Tài liệu Nghiên cứu tính mẫn cảm với một số thuốc trừ sâu của ấu trùng ruồi đục lá Lyriomyza sativae Blanchar

ĐỀ TÀI: Nghiên cứu tính mẫn cảm với một số thuốc trừ sâu của ấu trùng ruồi đục lá Lyriomyza sativae Blanchard ở một số quần thể Hưng Yên và Hà Nội

MỞ ĐẦU
ĐẶT VẤN ĐỀ
Rau xanh là nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể con người chúng ta. Tuy nhiên, nguồn cung ứng này đă và đang đứng trước t́nh trạng bị nhiều loài côn trùng sâu hại, khó khăn cho công tác pḥng trừ dịch bệnh trong đó có loài ruồi đục lá Lyriomyza sativae Blanchard
Hiện tượng côn trùng kháng thuốc được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1887 (dẫn theo Babos. Patts; 1951) [17]. Kể từ đó cho tới nay có nhiều loài kháng thuốc ngày càng gia tăng và việc pḥng trừ chúng bằng phương pháp sử dụng thuốc hóa học là hết sức khó khăn.
Về phương diện sinh học, tính kháng thuốc trừ sâu là một hiện tượng tiến hóa sinh học ở mức độ quần thể có liên quan mật thiết tới các gen trong cơ thể chống thuốc, khi sinh vật tiếp xúc liên tục và lâu dài với thuốc BVTV sẽ xảy ra quá tŕnh chọn lọc. Các cá thể mang gen kháng thuốc sẽ được chọn lọc và gia tăng sức đề kháng qua các thế hệ dưới áp lực chọn lọc của TTS. Trước khi tiếp xúc trực tiếp với TTS tần số alen kháng thuốc thường là thấp, sau nhiều thế hệ tiếp xúc với thuốc làm cho tần số alen kháng thuốc tăng lên rơ rệt. Tính kháng thuốc của dịch hại lúc đầu tăng chậm, sau đó nhanh dần lên và cuối cùng tạo quần thể kháng mạnh.
Sử dụng thuốc hóa học là phương pháp cơ bản và có hiệu lực cao trong việc pḥng trừ sâu hại nói chung và ruồi đục lá gây hại nói riêng, đặc biệt là trên một số loại cây trồng như: đậu trạch, đậu đũa, khoai tây, cà chua, mướp, bầu bí, dưa chuột . Tuy nhiên, t́nh trạng lạm dụng quá mức các loại thuốc hóa học như: sử dụng không đúng loại thuốc, không đúng cường độ và liều lượng, khôngđúng thời điểm, không đảm bảo thời gian cách ly, thuốc kém chất lượng ở Hà Nội, Hưng Yên và các vùng phụ cận, ngày càng gia tăng đă làm tăng tính kháng thuốc ở côn trùng sâu hại gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như: làm giảm năng suất và chất lượng của nông sản ảnh hưởng đến an toàn vệ sinh thực phẩm, tác động xấu đến sức khỏe cộng đồng, ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái.
Xuất phát từ cơ sở khoa học và thực tế nêu trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu tính mẫn cảm với một số thuốc trừ sâu của ấu trùng ruồi đục lá Lyriomyza sativae Blanchard ở một số quần thể Hưng Yên và Hà Nội” nhằm góp phần vào việc pḥng trừ ruồi đục lá hại rau đậu có hiệu quả, làm cơ sở cho việc đề xuất một quy tŕnh sử dụng hợp lư TTS, ngăn chặn sự gia tăng khả năng kháng thuốc của sâu hại và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm nhằm mang lại lợi ích cho con người và đảm bảo sự cân bằng sinh thái ở mức cao nhất có thể.
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
1. Điều tra biến động mật độ quần thể ruồi đục lá Lyriomyza sativae –Blanchard tại 5 QT nghiên cứu: Song Phương, Tân Tiến, Dân Tiến, Đào Dương và Hiệp Cường.
