Luận Văn Nghiên cứu và xây dựng chiến lược phát triển kinh tế bền vững cho cộng đồng ngư dân ở Huyện đảo Lý S

MỤC LỤC

MỤC LỤC i
DANH MỤC CÁC BẢNG . vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ vii
DANH MỤC PHỤ LỤC .vii
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI 1
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2
1.2.1. Mục tiêu tổng quát: 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể: . 2
1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 2
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. 3
1.4.1. Lựa chọn địa điểm nghiên cứu. 3
1.4.2. Thu thập số liệu . 3
1.4.3. Phương pháp nghiên cứu. 3
1.5. KẾT QUẢ MONG ĐỢI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU. 4
1.6. SƠ KHẢO TÀI LIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHỀ CÁ. . 4
1.7. KẾT CẤU BÁO CÁO. . 5
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 6
2.1. VẤN ĐỀ NGHÈO TRONG NGHỀ CÁ QUY MÔ NHỎ. 6
2.1.1. Tìm hiểu chung về nghèo. .6
2.1.1.1. Định nghĩa nghèo 6
2.1.1.2. Những tiêu chuẩn để xếp vào tình trạng nghèo 7
2.1.2. Những nguyên nhân chung của tình trạng nghèo. 8
2.1.3. Nguyên nhân nghèo đói phổ biến ở các vùng ven biển và hải đảo 8
2.1.4. Xu hướng nghèo của cộng đồng ngư dân vùng ven biển, hải đảo ở Việt
Nam. .9
2.2. PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TRONG KHAI THÁC THỦY SẢN. .10
2.2.1. Khái niệm phát triển bền vững .10

2.2.2. Các mối quan hệ trong phát triển bền vững. 11
2.2.3. Sự cần thiết phải phát triển bền vững trong lĩnh vực thủy sản. 11
2.3. MỐI GẮN KẾT GIỮA NGHÈO, PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ MÔI
TRƯỜNG 12
2.3.1. Mối quan hệ giữa nghèo và môi trường. 12
2.3.1.1. Khái niệm môi trường. 12
2.3.1.2. Những tác động môi trường tự nhiên đến con người. 12
2.3.1.3. Tác động của con người đến môi trường tự nhiên. 13
2.3.1.4. Mối liên hệ giữa người nghèo và môi trường. .13
2.3.1.5. Mối quan hệ giữa sinh kế của người nghèo và môi trường. 15
2.3.2 Mối quan hệ giữa nghèo và nguồn lực phát triển. .15
2.3.2.1. Tìm hiểu chung về nguồn lực. .15
2.3.2.2. Mối quan hệ giữa nguồn lực tự nhiên và cuộc sống người dân. 16
2.3.2.3. Mối quan hệ giữa tài nguyên thủy sản và vấn đề nghèo đói của hộ
gia đình ở khu vực ven biển 17
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 19
3.1. MÔ TẢ VÙNG NGHIÊN CỨU 19
3.2. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU. .19
3.2.1. Xác định vấn đề nghiên cứu. .19
3.2.2. Xây dựng khung lý thuyết nghiên cứu. 20
3.2.3. Lập kế hoạch nghiên cứu .20
3.3. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU. .20
3.3.1. Thu thập dữ liệu. 20
3.3.1.1 Nguồn dữ liệu. .20
3.3.1.2 Xác định cỡ mẫu. 21
3.3.1.3. Cách thức phỏng vấn ngư dân. 21
3.3.1.4. Xây dựng bảng câu hỏi. .22
3.3.2. Phương pháp nghiên cứu. 22
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 25

