Tiến Sĩ Nghiên cứu ứng dụng nội soi mật tụy ngược dòng điều trị sỏi ống mật chủ

LUẬN ÁN CHUYÊN KHOA CẤP II
NĂM 2011

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN CỦA KỸ THUẬT NỘI SOI MẬT TUỴ NGƯỢC DÒNG TRONG ĐIỀU TRỊ SỎI ỐNG MẬT CHỦ 3
1.2. SƠ LƯỢC GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ 4
1.3. ĐẶC ĐIỂM SỎI MẬT Ở VIỆT NAM 9
1.4. CHẨN ĐOÁN SỎI ỐNG MẬT CHỦ 10
1.5. ĐIỀU TRỊ 14
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27
2.1.ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 27
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 44
3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG 44
3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG 45
3.3. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG 48
3.4. ĐẶC ĐIỂM PHẪU THUẬT THỦ THUẬT NỘI SOI MẬT TỤY
NGƯỢC DÒNG 55
3.5. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 64
Chương 4. BÀN LUẬN 67
4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG 67
4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG 68
4.3. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG 70
4.4. ĐẶC ĐIỂM CỦA THỦ THUẬT NỘI SOI MẬT TỤY
NGƯỢC DÒNG 76
4.5. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 97
KẾT LUẬN 104
KIẾN NGHỊ 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ

Bệnh lý sỏi ống mật chủ rất khá phổ biến ở nước ta cũng như các nước đang phát triển và là bệnh lý đặc trưng của các nước nhiệt đới. Cho đến nay tại Việt Nam tình trạng vệ sinh ăn uống và dự phòng có tiến bộ nhiều nhưng sỏi ống mật chủ vẫn còn phổ biến và gây ra nhiều biến chứng trầm trọng [33],[36]. Về mặt cơ chế bệnh sinh sỏi mật của nước ta có thể có những điểm khác so với các nước phương Tây, nhưng trong chẩn đoán và điều trị thì không khác nhau nhiều. Khoảng hơn hai chục năm nay, nhờ áp dụng siêu âm, việc chẩn đoán bệnh lý sỏi ống mật chủ đã có rất nhiều tiến bộ. Do đó việc điều trị sỏi ống chủ cũng đã phát triển ngày càng rõ rệt, với nhiều phương pháp tối ưu được lựa chọn [2], [21],[36].
Cho đến nay điều trị sỏi ống mật chủ bằng phương pháp phẫu thuật mở ống mật chủ lấy sỏi - dẫn lưu Kehr đóng vai trò quan trọng điều trị bệnh nhân sỏi ống mật ở nước ta [10],[11],[39]. Những năm gần đây với sự phát triển mạnh của phẫu thuật nội soi tại những Trung tâm Y tế Kỹ thuật cao với những trang bị đầy đủ các dụng cụ tán sỏi thủy lực và ống soi đường mật thì việc điều trị sỏi ống mật chủ và thậm chí cả sỏi trong các ống gan cũng được giải quyết khá triệt để [23],[30],[33].
Tuy nhiên, với sự ra đời và sử dụng rộng rãi của phương pháp nội soi mật tụy ngược dòng cùng với sự phát triển của các dụng cụ can thiệp nội soi, thì nội soi mật tụy ngược dòng đang trở thành phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân sỏi đường mật [3],[15],[24],[37].
Nội soi mật tụy ngược dòng cắt cơ vòng Oddi thực hiện tại châu Á bởi Kawai (Nhật) vào năm 1973 tại châu Âu bởi Classen và Demling (Đức) vào năm 1974, năm 1978 nội soi mật tụy ngược dòng bắt đầu áp dụng cho điều trị sỏi ống mật chủ [2],[36].
Ở Việt Nam, nội soi mật tụy ngược dòng điều trị bệnh lý mật tụy được thực hiện đầu tiên tại Bệnh viện Bình Dân (TP Hồ Chí Minh) vào năm 1993. Sau đó lần lượt các Bệnh viện lớn trong nước như Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Bạch Mai . cũng đã thực hiện và đạt nhiều thành công trong chẩn đoán và điều trị [2],[15],[18],[37].
Tại Bệnh viện Trung Ương Huế kỹ thuật nội soi mật tụy ngược dòng được triển khai vào năm 1998 [38].
Từ đó đến nay phương pháp nội soi mật tụy ngược dòng điều trị sỏi ống mật chủ dần dần được hoàn thiện với tỷ lệ thành công cao.
Mặc dù đã có nhiều báo cáo về chuyên đề này trước đây, nhưng một nghiên cứu chuyên biệt và có hệ thống về ứng dụng nội soi mật tụy ngược dòng điều trị sỏi ống mật chủ thì chưa có.
Trước sự cần thiết đó đề tài "Nghiên cứu ứng dụng nội soi mật tụy ngược dòng điều trị sỏi ống mật chủ" được thực hiện nhằm 2 mục tiêu:
1. Khảo sát một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của các bệnh nhân sỏi ống mật chủ tại Bệnh Viện Trung Ương Huế.
2. Đánh giá kết quả điều trị và biến chứng của các kỹ thuật lấy sỏi ống mật chủ qua nội soi mật tụy ngược dòng.