2. Điều tra t́nh h́nh sử dụng TTS trên rau của các hộ nông dân tại 5 địa điểm nghiên cứu nói trên.
3. Xác định độ mẫn cảm với 5 loại TTS thuộc các nhóm thuốc khác nhau của ruồi đục lá tại 5 QT ở các vùng chuyên canh trồng rau xanh thuộc địa phận Hà Nội và Hưng Yên.
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN
1. Cung cấp tư liệu về t́nh h́nh biến động mật độ QT và t́nh h́nh sử dụng TTS tại các địa điểm nghiên cứu
2. Đóng góp tư liệu về mức độ mẫn cảm của ruồi đục lá hại rau xanh ở 5 QT nghiên cứu với 5 loại thuốc trừ sâu thuộc 5 nhóm thuốc phổ dụng.

Chương I
TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.1.1. Tính kháng (resistance)
- Tính kháng TTS là một sự thay đổi tính mẫn cảm có khả năng di truyền của một QT sâu hại, nó được phản ánh trong sự thất bại nhiều lần của một sản phẩm, mà đúng ra sẽ đạt được mức pḥng trừ mong đợi khi sử dụng theo khuyến cáo trên nhăn cho loài sâu hại đó (theo IRAC).
- Hay tính kháng thuốc là sự giảm sút tính mẫn cảm của QT sinh vật đối với một loại thuốc trừ dịch hại sau một thời gian dài QT này liên tục tiếp xúc với thuốc đó, khiến cho những loài này chịu được lượng thuốc lớn có thể tiêu diệt được hầu hết các cá thể cùng loài chưa chống thuốc. Khả năng này được di truyền qua đời sau, dù cá thể đời sau có hay không tiếp xúc với thuốc (WHO, 1976). Điều này phân biệt khác hẳn với hiện tượng quen thuốc của sâu bệnh v́ tính quen thuốc không di truyền cho thế hệ sau [27]
Để đánh giá mức độ kháng thuốc của sâu hại người ta dựa vào chỉ số chống thuốc (Ri[SUP]*[/SUP]):

[TABLE=align: left]
[TR]
[TD][/TD]
[/TR]
[TR]
[TD][/TD]
[TD][/TD]
[/TR]
[/TABLE]





Với Ri[SUP]*[/SUP] 10 th́ ḍng đó kháng thuốc
Với Ri[SUP]*[/SUP] 10 th́ ḍng đó chỉ chịu đựng thuốc.
Khi nghiên cứu tính kháng TTS của sâu tơ, v́ ở Việt Nam chưa có QT mẫn cảm để làm QT so sánh, do vậy hai tác giả Tào Minh Tuấn và Đặng Hữu Lanh [13] đă sử dụng chỉ số kháng Ri[SUP]**[/SUP] bằng cách so sánh giá trị LC[SUB]95[/SUB] và LKC và cho rằng khi Ri[SUP]**[/SUP] > 50 th́ QT sâu hại nghiên cứu mới có thể được coi là đă kháng với loại TTS đó.
1.1.2. Tính đa kháng (Multiresistance)
Tính đa kháng là hiện tượng một ṇi côn trùng nào đấy có khả năng tăng sức chịu đựng với nhiều loại TTS. Hiện tượng đa kháng xảy ra là do nhiều cơ chế kháng khác nhau cùng tồn tại và hoạt động trong ṇi kháng, tạo ra phổ kháng tương đối rộng cho từng ṇi sâu hại. Ṇi đa kháng được h́nh thành khi có phổ kháng với nhiều nhóm TTS riêng biệt sử dụng đồng thời hoặc liên tiếp trong một thời gian dài ở địa phương.
