Tiến Sĩ Nghiên cứu xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì của bò sữa lai ¾ HF ở các mức khối lượng khác nha

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP
NĂM 2013

MỤC LỤC
Trang
CHƯƠNG I. MỞ ĐẦU . 1
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI 1
1.2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI. 2

CHƯƠNG II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU VỀ NGHIÊN CỨU NHU CẦU NĂNG LƯỢNG
CHO DUY TRÌ Ở BÒ SỮA . 3
2.1. CÁC HỆ THỐNG ĐÁNH GIÁ GIÁ TRỊ NĂNG LƯỢNG . 3
2.1.1. Định nghĩa và đơn vị đo năng lượng . 3
2.1.2. Các dạng năng lượng của thức ăn . 4
2.1.3. Phương pháp đo nhiệt lượng và năng lượng tích lũy 6
2.2. NHU CẦU NĂNG LƯỢNG CHO DUY TRÌ 14
2.2.1. Phương pháp tính nhu cầu năng lượng thuần cho duy trì (NEm) . 14
2.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu năng lượng cho duy trì 15
2.3. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ NHU CẦU NĂNG LƯỢNG TRONG VÀ NGOÀI
NƯỚC 18
2.3.1. Tình hình nghiên cứu về nhu cầu năng lượng ngoài nước 18
2.3.2. Tình hình nghiên cứu về nhu cầu năng lượng trong nước 22

CHƯƠNG III. ƯỚC TÍNH NHU CẦU NĂNG LƯỢNG TRAO ĐỔI (MEm) VÀ NĂNG
LƯỢNG THUẦN (NEm) CHO DUY TRÌ CỦA BÒ TƠ LỠ HƯỚNG SỮA LAI 3/4 HF
BẰNG HAI PHƯƠNG PHÁP KHÁC NHAU . 25
3.1. ĐẶT VẤN ĐỀ 25
3.2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26
3.3. KẾT QUẢ . 30
3.3.1. Nhu cầu năng lượng trao đổi cho duy trì . 30
3.3.2. Nhu cầu năng lượng thuần cho duy trì 37
3.4. THẢO LUẬN . 41
3.5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 45

CHƯƠNG IV. ƯỚC TÍNH NHU CẦU NĂNG LƯỢNG THUẦN CHO DUY TRÌ (NEm)
CỦA BÒ TƠ LỠ HƯỚNG SỮA VÀ BÒ CẠN SỮA LAI 3/4 HF BẰNG PHƯƠNG PHÁP
ĐO NHIỆT LƯỢNG GIÁN TIẾP THÔNG QUA BUỒNG HÔ HẤP (RESPIRATION
CHAMBER) . 47
4.1. ĐẶT VẤN ĐỀ 47
4.2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 48
4.3. KẾT QUẢ . 50
4.3.2. Bò cái cạn sữa không chửa 54
4.4. THẢO LUẬN . 58
4.5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 61

CHƯƠNG V. KIỂM TRA NHU CẦU NĂNG LƯỢNG THUẦN CHO DUY TRÌ (NEm)
CỦA BÒ SỮA LAI 3/4 HF TẠI VIỆT NAM BẰNG CÁC THÍ NGHIỆM NUÔI DƯỠNG
TRONG ĐIỀU KIỆN SẢN XUẤT 62
5.1. ĐẶT VẤN ĐỀ 62
5.2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 63
5.3. KẾT QUẢ . 66
5.4. THẢO LUẬN . 72
5.5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 75
CHƯƠNG VI. HIỆU CHỈNH GIÁ TRỊ NHU CẦU NĂNG LƯỢNG THUẦN CHO DUY
TRÌ CỦA BÒ CÁI TƠ LỠ LAI 3/4 HF Ở CÁC MỨC KHỐI LƯỢNG KHÁC NHAU BẰNG
THÍ NGHIỆM NUÔI DƯỠNG 76
6.1. ĐẶT VẤN ĐỀ 76
6.2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 76
6.3. KẾT QUẢ . 80
6.4. THẢO LUẬN . 86
6.5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 88
CHƯƠNG VII. THẢO LUẬN CHUNG 89
CHƯƠNG VIII. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ CHUNG 92
8.1. KẾT LUẬN CHUNG . 92
8.2. ĐỀ NGHỊ CHUNG . 92
NHỮNG CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO 94
MỘT SỐ HÌNH ẢNH THÍ NGHIỆM BUỒNG HÔ HẤP . 102

