Luận Văn Nghiên cứu và đánh giá đúng thực trạng và nguyên nhân dẫn đến nghèo đói

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thế giới ngày nay đang bước vào kỷ nguyên mới của sự phát triển dựa trên cơ sở
công nghệ thông tin và đi vào nền kinh tế tri thức, nhiều quốc gia đang trên đà phát triển
phồn vinh. Tuy nhiên, tình trạng nghèo khổ cũng đang là thách thức lớn ở nhiều quốc gia.
Xóa đói giảm nghèo (XĐGN) trở thành vấn đề xã hội mang tính toàn cầu.
Ở Việt Nam XĐGN vẫn đang là vấn đề kinh tế - xã hội bức xúc. XĐGN toàn diện,
bền vững luôn luôn được Đảng, Nhà nước ta hết sức quan tâm và xác định là mục tiêu
xuyên suốt trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và là một trong những nhiệm vụ quan
trọng góp phần phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Trong văn kiện Đại hội IX của Đảng khẳng định: “Khuyến khích làm giàu hợp pháp,
đồng thời ra sức XĐGN”. Mục tiêu chiến lược XĐGN thời kỳ 2001 - 2010 do Đại hội IX
đề ra là: “Phấn đấu đến năm 2010 về cơ bản không còn hộ nghèo. Thường xuyên củng cố
thành quả XĐGN”. Đại hội X của Đảng tiếp tục khẳng định: “Khuyến khích, tạo điều kiện
để mọi người dân làm giàu theo pháp luật, thực hiện có hiệu quả chính sách XĐGN ;
phấn đấu không còn hộ đói, giảm mạnh hộ nghèo, tăng nhanh số hộ giàu, từng bước xây
dựng gia đình, cộng đồng và xã hội phồn vinh”.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã nhấn mạnh: “Đa dạng hóa các
nguồn lực và phương thức thực hiện XĐGN theo hướng phát huy cao độ nội lực và kết
hợp sử dụng có hiệu quả sự trợ giúp của quốc tế kết hợp chính sách của Nhà nước với sự
trợ giúp trực tiếp và có hiệu quả của toàn xã hội, của những người khá giả cho người
nghèo, hộ nghèo, nhất là đối với những vùng đặc biệt khó khăn có chính sách khuyến
khích mạnh các doanh nghiệp trước hết là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các hộ giàu đầu tư
phát triển sản xuất ở nông thôn, nhất là nông thôn vùng núi. Phát huy hơn nữa vai trò của
Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân tham gia công cuộc XĐGN”.
Ngày 21 tháng 5 năm 2002, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lược toàn
diện về tăng trưởng và XĐGN. Đây là chiến lược đầy đủ, chi tiết phù hợp với mục tiêu
phát triển thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc công bố. Đồng thời theo sáng kiến của Thủ
tướng Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lấy ngày 17/10 là “Ngày vì người nghèo”,
đó cũng là ngày Liên Hợp Quốc chọn là ngày thế giới chống nghèo đói.