1.1.3 Tính kháng chéo (Cross Resistance)
- Tính kháng chéo là hiện tượng khi một ṇi côn trùng nào đó không những kháng với các hợp chất thuốc được sử dụng liên tục qua nhiều thế hệ mà c̣n kháng được một hay nhiều hợp chất khác mà ḍng kháng đó chưa hề tiếp xúc [32]
- Hiện tượng kháng chéo xảy ra khi các hợp chất được sử dụng liên tục và các hợp chất chưa từng được sử dụng ở một QT nghiên cứu.
1.2. T̀NH H̀NH NGHIÊN CỨU TÍNH KHÁNG TTS Ở CÔN TRÙNG VÀ RUỒI ĐỤC LÁ.
1.2.1 Trên thế giới
- Tính kháng thuốc của dịch hại là phổ biến ở nhiều loài sinh vật, nhưng mạnh nhất là ở côn trùng và nhện.
- Hiện tượng kháng thuốc của côn trùng phát hiện đầu tiên vào năm 1887 (dẫn theo Babos và Patts, 1951) [18]. Kể từ đó số loài kháng thuốc ngày càng tăng. Đầu tiên nhiều loài côn trùng và nhện chỉ chống thuốc Clo, lân hữu cơ, carbamat, th́ này nhóm thuốc mới như Pyr, các chất điều khiển sinh trưởng của côn trùng, các thuốc vi sinh vật cũng bị chống lại.
Theo thống kê của FAO: Đến năm 1970 đă có 224 loài côn trùng h́nh thành tính kháng thuốc. Đến năm 1980, con số đó đă tăng lên 428 loài. Đến cuối năm 1989, tổng số loài chân khớp kháng thuốc là 504 loài trong đó có 481 loài có hại, 83 loài gây hại trong nông nghiệp (chiếm 58,8%) và 198 loài (chiếm 41,2%) gây hại cho người và động vật [27]
Cho tới nay, các nghiên cứu về tính kháng của các loài thuộc giống Liriomyza với các loại thuốc trừ sâu chưa nhiều, mặc dù hiện tượng kháng thuốc của ruồi đục lá lần đầu tiên được đề cập cách đây đă hơn nửa thế kỷ, vào nửa cuối thập niên 40 của thế kỷ 20, năm 1980, Sharma và cộng sự đă báo cáo rằng loài L. sativae đă trở nên khó pḥng trừ ở California v́ chúng đă rất kháng với TTS [57] v́ ruồi L. sativae có phổ kư chủ rộng, liên tục tiếp xúc với TTS nên đă kháng và trở nên khó pḥng trừ.
Hiện tượng kháng các loại thuốc nhóm Pyr như permethrin và Fenvarelate của nhiều QT ruồi L.sativae và L. trifolii cũng đă được Manson và cộng sự (1987) [42] ghi nhận là khá nghiêm trọng trên nhiều loài cây trồng ởHawaii.
Tác giả cũng cho biết các QT của loài L.sativae và L.trifolii đă phát triển ở Hawaii từ trước khi hai loại thuốc Pyr được dùng phổ biến ở Mỹ. Như vậy, sức ép trực tiếp của Pyr chỉ là nguyên nhân phụ để h́nh thành khả năng kháng của 2 loài ruồi này, sức ép chủ yếu có thể từ các loại thuốc nhóm Clo hữu cơ được sử dụng rộng răi ở địa phương từ nhiều năm trước, v́ DDT kháng chéo với một số nhóm Pyr.
Đứng trước t́nh h́nh sự phát triển tính kháng ngày càng tăng của côn trùng, nhiều nước trên thế giới đă thành lập các nhóm chuyên gia nghiên cứu vấn đề kháng thuốc để t́m ra biện pháp khắc phục. Năm 1963, FAO và WHO đă thành lập các nhóm nghiên cứu về tính kháng của dịch hại trên toàn thế giới. [27]
Những nghiên cứu về tính kháng TTS đă được ghi nhận từ những năm cuối của thập kỷ 40 của thế kỉ trước ởFlorida. Sharma và ctv (1980) [56] thông báo: ruồi đục lá L. sativae đă trở nên khó pḥng trừ trên cây bí ởCalifornia. V́ ruồi L. sativae có phổ kư chủ khá rộng, liên tục tiếp xúc với TTS, nên đă kháng thuốc và trở nên khó pḥng trừ.