1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.
Kinh tế nước ta đang phát triển liên tục với tốc độ cao nên nhu cầu tiêu thụ thực
phẩm ngày càng tăng. Những năm qua, sản lượng lương thực của nước ta không chỉ
đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn dư để xuất khẩu. Tuy nhiên, sản
phẩm chăn nuôi vẫn còn thiếu và phải nhập từ các nước ngoài. Chính vì thế Bộ Nông
nghiệp và PTNT đã xác định trong thời gian tới cơ cấu sản xuất nông nghiệp cần
chuyển dịch theo hướng đẩy mạnh phát triển ngành chăn nuôi và bò sữa là một trong
những ngành nghề được chính phủ đặc biệt quan tâm. Nhờ sự quan tâm này chỉ trong
vài năm, đàn bò sữa nước ta đã phát triển nhanh chóng, theo số liệu của Tổng cục
Thống kê ngày 01/10/2010, tổng đàn bò sữa của cả nước tăng 11,31% so với năm
2009, từ 115.518 con lên 128.583 con, tăng thêm 13.065 con. Cơ cấu giống bò sữa
năm 2005 của cả nước chủ yếu là bò lai HF (90.608 con chiếm 84,65% tổng đàn, trong đó lai 1/2 HF chiếm 24,16%; 3/4 HF chiếm 26,11% và trên 7/8 HF chiếm 34,38%) còn
lại là bò HF thuần chủng (Viện Chăn nuôi, 2006). Tuy nhiên, sự tăng trưởng quá
nhanh đang làm cho chăn nuôi bò sữa trở nên kém bền vững.
Để chăn nuôi bò sữa có thể phát triển một cách bền vững thì yếu tố quan trọng
nhất là làm sao để chăn nuôi có lãi. Cùng với việc Việt Nam đã chính thức gia nhập tổ
chức thương mại thế giới (WTO), việc đảm bảo chăn nuôi bò sữa có lãi ngày càng trở
nên khó khăn khi mà theo cam kết chúng ta sẽ phải giảm dần mức thuế nhập khẩu đối
các sản phẩm chăn nuôi nói chung và sữa nói riêng. Giá sữa nhập khẩu giảm thấp hơn
sẽ buộc sản lượng sữa sản xuất trong nước phải tăng khả năng cạnh tranh hơn nữa và
một trong những giải pháp quan trọng là làm sao để hạ giá thành sản xuất sữa.
Vì thức ăn chiếm tỷ lệ rất cao trong giá thành sản xuất sữa nên chi phí thức ăn
đóng vai trò quyết định đến lợi nhuận của ngành chăn nuôi. Bởi vậy, việc xác định nhu
cầu năng lượng duy trì cho bò sữa nuôi trong điều kiện nhiệt - ẩm cao, thực liệu là
thức ăn bản địa có tỷ lệ tiêu hóa và mật độ năng lượng thấp là rất cần thiết. Trên cơ sở
đó, việc xây dựng khẩu phần ăn cân đối và đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho bò từ
nguồn thức ăn bản địa rẻ tiền sẽ góp phần đáng kể trong việc hạ thấp giá thành sản
phẩm của ngành chăn nuôi bò sữa ở Việt nam.
Nhu cầu năng lượng cho duy trì và sản xuất của bò sữa phụ thuộc vào rất nhiều
yếu tố như giống, loại thức ăn, môi trường nuôi dưỡng nên việc sử dụng tiêu chuẩn
ăn của nước ngoài để lập khẩu phần cho đàn bò sữa Việt Nam như hiện nay là chưa
hợp lý, dẫn đến lãng phí thức ăn làm cho giá thành sản xuất sữa cao. Do đó việc xây
dựng tiêu chuẩn ăn cho bò sữa nuôi trong điều kiện Việt Nam là rất cần thiết, cho phép
chúng ta xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp hơn cho đàn bò sữa, giúp người chăn
nuôi bò sữa nâng cao hiệu quả nhờ tiết kiệm thức ăn, giảm giá thành sản xuất sữa. Để
từng bước xây dựng và hoàn thiện tiêu chuẩn ăn cho bò sữa ở Việt Nam chúng tôi tiến
hành đề tài “Nghiên cứu xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì của bò sữa lai
3/4 HF ở các mức khối lượng khác nhau”.