Tiến Sĩ Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi trong điều trị ung thư trực tràng

LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
NĂM 2014
MỤC LỤC
Trang
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Dịch tễ học ung thư trực tràng 3
1.2. Sơ lược giải phẫu trực tràng . 4
1.3. Giải phẫu bệnh ung thư trực tràng 10
1.4. Sự lan tràn và di căn của ung thư trực tràng . 14
1.5. Chẩn đoán . 15
1.6. Điều trị ung thư trực tràng 18
1.7. Điều trị phẫu thuật triệt để ung thư trực tràng 20
1.8. Điều trị ung thư trực tràng bằng phẫu thuật nội soi 25
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 33
2.1. Đối tượng nghiên cứu . 33
2.2. Phương pháp nghiên cứu 33
2.3. Xử lý số liệu 56
2.4. Quan điểm về y đức trong nghiên cứu 57
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 58
3.1. Đặc điểm chung 58
3.2. Chỉ định và một số đặc điểm kỹ thuật của các phương pháp phẫu
thuật nội soi . 60
3.3. Kết quả phẫu thuật nội soi điều trị ung thư trực trang 73
Chương 4. BÀN LUẬN . 83
4.1. Đặc điểm chung 83
4.2. Chỉ định và một số đặc điểm kỹ thuật của các phương pháp phẫu
thuật nội soi . 84
4.3. Kết quả phẫu thuật nội soi điều trị ung thư trực tràng 96
KẾT LUẬN 108
KIẾN NGHỊ . 110
DANH MỤC CÁC BÀI BÁO LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ


Ung thư đại trực tràng là một trong mười loại ung thư thường gặp nhất ở
các nước phát triển, là ung thư gây tử vong đứng hàng thứ hai sau ung thư phổi
[102], [105]. Tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ năm sau ung
thư phế quản, ung thư dạ dày, ung thư gan và ung thư vú ở nữ [14], [22], [33].
Ung thư trực tràng là tất cả những ung thư nằm ở đoạn cuối củ
a ống tiêu hóa,giữa hai ranh giới, trên là kết tràng sigma và dưới là ống hậu môn, chiếm tỷ lệ
từ 35-50% trong các ung thư đại trực tràng [69], [70]. Bệnh nhân ung thư trực
tràng thường đến khám và vào viện ở giai đoạn muộn, làm ảnh hưởng rất lớn
đến kết quả điều trị và tiên lượng. Phương pháp điều trị chủ yếu vẫn là phẫu
thuật và khả năng phẫu thuật triệt căn vẫn chiếm tỷ lệ cao [14]. Tỷ lệ sống trên
5 năm của các bệnh nhân ung thư trực tràng được điều trị ở nước ta trung bình
là 50% tính chung cho các loại, nhưng nếu phát hiện sớm (giai đoạn Dukes A),
tỷ lệ này là 90-95% [33].
Trong suốt thời gian dài, phẫu thuật mở vẫn là kinh điển trong điều trị
ngoại khoa ung thư trực tràng. Song từ những năm đầu thập niên 1990 với
sự bùng nổ của phẫu thuật nội soi ổ phúc mạc, phẫu thuật nội soi điều trị
ung thư trực tràng bắt đầu được áp dụng rộng rãi ở khắp các trung tâm
ngoại khoa trên thế giới, với những ưu điểm đã được chứng minh như ít
gây thương tổn thành bụng, ít đau sau mổ, giảm tỷ lệ nhiễm trùng, giảm
thoát vị thành bụng, rút ngắn thời gian nằm viện, phục hồi sức khoẻ nhanh
hơn, và có tính thẩm mỹ cao. Đặc biệt, phương pháp phẫu thuật nội soi cho
phép tiếp cận vùng tiểu khung dễ dàng hơn so với phẫu thuật mở ở những
bệnh nhân ung thư trực tràng nên ngày càng được áp dụng một cách rộng
rãi [4], [18], [24], [64], [80], [92].

Ở Việt Nam, phẫu thuật nội soi áp dụng cho điều trị ung thư đại trực
tràng bắt đầu từ năm 2000, được thực hiện tại một số bệnh viện lớn ở Hà
Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Huế, cho kết quả rất khả quan [1], [2], [5],
[6], [8], [16], [20], [21], [29], [53].
Tuy nhiên, trong thời gian này các nghiên cứu trong nước tập trung
vào việc ứng dụng, đánh giá tính khả thi của phẫu thuật nội soi đối với việc thực hiện
các kỹ thuật trong điều trị ung thư trực tràng, như kỹ thuật cắt
trước, kỹ thuật cắt cụt trực tràng đường bụng tầng sinh môn, kỹ thuật cắt
đại trực tràng nối kết tràng-ống hậu môn, kỹ thuật cắt toàn bộ mạc treo trực
tràng Sau một thời gian, hầu hết các báo cáo đều cho rằng tất cả các loại
kỹ thuật trong phẫu thuật điều trị ung thư trực tràng đều có thể được tiến
hành qua nội soi và đảm bảo về ung thư học [19], [25], [53], [58], [59],
[61], [62].
Mặc dù đã có nhiều báo cáo về phẫu thuật nội soi trong điều trị ung thư
trực tràng ở các vị trí và giai đoạn bệnh khác nhau, nhưng do các điều kiện cụ
thể về trang thiết bị, thời gian thực hành phẫu thuật nội soi ở các cơ sở ngoại
khoa có khác nhau nên vẫn còn nhiều quan điểm chưa thống nhất, đặc biệt là
về chỉ định [23], [38], [39], [41], [49], [60], [63].
Xuất phát từ điều kiện trang thiết bị hiện tại, tình hình thực tế điều trị
ung thư trực tràng bằng phẫu thuật nội soi tại Bệnh viện Trung ương Huế,
chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi trong
điều trị ung thư trực tràng” với hai mục tiêu:
1. Nghiên cứu chỉ định và một số đặc điểm kỹ thuật của các phương
pháp phẫu thuật nội soi điều trị ung thư trực tràng.
2. Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi điều trị ung thư trực tràng tại
Bệnh viện Trung ương Huế.