Johnson và ctv (1989) [36] cho biết từ năm 1978 – 1979 ruồi L. sativae gây hại nghiêm trọng trên các cánh đồng dưa hấu ở Hawai. Một số người trồng dưa cho biết họ phải phun TTS hàng ngày trong hai tháng rưỡi để pḥng trừ ruồi đục lá dưa. Một số loại TTS như Oxamyl không c̣n hiệu lực v́ ruồi Liriomyza spp đă kháng thuốc và những kẻ thù tự nhiên chính của chúng đă bị tiêu diệt.
Hiện tượng kháng các loại thuốc nhóm Pyrethroide như Permethrin và Fenvarelate của nhiều quần thể ruồi L. sativae và L. trifolli cũng đă được Manson và ctv (1987) ghi nhận là khá nghiêm trọng trên nhiều loại cây trồng ở Hawai. LC[SUB]50[/SUB] xác định ở các quần thể L. sativae chịu sức ép cao của việc sử dụng TTS cao gấp 2 - 7 lần ở các quần thể ít bị phun TTS, chứng tỏ một số quần thể ruồi L. sativae đă có khả năng kháng Pyrethroid. Tác giả cũng cho biết các quần thể của loài L. sativae và L. trifolii đă phát triển ở Hawai từ trước khi hai loại thuốc Pyrethroid được dùng phổ biến ở Mỹ. Như vậy sức ép trực tiếp của Pyrethroid chỉ là nguyên nhân phụ để h́nh thành khả năng kháng của hai loại ruồi này, sức ép chủ yếu có thể từ các loại thuốc nhóm Clo hữu cơ được sử dụng rộng răi ở địa phương từ nhiều năm trước, v́ DDT kháng chéo với một số thuốc nhóm Pyrethroid.
1.2.2. Ở Việt Nam
Vấn đề kháng TTS của côn trùng gây hại trong nông nghiệp được các nhà khoa học quan tâm nhiều nhưng chưa có các nghiên cứu sâu về cơ chế kháng cũng như mức độ kháng của chúng.
Theo báo cáo của các nhà khoa học Cục BVTV th́ ruồi đục lá là đối tượng sâu hại nghiêm trọng ở khu vực đồng bằng sông Hồng. Đây là loài sâu đa thực có phổ kư chủ rộng gây hại trên hầu hết các loài rau xanh và cây hoa màu. Thực tế cho thấy việc pḥng trừ sâu hại gặp khó khăn do khả năng h́nh thành tính kháng TTS đối với các loài thuốc được sử dụng rộng răi và liên tục.
Theo Lê Thị Kim Oanh (2003) [9] th́ ruồi đục lá tại Song Phương - Hoài Đức - Hà Nội và Vân Nội - Đông Anh - Hà Nội ở thời điểm nghiên cứu 2002 đă thể hiện tính kháng với Cypermethrin tuy nhiên chưa thấy loài sâu hại này kháng với các TTS Abamectin, cyromazin. Do chưa có ḍng mẫn cảm chuẩn, bằng cách tính Ri[SUP]**[/SUP] là tỷ số giữa LC[SUB]95[/SUB]và nồng độ khuyến cáo tối đa, tác giả cũng đi đến kết luận hai QT ruồi đục lá ở Song Phương và Vân Nội đă kháng với thuốc Cypermethrin.
