Tiến Sĩ Nghiên cứu tình hình hội chứng chuyển hoá ở phụ nữ trên 45 tuổi tại thành phố Đà Nẵng năm 2009

LUẬN ÁN CHUYÊN KHOA II
NĂM 2011
Chương 1.TỔNG QUAN TÀI LIỆU . 3
1.1. KHÁI NIỆM HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA (HCCH) 3
1.2. DỊCH TỄ HỌC HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 4
1.3. CÁCH PHÂN LOẠI HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 6
1.4. CÁC THÀNH TỐ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 10
1.5. CÁC BIẾN CHỨNG CHUYỂN HÓA 19
1.6. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA 24
1.7. MỘT SỐ CÁC NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
CÓ LIÊN QUAN ĐẾN HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 25
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 28
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU . 28
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 28
2.3. CÁC BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU 30
2.4. CÁC THÀNH TỐ CỦA HỘI CHỨNG CHUYỂN HOÁ . 35
2.5. CHẨN ĐOÁN HCCH: Dựa theo tiêu chuẩn của IDF 2007 . 40
2.6. SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU . 41
2.7. XỬ LÝ SỐ LIỆU NGHIÊN CỨU . 41
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 43
3.1. TỶ LỆ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 43
3.2. ĐÁNH GIÁ TỪNG THÀNH TỐ CỦA HCCH TRÊN
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU . 47
3.3. YẾU TỐ NGUY CƠ VÀ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 52
3.4. CHỈ SỐ NHÂN TRẮC VÀ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 55
3.5. CHỈ SỐ MỠ VÀ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA 58
3.6. SỰ TƯƠNG QUAN . 61
Chương 4. BÀN LUẬN . 63
4.1. HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA . 63
4.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC THÀNH TỐ TRONG HỘI CHỨNG
CHUYỂN HÓA . 65
4.3. HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA VÀ YẾU TỐ LIÊN QUAN . 72
4.4. CHỈ SỐ BMI VÀ HỘI CHỨNG CHUYỂN HOÁ . 77
4.5. CHỈ SỐ MỠ VÀ HỘI CHỨNG CHUYỂN HOÁ 80
4.6. SỰ TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC CHỈ SỐ NHÂN TRẮC 83
KẾT LUẬN 84
KIẾN NGHỊ . 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ .
Hội chứng chuyển hóa (HCCH) là một trong những vấn đề sức khỏe cộng đồng được quan tâm nhất trong thiên niên kỷ XXI này. Theo Hiệp hội đái tháo đường Thế giới (IDF) Hội chứng chuyển hóa là tập hợp những yếu tố nguy cơ của hai đại dịch lớn đó là bệnh tim mạch và đái tháo đường Type 2 (ĐTĐ type 2) ảnh hưởng đến chất lượng sống con người và tốn kém đáng kể ngân sách về y tế toàn dân của nhiều nước trên thế giới [1], [28], [32], [59]. Những đối tượng có Hội chứng chuyển hóa thường có nguy cơ bị tai biến tim mạch gấp ba lần và có nguy cơ tử vong gấp hai lần do mắc bệnh nói trên so với những người không bị hội chứng này [20], [31]. Quanh tuổi từ 45 - 55, phụ nữ chuyển sang một giai đoạn chuyển tiếp của đời sống sinh sản - tuổi tắt dục và mãn kinh. Sự chuyển tiếp này là một phần trong quá trình có tuổi của một phụ nữ và thường diễn ra không có vấn đề. Tuy nhiên, một số phụ nữ cần có dịch vụ của thầy thuốc để xử trí giai đoạn chuyển tiếp này [5], [24] và những phát hiện gần đây cho thấy hội chứng chuyển hóa bắt đầu phát triển trong những năm tiền mãn kinh.
Mặc dù Y học đã đạt được nhiều tiến bộ và áp dụng nhiều biện pháp vệ sinh, nhưng cho đến đầu thế kỷ XX cũng có đến khoảng 50% tổng số phụ nữ chết trước tuổi mãn kinh; tuổi thọ trung bình ở các nước công nghiệp chỉ đạt đến 50 tuổi [10], [44]. Trong nửa sau thế kỷ XX, tuổi thọ trung bình gia tăng đáng kể trên toàn thế giới, song song với nó là sự gia tăng mạnh của tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi mãn kinh và già lão [15]. Sự kỳ vọng tăng tuổi thọ phụ nữ và vai trò của người phụ nữ ngày càng tăng trong xã hội ngày nay, đã đặt nhiều nghiên cứu về mãn kinh thành những vấn đề được đặc biệt quan tâm của sức khỏe cộng đồng. Ở Việt Nam theo chỉ số sinh học tuổi mãn kinh của phụ nữ là 47  4 tuổi, ở Mỹ là 51 tuổi [15], [44].
Người ta thấy rằng nguy cơ bệnh mạch vành tăng theo tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ trước tuổi mãn kinh và nam giới như nhau. Nhưng sau mãn kinh, tỷ lệ này tăng nhanh ở phụ nữ do có biến động về hormone [49], [55]. Ngày càng có nhiều hiểu biết về các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch ở phụ nữ mãn kinh có liên quan mật thiết với chứng béo phì và rối loạn lipid máu [11]. Béo phì gây nên nhiều nguy cơ bệnh tật như: bệnh tim mạch, rối loạn lipid máu, đái tháo đường typ 2 [2], [4], [8], [11]. Các nguy cơ có liên quan mật thiết với một hội chứng được định danh là “Hội chứng chuyển hóa”.
Những năm gần đây, có sự đánh giá ngày càng tăng các vấn đề sức khỏe phụ nữ. Mặc dầu một số bệnh chủ yếu xuất hiện ở phụ nữ (ví dụ: ung thư vú), đã là đề tài của nhiều công trình nghiên cứu. Nhưng nghiên cứu Hội chứng chuyển hóa ở phụ nữ sau 45 tuổi vẫn là vấn đề thời sự nóng hổi được y học quan tâm bởi tính phổ biến và hậu quả nặng nề của nó. Từ thực tế đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu tình hình hội chứng chuyển hoá ở phụ nữ trên 45 tuổi tại thành phố Đà Nẵng năm 2009” với hai mục tiêu:
- Xác định tỷ lệ và đặc điểm Hội chứng chuyển hóa ở phụ nữ trên 45 tuổi tại thành phố Đà Nẵng dựa theo phân loại của Hiệp hội đái tháo đường Thế giới năm 2007.
- Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến Hội chứng chuyển hoá ở phụ nữ trên 45 tuổi tại thành phố Đà Nẵng.