Tân Châu là huyện biên giới thuộc tỉnh An Giang, trong những năm qua huyện đã
tích cực thực hiện chương trình XĐGN, từ đó đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ
như: Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia XĐGN (giai đoạn 2001- 2005) bình quân
mỗi năm 1% số hộ nghèo, thực hiện giải quyết việc làm, cho vay tín chấp hộ nghèo thông
qua ký ủy thác của các cấp Hội đoàn thể với Ngân hàng Chính sách xã hội cũng góp phần
rất lớn trong công tác XĐGN tại địa phương. Tính đến cuối năm 2006 hộ nghèo ở huyện
Tân Châu chiếm tỷ lệ 6,87% [21]. Mặc dù tỉ lệ nghèo đói ở đây thấp hơn so với tỉ lệ hộ
nghèo của toàn tỉnh An Giang (tỷ lệ hộ nghèo trong toàn tỉnh là 12,15%) [25], nhưng số hộ
nằm sát ngưỡng nghèo, có nguy cơ tái nghèo lại rất cao. Vì vậy, XĐGN là vấn đề mà Đảng
và chính quyền địa phương hết sức quan tâm, và là mục tiêu quan trọng trong quá trình
phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Việc nghiên cứu và đánh giá đúng thực trạng và nguyên nhân dẫn đến nghèo đói, từ
đó đưa ra giải pháp có tính khả thi khi áp dụng vào thực tiễn tại địa phương là vấn đề cấp
thiết cần được nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Có rất nhiều công trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề XĐGN ở các khía cạnh
khác nhau. Nhưng đáng chú ý là một số công trình sau:
- Một số chính sách quốc gia về việc làm và XĐGN, H, Lao động, năm 2002.
- Đoàn Văn Thuận, Mối quan hệ giữa XĐGN với đảm bảo an ninh trật tự trên địa
bàn quận Thủ Đức - thành phố Hồ Chí Minh, năm 2005.
- Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội thảo “XĐGN vùng
dân tộc thiểu số: phương pháp tiếp cận”, năm 2001.
- Trần Thị Hằng, “Vấn đề giảm nghèo trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện
nay”, Nxb Thống kê, năm 2001.
- Thái Văn Hoạt, “Giải pháp XĐGN trên địa bàn tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn hiện
nay”, năm 2006.
- Trần Đình Đàn, “Những giải pháp kinh tế - xã hội chủ yếu nhằm XĐGN ở tỉnh Hà
Tĩnh”, năm 2002.
- Lê Xuân Bá, Chu Tiến Quang “Nghèo đói và XĐGN ở Việt Nam”, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội, năm 2001.
- Hội thảo nghiên cứu giảm nghèo ở nông thôn từ cách tiếp cận vi mô. Chương trình
nghiên cứu Việt Nam, Hà Lan (VNRP), Đà Nẵng năm 2002.




- Ngân hàng Thế giới “Đói nghèo và bất bình đẳng ở Việt Nam" năm 2004.
Nhìn chung các công trình nghiên cứu đã đề cập đến nhiều khía cạnh của vấn đề
XĐGN. Đây là những tư liệu khoa học quý sẽ được tiếp thu có chọn lọc trong quá trình
viết luận văn của tác giả.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1 Mục đích nghiên cứu
Đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện XĐGN ở huyện Tân Châu.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hoá những vấn đề chung về nghèo đói và XĐGN.
- Làm rõ thực trạng và diễn biến XĐGN ở huyện Tân Châu. kết quả, hạn chế và
nguyên nhân của những hạn chế trên.
- Nêu mục tiêu và đưa ra một giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện XĐGN có hiệu quả
trong những năm tới ở huyện Tân Châu.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu là cơ chế tác động dưới góc độ quản lý Nhà nước nhằm
XĐGN ở huyện Tân Châu.
- Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu vấn đề XĐGN trên địa bàn huyện Tân
Châu, tỉnh An Giang từ năm 2001 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
Nhằm đánh giá khách quan, khoa học vấn đề XĐGN và đưa ra một số giải pháp chủ
yếu nhằm XĐGN ở huyện Tân Châu, luận văn sử dụng một số phương pháp sau:
- Phép biện chứng của triết học mácxít.
- Các phương pháp kinh tế học như: phương pháp thống kê, phương pháp phân tích
tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp đồ thị
- Phương pháp xã hội học như: phân tổ điều tra, điều tra sâu, điều tra theo bảng câu
hỏi
- Ngoài ra còn sử dụng một số phương pháp khác.
6. Những điểm mới của luận văn
- Hệ thống những vấn đề chung về nghèo đói và XĐGN.
- Phân tích thực trạng nghèo đói XĐGN.




- Thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng XĐGN trên địa bàn huyện Tân
Châu.
- Đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm XĐGN ở huyện Tân Châu.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm có
3 chương, 8 tiết.