Theo Nguyễn Thị Ngọc (2002) [8] cùng thời gian và địa điểm nghiên cứu cũng cho những kết luận tương tự là ruồi đục lá ở 2 QT Song Phương và Vân Nội đă giảm sút đáng kể mức độ mẫn cảm đối với thuốc Cypermethin và vẫn c̣n mẫn cảm với các loại thuốc Trigard 75 WP, Abametin 1.8 EC, Padan 95 SP và Selecron 500 EC.
Sau đó một năm (2003) tác giả Trần Phan Hữu nghiên cứu tính kháng của ấu trùng ruồi đục lá L.sativae ở QT Song Phương cho rằng ấu trùng mẫn cảm cao với loại thuốc Abamectin 1.8 EC.
Theo Mai Thị Thuỷ (2006) khi nghiên cứu về tính kháng ở QT Song Phương - Hà Nội, Vân Nội - Hà Nội và An Hoà - Hải Pḥng cũng cho rằng ấu trùng L.sativae đă kháng với permethrin ở Song Phương, bắt đầu có dấu hiệu kháng ở Vân Nội và An Hoà; các QT vẫn c̣n tính mẫn cảm cao với các loại thuốc Selecron 500 EC, Abamectin 1.8 EC
Theo Lê Thị Kim Oanh, Tào Minh Tuấn, etc [10] cho biết:
Tỷ lệ (%) số hộ nông dân sử dụng các TTS nhóm lân hữu cơ có xu hướng giảm xuống và các thuốc thuộc nhóm Pyrethroid có xu hướng tăng lên và các nhóm c̣n lại ít thay đổi qua các năm
Tỷ lệ (%) số hộ nông dân sụng hỗn hợp (trên 2 loại) thuốc rất cao đạt 57,5 – 90,8%
Tỷ lệ (%) số hộ nông dân sử dụng các TTS tăng hơn liều lượng khuyến cáo đạt (9,25 - 92,5). Đây là một t́nh trạng báo động bởi chính việc không tuân thủ theo khuyến cáo của nhà sản xuất là một trong những nguyên nhân gây hiện tượng kháng thuốc của sâu hại và gây ô nhiễm môi trường.
Theo Phạm Thị Nhất (2002) [7] cùng thời gian và địa điểm nghiên cứu cũng có những nhận xét tương tự. Do chưa có ḍng mẫn cảm chuẩn, bằng cách tính Ri[SUP]* [/SUP]là tỷ số giữa LC[SUB]95[/SUB] và nồng độ khuyến cáo đa tác giả cũng đi đến kết luận là ruồi đục lá ở 2 quần thể Song Phương và Vân Nội đă giảm sút độ mẫn cảm đối với thuốc Cypermethrin. Tuy nhiên ruồi đục lá ở các địa điểm nghiên cứu vẫn c̣n tính mẫn cảm cao đối với các loại thuốc Trigard 75 WP, Vertimec 1.8 Ec, Padan 95 SP và Selecron 500 EC.
1.2.3 Sự tiến hóa của tính kháng thuốc trừ sâu.
Hiện tượng kháng TTS bắt nguồn từ những sai khác tự nhiên, thuộc về bản chất di truyền trong độ mẫn cảm đối với các chất độc của các cá thể trong QT, chứ không phải sự phát sinh phát triển tính kháng thuốc của côn trùng là một quá tŕnh thích ứng sinh lư của cá thể. Sự khác biệt di truyền về tính kháng TTS là đă có sẵn trong QT tự nhiên từ khi chưa tiếp xúc với các loại TTS.
Khi một QT dịch hại chịu tác động lâu dài của một loại TTS th́ sẽ xảy ra một quá tŕnh chọn lọc. Những cá thể mang gen kháng thuốc (cũng c̣n gọi là gen thích ứng) sẽ tồn tại, sinh ra đời sau mang tính kháng thuốc. Quá tŕnh chọn lọc về bản chất bao hàm sự thay đổi về tần số của các gen. Khi chưa tiếp xúc với thuốc, những gen kháng thuốc thường tồn tại với tần số thấp trong QT tự nhiên do chúng chưa có điều kiện thích hợp để phát triển. Khi tiếp xúc với thuốc thường xuyên, trong các thế hệ nối tiếp sẽ có những biến đổi ; tỉ lệ kiểu gen kháng thuốc tăng dần, ở những thế hệ đầu, phần lớn là dị hợp tử, các thế hệ sau sẽ có đồng hợp tử xuất hiện. Ở những thế hệ đầu, sự biến đổi này xảy ra từ từ, chậm chạp.
