Thạc Sĩ Nghiên cứu vai trò của E. coli, Salmonella, Clostridium perfringens gây tiêu chảy ở lợn tại 3 tỉnh m

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP
NĂM 2012



MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
Chương 1.TỔNG QUAN TÀI LIỆU . 4
1.1. Một số nguyên nhân và hiểu biết chung về hội chứng tiêu chảy ở lợn 4
1.1.1. Rối loạn tiêu hóa do môi trường ngoại cảnh bất lợi 4
1.1.2. Rối loạn tiêu hoá do thức ăn, nước uống không đảm bảo . 5
1.1.3. Một số vi sinh vật gây tiêu chảy gia súc . 5
1.2. Vai trò của một số vi khuẩn trong hội chứng tiêu chảy ở lợn 7
1.2.1. Vi khuẩn Escherichia coli (E. coli) . 7
1.2.2. Vi khuẩn Salmonella spp. trong hội chứng tiêu chảy ở lợn 20
1.2.3. Vai trò của vi khuẩn đường ruột Clostridium Perfringens (Cl. Perfringens)
trong trong hội chứng tiêu chảy ở gia súc 28
1.3. Biện pháp phòng trị hội chứng tiêu chảy ở lợn con do vi khuẩn gây ra 32
1.3.1. Biện pháp phòng . 32
1.3.2. Điều trị tiêu chảy ở lợn . 35

Chương 2. NỘI DUNG, NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU . . 36
2.1. Nội dung nghiên cứu 36
2.1.1. Nghiên cứu tình hình tiêu chảy ở lợn con tại 3 tỉnh miền núi phía
Bắc, Thái Nguyên, Bắc Giang, Vĩnh Phúc. 36
2.1.2. Phân lập, xác định 3 loại vi khuẩn là E. coli, Salmonella spp. và
Cl. perfringens ở lợn con bình thường và bị tiêu chảy. 36
2.1.3. Nghiên cứu một số đặc tính sinh học của các chủng vi khuẩn phân
lập được. 36
2.1.4. Nghiên cứu một số biện pháp phòng và trị hội chứng tiêu chảy ở lợn . 36
2.2. Nguyên liệu dùng trong nghiên cứu . 36
2.2.1. Đối tượng nghiên cứu 36
2.2.3. Địa điểm nghiên cứu . 37
2.3. Phương pháp nghiên cứu 37
v
2.3.1. Phương pháp điều tra 37
2.3.2. Phương pháp lấy mẫu và phân lập vi khuẩn . 38
2.3.3. Nghiên cứu đặc tính sinh vật học của vi khuẩn 38
2.3.4. Phương pháp xác định type kháng nguyên của vi khuẩn phân lập được 39
2.3.5. Phương pháp xác định các yếu tố gây bệnh của vi khuẩn phân lập được 43
2.3.6. Phương pháp xác định khả năng mẫn cảm kháng sinh của các chủng
vi khuẩn phân lập được . 47
2.5. Phương pháp chế tạo autovacxin vô hoạt có bổ trợ keo phèn . 48
2.6. Phương pháp xử lý số liệu 49

Chương 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN . 51
3.1. Kết quả điều tra lợn con dưới hai tháng tuổi mắc tiêu chảy tại các tỉnh
nghiên cứu . 52
3.1.1. Kết quả điều tra tỷ lệ lợn con bị tiêu chảy và chết ở các lứa tuổi . 53
3.2. Kết quả xác định số lượng vi khuẩn đường ruột ở lợn con 56
3.2.1. Kết quả xác định số lượng vi khuẩn hiếu khí, Salmonella spp và
E. coli ở lợn con . 55
3.2.2. Kết quả xác định số lượng vi khuẩn yếm khí và Cl. perfringens ở
lợn con 59
3.3. Kết quả phân lập vi khuẩn E. coli, Salmonella spp. và Cl. perfringens
ở lợn con . 63
3.4. Kết quả xác định một số đặc tính sinh hoá của các chủng vi khuẩn phân
lập được ở lợn con tiêu chảy . 67
3.4.1. Kết quả xác định một số đặc tính sinh hóa của các chủng vi khuẩn
E. coli 67
3.4.2. Kết quả xác định một số đặc tính sinh hóa của các chủng vi khuẩn
Salmonella spp 68
3.4.3. Kết quả xác định một số đặc tính sinh hóa của các chủng vi khuẩn
Cl. perfringens . 70
3.5. Kết quả xác định type của các chủng vi khuẩn E. coli, Salmonella spp
và Cl. perfringens phân lập được ở lợn con tiêu chảy 71
3.5.1. Kết quả xác định type của các chủng vi khuẩn E. coli . 71
3.5.2. Kết quả xác định type của các chủng vi khuẩn Salmonella spp . 72
3.5.3. Kết quả xác định type của các chủng vi khuẩn Cl. perfringens 75
3.6. Kết quả xác định khả năng dung huyết của các chủng E. coli phân lập
được ở lợn con tiêu chảy . 77
3.7. Kết quả xác định kháng nguyên bám dính của E. coli và Salmonella
spp phân lập được từ lợn con tiêu chảy 78
3.8. Kết quả xác định độc lực và độc tố của các chủng vi khuẩn phân lập
được ở lợn con tiêu chảy . 80
3.8.1. Kết quả xác định các yếu tố gây bệnh của các chủng vi khuẩn E. coli
phân lập được 82
3.8.2. Kết quả xác định độc lực của vi khuẩn Salmonella spp phân lập
được ở lợn con tiêu chảy . 87
3.8.3. Kết quả xác định độc lực của vi khuẩn Cl. perfringens phân lập được
ở lợn con tiêu chảy 91
3.9. Kết quả xác định khả năng mẫn cảm với kháng sinh của các chủng vi
khuẩn phân lập được . 93
3.9.1. Kết quả xác định khả năng mẫn cảm với kháng sinh của các chủng vi
khuẩn E. coli phân lập được . 95
3.9.2. Kết quả xác định khả năng mẫn cảm với kháng sinh của các chủng vi
khuẩn Salmonella spp. phân lập được 97
3.9.3. Kết quả xác định khả năng mẫn cảm với kháng sinh của các chủng vi
khuẩn Cl. perfringens phân lập được 99
3.10. Kết quả phòng và điều trị hội chứng tiêu chảy ở lợn con 98
3.10.1. Kết quả đánh giá bước đầu về chế tạo thử nghiệm autovacxin đa giá 100
3.10.2. Kết quả kiểm tra an toàn và hiệu lực của autovacxin trên động vật
thí nghiệm . 102
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 116
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC



MỞ ĐẦU
Trong những năm qua, nghề chăn nuôi lợn ở nước ta phát triển mạnh, tăng
nhanh số lượng và được cải tiến nhiều về chất lượng để đáp ứng nhu cầu ngày
càng cao của tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển
chăn nuôi, tình hình dịch bệnh cũng diễn biến hết sức phức tạp, một số dịch bệnh
nguy hiểm như bệnh tai xanh, lở mồm long móng hàng năm làm chết nhiều
lợn và gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi. Ngoài ra, một trong những
bệnh thường gặp phổ biến ở lợn là hội chứng tiêu chảy cũng gây thiệt hại lớn về
kinh tế do tỷ lệ mắc và chết cao, tốn kém thuốc điều trị. Đánh giá sự thiệt hại do
tiêu chảy gây ra trong chăn nuôi, Lê Minh Chí (1995) [4], cho thấy có tới 70-
80% sự tổn thất về số lượng của gia súc là ở thời kỳ bú sữa, trong đó 80-90% là
do hậu quả của tiêu chảy gây ra. Theo Đào Trọng Đạt và cs (1996) [9], lợn con
mắc tiêu chảy sau khi khỏi thường bị còi cọc, chậm lớn, sinh trưởng chậm từ 26-
40%, tiêu tốn thức ăn cao, giảm sức đề kháng nên dễ mắc các bệnh kế phát, hiệu
quả chăn nuôi thấp.
Hội chứng tiêu chảy ở lợn con do nhiều nguyên nhân gây nên, có nguyên
nhân là nguyên phát hoặc nguyên nhân là thứ phát kết hợp với yếu tố bất lợi của
ngoại cảnh tác động như sự thay đổi đột ngột của điều kiện thời tiết, khí hậu; sai
sót trong chăm sóc, quản lý; môi trường vệ sinh kém . tạo điều kiện thuận lợi
cho nhiều loài vi sinh vật phát triển, trong đó có các vi sinh vật gây bệnh. Những
yếu tố trên đã tác động lên cơ thể lợn con, làm giảm sức đề kháng và phát sinh
nhiều bệnh trong đó có hội chứng tiêu chảy. Các tác giả trong và ngoài nước khi
nghiên cứu về vấn đề này đã cho thấy một số vi khuẩn đường ruột như E. coli,
Salmonella spp., Cl. perfringens có vai trò quan trọng trong quá trình gây rối
loạn tiêu hóa ở lợn con.
Một số tác giả trong nước như Đỗ Trung Cứ (2004) [5]; Lê Văn Dương
(2010) [8]; Huỳnh Thị Mỹ Lệ (2011) [25]; . đã nghiên cứu hội chứng tiêu chảy
ở lợn và biện pháp phòng trị. Các tác giả trên đã nghiên cứu nguyên nhân do vi
khuẩn như Salmonella, E. coli hoặc Cl. perfringens gây ra và cho thấy những tác
hại do tiêu chảy gây ra đối với lợn là rất lớn. Tuy nhiên, việc nghiên cứu sự xuất
hiện đồng thời của ba loại vi khuẩn là E. coli, Salmonella spp., Cl. perfringens
và vai trò gây bệnh của chúng trong hội chứng tiêu chảy ở lợn con và xây dựng
biện pháp phòng trị thích hợp là một vấn đề cấp thiết thì chưa được nghiên cứu
một cách đầy đủ, toàn diện và hệ thống. Vì vậy, chúng tôi tiến hành triển khai đề
tài: "Nghiên cứu vai trò của E.coli, Salmonella và Clostridium perfringens gây
tiêu chảy ở lợn tại 3 tỉnh miền núi phía Bắc và biện pháp phòng trị” nhằm có
những hiểu biết sâu hơn và giảm thiểu thiệt hại do tiêu chảy gây ra cho lợn con
tại một số tỉnh phía Bắc, góp phần tăng thu nhập cho người chăn nuôi.
* Mục tiêu của đề tài:
- Xác định vai trò gây bệnh của vi khuẩn E. coli, Salmonella và Cl.
perfringens trong hội chứng tiêu chảy ở lợn con, tuyển chọn các chủng vi khuẩn
đủ điều kiện để chế tạo chế phẩm phòng bệnh.
- Xây dựng và đề xuất một số biện pháp phòng trị tiêu chảy ở lợn con đạt
hiệu quả cao.