4.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA HUYỆN ĐẢO LÝ SƠN. .25
4.1.1. Vị trí địa lý. .25
4.1.2. Đặc điểm khí hậu. 26
4.1.3. Tài nguyên thiên nhiên. 26
4.1.3.1. Tài nguyên đất. 26
4.1.3.2. Tài nguyên biển. 27
4.1.4. Đặc điểm kinh tế – xã hội của huyện đảo Lý Sơn 29
4.1.4.1. Đơn vị hành chính và dân số và nguồn lao động: 29
4.1.4.2 Những quan điểm xã hội của người dân vùng đảo. .30
a. Tâm lý muốn sinh nhiều con trai .30
b. Tâm lý bám biển .31
c. Vấn đề đầu tư con đi học. 31
4.1.4.3. Tình hình kinh tế tại vùng nghiên cứu. 32
a. Tổng quan về kinh tế của huyện .32
b. Đóng góp của hai ngành kinh tế lớn đối với huyện đảo Lý Sơn. 34
4.2. THỰC TRẠNG NGHÈO CỦA NGƯ DÂN LÝ SƠN. .36
4.2.1. Tổng quan về tình trạng nghèo ở Lý Sơn. .3 6
4.2.2. Đặc điểm của hiện tượng nghèo ở đảo Lý Sơn. .36
4.2.2.1. Quan điểm nghèo theo cách đánh giá của chính quyền và hộ dân:36
4.2.2.2. Phân tích nguyên nhân nghèo ở Lý Sơn. 37
a. Nguyên nhân nghèo xuất phát từ hộ gia đình. 38
b. Nguyên nhân từ cơ chế chính sách .40
c. Nguyên nhân nghèo do điều kiện tự nhiên. 41
4.2.3. Sinh kế của người dân Huyện đảo Lý Sơn. 42
4.2.3.1. Đặc điểm nguồn lực của hộ ngư dân. .42
4.2.3.2. Những khó khăn trong sinh kế quan trọng của các hộ ngư dân: 43
a Các rủi ro và khó khăn cho ngành khai thác thủy sản. .43
b. Khó khăn của ngành nông nghiệp Lý Sơn 46
4.2.4. Nhu cầu của ngư dân. 48
4.2.4.1. Nhu cầu về đất canh tác. 48
4.2.4.2. Nhu cầu về vốn. .49
4.2.4.3. Nhu cầu hỗ trợ chi phí đầu vào. .5 0
4.2.4.4. Nhu cầu về sự quan tâm của các cấp chính quyền, các tổ chức 51
4.3. PHƯƠNG THỨC SỬ DỤNG TÀI NGUYÊN BIỂN CỦA CỘNG ĐỒNG NGƯ
DÂN 52
4.3.1 Thực trạng sản xuất. .52
4.3.1.1 Các nghề khai thác thủy sản ở Lý Sơn. 52
4.3.1.2 Tổ chức sản xuất trên các tàu khai thác thủy sản. 54
4.3.2. Thực trạng thu nhập. 55
4.3.4. Các hình thức khai thác thủy sản của ngư dân Lý Sơn. 56
4.3.4.1 Đánh bắt xa bờ .56
4.3.4.2. Đánh bắt gần bờ .57
4.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ NGHÈO, NGUỒN LỢI VÀ PHÁT TRIỂN BỀN
VỮNG NGÀNH THỦY SẢN Ở LÝ SƠN 57
4.4.1 Ngư dân với vấn đề cạn kiệt nguồn lợi thủy sản: 57
4.4.2. Nghèo và nghề khai thác hủy diệt đang rất phổ biến ở Lý Sơn. 58
4.4.3 Những vấn đề chung của ngư dân Lý Sơn: 59
CHƯƠNG 5:GIẢI PHÁP GIẢM NGHÈO BỀN VỮNGCHO NGƯ DÂN HUYỆN
ĐẢO LÝ SƠN. .60
5.1. CƠ SỞ ĐƯA RA CÁC GIẢI PHÁP. 60
5.1.1. Căn cứ vào những khó khăn trong quá trình phát triển ngư nghiệp của
ngư dân .60
5.1.2. Căn cứ vào những lợi thế và tiềm năng của Huyện đảo Lý Sơn .60
5.1.3. Căn cứ vào tầm quan trọng của nguồn lợi thủy sản .61
5.1.4. Căn cứ vào những chính sách của Đảng và nhà nước. 62
5.2 CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CHO SỰ PHÁT TRIỂN NGÀNH KHAI THÁC
THỦY SẢN 63
5.3. GIẢI PHÁP GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG CHO NGƯ DÂN LÝ SƠN. .64

5.3.1 Giải pháp trước mắt: .65
5.3.1.1. Giải pháp giải quyết chi phí đầu vào cho ngư dân: 65
a. Tham khảo các hình thức hỗ trợ của các quốc gia trên thế giới. 65
b. Hình thức hỗ trợ đã áp dụng ở Việt Nam. 66
c. Những hạn chế của hình thức hỗ trợ đã được áp dụng. 67
d. Giải pháp hỗ trợ chi phí nhiên liệu cho ngư dân trong thời gian
tới: 67
5.3.1.2 Giải pháp đầu ra .68
5.3.2. Biện pháp lâu dài. 69
5.3.2.1 Nâng cao kiến thức cho các hộ gia đình. 70
a. Tuyên truyền tầm quan trọng của nguồn lợi thủy sản và nâng cao
nhận thức của người dân về bảo vệ nguồn lợi thủy sản. 70
b. Nâng cao kiến thức chuyên môn khác cho các hộ ngư dân .72
5.3.2.2 Phát triển ngành khai thác thủy sản bền vững – hình thành khu
bảo tồn biển. 73
a. Sự cần thiết. 73
b. Định hướng sử dụng và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản 73
c. Sự ảnh hưởng của khu bảo tồn đến hoạt động và lợi ích của các
nhóm ngư dân hoạt động vùng bờ 73
5.3.2.3. Gợi ý những sinh kế cho ngư dân vùng ven bờ khu vực đảo Lý
Sơn. 74
a. Cơ sở cho việc đưa ra các sinh kế. .74
b. Sinh kế 1: Cắt giảm tàu khai thác ven bờ phục vụ cho vận tải. .75
c. Sinh kế 2: Phát triển tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch nghỉ
dưỡng ở địa phương. .77
5.3.2.4. Các hành động quan trọng khác. 78
a. Quản lý nguồn lợi tự nhiên. 78
b. Quy hoạch và phát triển nghề khai thác hải sản. .79
c. Xây dựng lực lượng kiểm ngư. 80
ĐỀ XUẤT 83
KẾT LUẬN 85
HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU: 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO 88
PHỤ LỤC