Theo tính toán của Sawiski; 1979 [51], trong một QT tự nhiên, tỉ lệ các cá thể mang gen kháng thuốc là 1/10000, nếu cho tiếp xúc liên tục với TTS qua 15 thế hệ, tỉ lệ này tăng tới 1/30. Cho tiếp xúc thêm 7 thế hệ nữa tỉ lệ này là 1/1. Điều này góp phần giải thích một hiện tượng mang tính quy luật thường xảy ra với những vùng dùng nhiều TTS hóa học. Thời gian đầu dùng nhiều thuốc với nồng độ thấp có hiệu quả rơ rệt, nhưng càng về sau hiệu quả pḥng trừ giảm sút nhanh chóng và sau đó thuốc mất tác dụng.
Như vậy, hiện tượng kháng thuốc không phải là một quá tŕnh thích nghi sinh lư của các thể trong QT. Hiện tượng này bắt nguồn từ sự sai khác tự nhiên có bản chất di truyền về độ mẫn cảm với các chất độc giữa các cá thể trong QT ( ngay từ khi QT này chưa tiếp xúc với bất kỳ chất độc nào.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ của quá tŕnh tiến hóa, điều này được thể hiện qua bảng 1.1
Bảng 1.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ của quá tŕnh tiến hóa tính kháng TTS trên đồng ruộng.Theo Geoghiou và Taylor (1976) [32].
[TABLE]
[TR]
[TD]A. Di truyền
a. Tần số các alen kháng.
b. Số lượng các alen kháng
c. Tính trội của alen kháng
d. Mức ngoại hiện, độ biểu hiện, tác dụng tương hỗ của các alen kháng
e. Sự lựa chọn trước đó bởi các hóa chất
f. Phạm vi phối hợp của hệ gen kháng với các yếu tố thích nghi[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]B. Sinh học và sinh thái học.
1. Sinh học.
a. Ṿng đời
b. Con cháu mỗi thế hệ
c. Tính đơn giao/ tính tạp giao, sự sinh sản
2. Tập tính/ Sinh thái học
a. Sự cách ly, di chuyển, sự di cư
b. Tính đơn thực/ Tính đa thực
c. Sự sống sót ngẫu nhiên, vùng trú ấn[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]C. Tác động của TTS
1. Hóa chất
a. Bản chất hóa học của TTS
b. Mối quan hệ với các hóa chất sử dụng trước đó
c. Thời gian tồn tại của dư lượng, công thức áp dụng
2. Áp dụng
a. Ngưỡng áp dụng
b. Ngưỡng chọn lọc
c. Giai đoạn sống được chọn lọc
d. Kiểu tác động
e. Không gian – giới hạn chọn lọc.
f. Sự chọn lọc thay thế
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
1.2.4 Những nghiên cứu về biện pháp pḥng trừ ruồi đục lá L.sativae
a. Biện pháp pḥng trừ hóa học .
