, đưa ra các biện pháp hướng dẫn xử trí tương tác cũng rất quan trọng vì có những trường hợp bắt buộc phải sử dụng cặp phối hợp có nguy cơ gây tương tác [41].
Bệnh cơ xương khớp là những bệnh lý mạn tính, đòi hỏi bệnh nhân phải sử dụng nhiều thuốc phối hợp trong một thời gian dài, thường gặp ở đối tượng bệnh nhân cao tuổi có sự suy giảm chức năng các cơ quan trong cơ thể đặc biệt là gan, thận. Hơn nữa các thuốc điều trị đặc hiệu các bệnh lý xương khớp có cơ chế tự miễn như viêm khớp dạng thấp thường là các thuốc có phạm vi điều trị hẹp, tiềm tàng nhiều độc tính, có nguy cơ cao xảy ra tương tác khi phối hợp với các nhóm thuốc khác [17]. Do đó, tương tác thuốc tại khoa Cơ xương khớp thực sự là một vấn đề đáng quan tâm.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, nhóm nghiên cứu tiến hành đề tài “Nghiên cứu xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý trong thực hành tại khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai” với các mục tiêu sau:
1. Xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý của các hoạt chất được sử dụng phổ biến tại khoa Cơ xương khớp - bệnh viện Bạch Mai và hướng dẫn xử trí các tương tác này trong thực hành lâm sàng.
2. Xác định tỷ lệ xuất hiện những tương tác này trong bệnh án điều trị nội trú và đơn thuốc điều trị ngoại trú tại khoa Cơ xương khớp.
Từ kết quả nghiên cứu này, chúng tôi hy vọng khoa Cơ xương khớp có thể thiết kế các bảng cảnh báo tương tác dán tại khoa, đồng thời, chúng tôi cũng hy vọng các bác sĩ và nhân viên y tế sẽ tích cực đóng góp những ý kiến phản hồi và chia sẻ nhiều kinh nghiệm từ thực tiễn điều trị trên lâm sàng để danh mục tương tác và các biện pháp xử trí của chúng tôi xây dựng cho khoa được hoàn thiện hơn.