Thạc Sĩ Nghiên cứu tuyển chọn cây cam ưu tú tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang

MỞ ĐẦU



1. Tính cấp thiết của đề tài

Cây cam sành (Citrus nobilis Lour) có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới nóng ẩm, ưa khí hậu ẩm nhưng cũng có thể chịu rét. Vùng có thể trồng được cây cam sành từ 35 vĩ độ Bắc đến 40 vĩ độ Nam. Nhiệt độ cây có thể sinh trưởng được là 12 – 390C, nhiệt độ thích hợp là 23 – 290C, cây ngừng sinh trưởng khi có nhiệt độ nhỏ hơn 100C và lớn hơn 400C, cây bị hại khi nhiệt độ
-50C và nhiệt độ lớn hơn 450C.

Đối với Việt Nam cây cam sành cũng có thể trồng được khắp nơi trên cả nước trong đó có một số nơi nổi tiếng với cây cam như: cam sành Bắc Quang (Hà Giang), cam sành Bố Hạ (Bắc Giang), cam sành Hàm Yên (Tuyên Quang), cam sành đồng bằng sông Cửu Long do vậy, cây cam sành là một trong những loại cây ăn quả được nhiều người tiêu dùng trong nước cũng như trên thế giới rất ưa chuộng bởi nó có hương vị thơm ngon có giá trị dinh dưỡng cao, bảo quản được lâu trong quá trình sử dụng. Nhưng bên cạnh đó cây cam sành đang dần bị mất đi diện tích trồng trọt của nó bởi một số các yếu tố điều kiện không phù hợp như đất đai, dinh dưỡng, sâu bệnh hại đây cũng là những thách thức đối với các nhà quản lý, nhà khoa học cần có biện pháp nghiên cứu, phối hợp nhằm khôi phục những diện tích đã bị thoái hoá và mở rộng diện tích trồng cam trên các địa bàn đã nổi tiếng với cây cam sành.
Hàm Yên là huyện miền núi phía Bắc của tỉnh Tuyên Quang, có điều kiện về đất đai, khí hậu phù hợp cho sự phát triển của cây cam sành. Hiện nay toàn huyện có 2.365 ha diện tích đất trồng cam, trong đó có 1.776 ha cam cho thu hoạch. Nhiều hộ nông dân có diện tích đất trồng cam trên 05 ha; nhiều hộ có thu nhập từ 100 đến 150 triệu đồng/năm. Tuy nhiên hiện nay quy mô các trang trại cam ở Hàm Yên còn nhỏ, phát triển chưa có chiến lược rõ ràng, người dân vẫn phải tự tìm đầu ra cho sản phẩm của mình là chính. Các giống cam chất lượng cao chưa được trồng đại trà, chưa thực sự chú trọng đến chất

lượng quả, đại đa số hộ nông dân trồng cam trong vùng là người dân tộc thiểu số, việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn đơn lẻ, chưa tạo ra được sản phẩm hàng hoá có giá trị kinh tế cao, công tác bảo vệ thực vật chưa được quan tâm nhiều, một số sâu bệnh nguy hiểm như sâu đục cành, sâu vẽ bùa, bệnh loét, greening, tristeza gây hại cây, huỷ quả, làm cho các vườn cam xuống cấp nhanh. Diện tích đất đã trồng cam qua chu kỳ I rất lớn trong khi đó diện tích đất có khả năng trồng mới còn rất ít.
Hiện tại, công tác giống chưa được coi trọng, chưa tuyển chọn được những cây ưu tú giống tốt của địa phương để nhân giống. Việc quản lý nhân giống chưa được chặt chẽ, nhiều hộ nông dân tự chiết cành nhân giống từ những cây không đủ tiêu chuẩn dẫn đến tình trạng cây cam bị bệnh ngay khi mới được nhân giống là vấn đề không thể tránh khỏi. Nông dân chưa áp dụng tiến bộ kỹ thuật nhất là tiến bộ kỹ thuật trong công nghệ sinh học về lai tạo, nhân giống cam, quýt. họ cũng chưa đưa được các giống mới chất lượng cao vào sản xuất, việc đầu tư chăm sóc còn nhiều hạn chế. Đây cũng là một trong những vấn đề cấp thiết ở huyện Hàm Yên nói riêng và trên cả nước nói chung. Dựa trên quy chế hướng dẫn “Bình tuyển, công nhận, quản lý và sử dụng cây đầu dòng, vườn cây đầu dòng, của cây công nghiệp và cây ăn quả lâu năm” (Ban hành kèm theo Quyết định số 67/QĐ-BNN, ngày 24 tháng 11 năm 2004 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) và để mở rộng diện tích trồng cam với những cây giống cam tốt có năng suất cao, chất lượng tốt thì việc “Nghiên cứu tuyển chọn cây cam ưu tú tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang” là rất cần thiết.




MỤC LỤC

MỞ ĐẦU: . . 01

1. Tính cấp thiết của để tài: 01

2. Mục tiêu của đề tài: 02

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài: 03

Chươ ng 1

TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI: . 04

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài: . 04

1.2. Nguồn gốc của cây cam: 04

1.3. Giới thiệu một số giống cam đang trồng phổ biến ở Việt Nam .08

1.4. Một số yêu cầu về sinh thái và dinh dưỡng của cây cam: 11

1.5. Tình hình sản xuất cam trên thế giới và trong nước: 15

1.6. Giới thiệu các vùng trồng cam trong nước: .21

1.7. Nghiên cứu về cây cam: 27

1.7.1. Đặc điểm thực vật học của cây cam: 27

1.7.2. Nghiên cứu về chọn tạo giống và phương pháp nhân giống .31

1.7.3. Nghiên cứu về giá trị dinh dưỡng và công dụng của quả cam.35

Chươ ng 2

VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 37

2.1. Vật liệu nghiên cứu: . 37

2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu. . 37

Chươ ng 3

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN: . . 42

3.1. Điều kiện tự nhiên và tính chất đất trồng cam của huyện Hàm Yên . 42

3.1.1. Vị trí địa lí .42
3.1.2. Địa hình, địa mạo .42
3.1.3. Điều kiện khí hậu 43
3.1.4. Tính chất đất trồng cam của huyện Hàm Yên 44

3.2. Tình hình sản xuất cam của huyện Hàm Yên 52

3.2.1. Diện tích sản xuất cam của toàn huyện năm 2005, 2006, 2007 .52
3.2.2. Diện tích cam chia theo độ tuổi năm 2007 .54

3.3. Kết quả nghiên cứu tuyển chọn cây cam ưu tú 56

3.3.1. Kết quả điều tra tuyển chọn cây cam ưu tú 56

3.3.1.1. Nguồn gốc, vị trí, đất đai của cây cam được tuyển chọn: . 57

3.3.1.2. Đặc điểm hình thái của các cây cam được tuyển chọn: . 58

3.3.1.3. Số quả và năng suất quả ở các cây được tuyển chọn: 60

3.3.1.4. Đặc điểm về kích thước, màu sắc và tỷ lệ ăn được của quả: 62

3.3.1.5. Đặc điểm quả của các cây cam tuyển chọn: .63

3.3.1.6. Một số chỉ tiêu lý tính quả của các cây cam được tuyển chọn 65

3.3.1.7. Một số chỉ tiêu sinh hoá quả của các cây tuyển chọn 67

3.3.1.8. Tình hình sâu, bệnh hại đối với các cây ưu tú được tuyển chọn 69

3.3.2. Tổng hợp kết quả tuyển chọn cây cam ưu tú 71

Chươ ng 4:

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ: 75

Kết luận: 75
Đề nghị: 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO: . 77