Nhiều loại thuốc trừ sâu, nhất là các loại thuốc nhóm Pyethroid có hiệu quả đối với L.sativae nhưng hiện tượng kháng thuốc đôi khi gây khó khăn cho biện pháp pḥng trừ ( Smith và ctv., 1992) [57]
Michael P.parrella (1987) [39] phân tích: sử dụng thuốc trừ sâu để pḥng trừ ruồi đục lá gặp những khó khăn do các đặc tính sinh học của chúng: thời gian hoàn thành ṿng đời ngắn; kích thước cơ thể ruồi nhỏ; khả năng di chuyển tốt, thời gian phát triển pha nhộng ở trong đất khá dài; sức sinh sản cao; cả hai pha trứng và ấu trùng đều được bảo vệ ở bên trong lớp biểu mô của lá. Vết đục của ấu trùng ḍi lưu lại trên lá cho đến khi lá rụng, như vậy phun thuốc trừ sâu không có tác dụng bảo vệ giá trị thẩm mỹ của cây cảnh, cũng không khống chế được thiệt hại kinh tế do vết đục của ḍi làm giảm giá trị thương phẩm của rau.
Nhiều loại TTS, nhất là các loại thuốc nhóm Pyrethroid có hiệu quả đối với L.sativae nhưng hiện tượng kháng thuốc đôi khi gây khó khăn cho biện pháp pḥng trừ ( Smith và ctv., 1992) [57]
Sử dụng TTS thường dẫn đến hậu quả bùng phát dịch của ruồi đục lá v́ TTS độc hại đối với những loài ong kư sinh c̣n lớn hơn đối với ruồi đục lá (Oatman, E.R Kennedy, 1976 [42]). Từ đó sẽ giết chết các cá thể sinh vật là thiên địch của L.sativae.
Regho et al 2002 [48] báo cáo phun thuốc để pḥng trừ ruồi đục lá hại cây con bằng Abamectin hoặc Permerthin để làm giảm sức đẻ của ruồi. Trung tâm BVTV Na – Uy [37] cho biết: trứng và ḍi ruồi đục lá L.sativae là đối tượng chính của biện pháp hóa học. Những loại thuốc như Abamectin và Cyromazin, Pyazophos, Triazophos có thể dùng để pḥng trừ ruồi đục lá. Chưa có thông báo nào về TTS có tác dụng diệt trứng L.sativae. Thuốc Dichlorvos có hiệu lực cao với ruồi đục lá, Deltamethin cũng có thể dùng để diệt ruồi đục lá.
Olivera et al (1993) [44] đă sử dụng TTS Trichlorfon và Diazinon trong chương tŕnh pḥng trừ tổng hợp IPM, nhưng đă thấy rằng cho dù số lượng lá bị hại giảm nhưng các thuốc trên vẫn không có tác dụng làm tăng năng suất cà chua một cách đáng kể.
Một trong những vấn đề cơ bản trong việc sử dụng TTS pḥng trừ L.sativae là nghiên cứu xác định chính xác ngưỡng thiệt hại để sử dụng thuốc đúng lúc. Nhưng cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào đề cập vấn đề này.
b. Các biện pháp khác.
Ravinda và các cộng tác viên (2001) [49] đă xây dựng một quy tŕnh pḥng chống ruồi đục lá khá hoàn chỉnh từ lúc trồng tới khi thu hoạch và cả sau thu hoạch như sau:
1/ Ở thời kỳ trồng: thu thập và tiêu hủy nhộng, dọn sạch cỏ để loại bỏ kư chủ phụ, xử lư đất cũng như tàn dư thực vật trước lúc trồng. Chọn giống khỏe, giống kháng.
2/ Chăm sóc: thường xuyên cắt tỉa lá bị hại, dùng khay nhựa hứng nhộng từ tán cây rơi xuống, dùng bẫy dính mầu vàng để bẫy trưởng thành, bảo tồn kẻ thù tự nhiên của ruồi đục lá, không bón phân quá mức.
3/ Thu hoạch và sau thu hoạch: Sau khi thu hoạch thu dọn và tiêu hủy tàn dư, cày lật đất thật kỹ, kiểm tra nguồn hàng lưu thông, bảo quản các sản phẩm trong nhiệt độ thấp 0[SUP]0[/SUP]C trong ṿng một tuần để tiêu diệt tất cả các pha của ruồi đục lá.