Thạc Sĩ Nghiên cứu tuyển chọn cây trội loài Xoan ta ( Melia azedarach Linn) trong rừng trồng và cây mọc rải

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM NGHIỆP
NĂM 2012
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các hình vẽ, ảnh
ĐẶT VẤN ĐỀ 2
Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 4
1.1 Vai trò của giống trong sản xuất lâm nghiệp 4
1.2 Cơ sở khoa học của chọn giống cây rừng 5
1.2.1 Cơ sở khoa học khảo nghiệm loài và xuất xứ 6
1.2.2 Chọn lọc cây trội và khảo nghiệm hậu thế 8
1.3 Nghiên cứu về chọn lọc cây trội 12
1.4 Một số đặc điểm cây Xoan ta 20
Chương 2. TỔNG QUAN KHU VỰC NGHIÊN CỨU 24
A. Huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn 24
2.1 Điều kiện tự nhiên huyện Ba Bể tỉnh Bắc Cạn 24
2.1.1 Vị trí địa lý 24
2.1.2 Địa hình địa thế 24
2.1.3 Điều kiện khí hậu 25
2.1.4 Chế độ thủy văn 25
2.2 Hiện trạng đất đai, tài nguyên rừng huyện Ba bể, tỉnh Bắc cạn 26
2.2.1 Hiện trạng các loại đất đai 26
2.2.2 Tài nguyên và chất lượng rừng 26
2.2.2.1 Đất có rừng 26
2.2.2.2 Đất chưa có rừng 28
2.2.3 Diện tích đất có khả năng trồng rừng 29
B. Huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá 29
2.3 Điều kiện tự nhiên huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá 29
2.3.1 Vị trí địa lý 29
2.3.2 Địa hình 29
2.3.2 Khí hậu 30
2.4 Tài nguyên đất huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá 30
Chương 3. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
3.1 Mục tiêu 32
3.2 Nội dung nghiên cứu 32
3.3 Phương pháp nghiên cứu 32
3.3.1 Ngoại nghiệp 32
3.3.2 Nội nghiệp 36
Chương 4 . KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 38
4.1 Đánh giá lâm phần Xoan ta chọn cây trội, chọn cây trội dự tuyển 38
4.1.1 Xác định các lâm phần tuyển chọn cây trội Xoan ta 38
4.1.2 Đánh giá các lâm phần tuyển chọn cây trội 39
4.1.3 Chọn cây trội dự tuyển 41
4.2 Xác định độ vượt của cây trội dự tuyển 41
4.2.1 Theo phương pháp điều tra thống kê 41
4.2.2 Theo phương pháp 5 cây so sánh 43
4.3 Đánh giá các cây trội dự tuyển theo chỉ tiêu tổng hợp 45
4.4 Biện pháp kỹ thuật lâm sinh và quản lý cây trội để thu hái quả 51
4.4.1 Biện pháp kỹ thuật lâm sinh 51
4.4.2 Biện pháp quản lý cây trội 51
4.5 Đánh giá kết quả gieo ươm cây giống của các cây trội đã lựa chọn 52
Chương 5 . KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 56
5.1 Kết luận 56
5.2 Kiến nghị 57
TÀI LIỆU THAM KHẢO 58
PHỤ LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ
Cải thiện giống cây rừng được xem là một lĩnh vực khoa học đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng. Một chương trình cải thiện giống muốn đạt được kết quả tốt không chỉ dừng lại ở chỗ có những nguồn giống được cải thiện mà điều quan trọng tiếp theo là cần phải sản xuất được những giống đó trên quy mô lớn để phục vụ lâu dài cho các chương trình trồng rừng nhằm đáp ứng được các giá trị xã hội, cho năng suất và giá trị kinh tế cao. Vì vậy các nhà chọn tạo giống cây trồng một mặt vừa áp dụng các biện pháp chọn lọc, một mặt vừa nghiên cứu gây tạo giống mới, nhất là đối với các giống cây được trồng rộng rãi hiện nay có giá trị kinh tế cao. Áp dụng các phương pháp chọn lọc đã có được nhiều giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao, có khả năng thích ứng với những vùng sinh thái có điều kiện hoàn cảnh khắc nghiệt và nhiều đặc tính mới khác.
Việc xây dựng rừng giống và vườn giống vẫn là một biện pháp quan trọng trong các chương trình cải thiện giống cây rừng và vẫn được áp dụng phổ biến ngay cả khi đã sản xuất được giống này bằng con đường sinh dưỡng. Trong chương trình cải thiện giống cây rừng, việc thu hái hạt giống cây trội để thiết lập làm rừng giống từ hạt được coi là hướng đi chủ yếu trong giai đoạn đầu của quá trình cải thiện giống. Các rừng giống sau khi được tỉa thưa di truyền sẽ là nơi cung cấp hạt giống được cải thiện cho sản xuất và tạo lập được quần thể chọn giống có mức độ di truyền cao phục vụ cho công tác cải thiện giống ở các mức độ cao hơn. Đồng thời tiến hành xây dựng các khảo nghiệm tăng thu di truyền sử dụng nguồn hạt giống dùng trong sản xuất đại trà và chọn được những giống có giá trị cao phục vụ cho công tác trồng rừng trong giai đoạn trước mắt cũng như lâu dài.
Trong các phương pháp chọn lọc tạo ra giống mới hiện nay thì phương pháp chọn lọc cây trội được áp dụng rộng rãi. Nguồn giống thu nhận được từ phương pháp chọn lọc cây trội đã khẳng định được chất lượng giống và đã được thực nghiệm trong các chương trình trồng rừng hiện nay. Phương pháp chọn lọc cây trội là phương pháp chọn ra những cây có sức sống cao, sinh trưởng tốt và các giống này đòi hỏi phải là những giống có độ vượt hơn hẳn so với giống đại trà. Công tác chọn giống là rất quan trọng trong đó chọn lọc cây trội là một trong những bước có thể tạo ra những dòng tốt nhất và tạo ra cá thể ở thế hệ sau là tốt nhất.
Xoan ta (Melia azedarach Linn) là cây bản địa, phát triển tương đối tốt trên nhiều điều kiện lập địa khác nhau trong phạm vi cả nước. Bên cạnh đó Xoan ta là cây cho sản lượng gỗ cao với chu kì kinh doanh cho gỗ tương đối ngắn. Đặc biệt, gỗ Xoan ta có giá trị kinh tế cao và sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau. Vì vậy, Xoan ta là cây đã và đang được các nhà trồng rừng quan tâm với mục tiêu hiệu quả kinh tế cao bao gồm sản lượng gỗ và chất lượng gỗ cao. Để đáp ứng được nguồn giống tốt phục vụ cho công tác trồng rừng lấy sản lượng gỗ thì trước tiên chúng ta cần tiến hành chọn lọc được những cây trội để nhân giống. Đặc biệt hiện nay chương trình giống lâm nghiệp quốc gia đang đặt ra nhiệm vụ xây dựng những rừng giống có chất lượng tốt để cung cấp nguồn giống tốt phục vụ cho trồng rừng sản xuất đang được xem là một vấn đề cấp bách. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của địa phương, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu tuyển chọn cây trội loài Xoan ta ( Melia azedarach Linn) trong rừng trồng và cây mọc rải rác tại huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá và huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn”