Thạc Sĩ Nghiên cứu tình hình bệnh thán thư Bipolaris oryzaeShoem hại ớt tại quỳnh phụ, thái bình

Luận văn thạc sĩ năm 2011
Đề tài: NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH BỆNH THÁN THƯ (Colletotrichum spp.) HẠI ỚT TẠI QUỲNH PHỤ, THÁI BÌNH


MỤC LỤC
Lời cam ñoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục bảng vii
Danh mục hình ix
Danh mục ảnh x
1. MỞ ðẦU 1
1.1. ðặt vấn ñề 1
1.2. Mục ñích, yêu cầu của ñề tài3
1.2.1. Mục ñích 3
1.2.2. Yêu cầu 3
2. TỔNG QUAN VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU4
2.1. Những nghiên cứu ngoài nước4
2.1.1. Lược sử cây ớt và tình hình sản xuất ớt trên thế giới4
2.1.2. Nghiên cứu về thành phần bệnh nấm hại ớt5
2.1.3. Nghiên cứu về các loài nấm Colletotrichumspp. gây bệnh thán
thư ớt 7
2.1.4. Nghiên cứu về nấm Colletotrichum gloeosporioides10
2.1.5. Nghiên cứu về nấm Colletotrichum capsici gây bệnh thán thư ớt17
2.1.6. Nghiên cứu biện pháp phòng trừ bệnh thán thư do nấm
Colletotrichumspp. 22
2.2. Những nghiên cứu trong nước24
2.2.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ớt ở Việt Nam24
2.2.2. Những nghiên cứu về bệnh thán thư ớt25
3. ðỐI TƯỢNG, ðỊA ðIỂM, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU 29
3.1. ðối tượng nghiên cứu 29
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
iv
3.2. ðịa ñiểm và thời gian nghiên cứu29
3.3. Vật liệu nghiên cứu 29
3.4. Nội dung nghiên cứu 29
3.4.1. ðiều tra thành phần bệnh nấm hại một số giống ớt cay tại Quỳnh
Phụ - Thái Bình năm 2010 - 201129
3.4.2. ðiều tra tình hình phát sinh và gây hại củabệnh thán thư
Colletotrichumspp. hại trên một số giống ớt tại Quỳnh Phụ -
Thái Bình 30
3.4.3. Nghiên cứu ñặc ñiểm hình thái, sinh học và thời kỳ tiềm dục của
nấm Colletotrichumspp. gây bệnh thán thư ớt tại Quỳnh Hải –
Quỳnh Phụ - Thái Bình. 30
3.4.4 Lây nhiễm bệnh nhân tạo, xác ñịnh thời kỳ tiềm và mức ñộ
nhiễm bệnh của quả ớt 30
3.4.5. Khảo sát ảnh hưởng của một số loại thuốc hoá học ñến nấm
Colletotrichumspp. gây bệnh thán thư ớt ngoài ñồng ruộng30
3.5. Phương pháp nghiên cứu 30
3.5.1. Phương pháp ñiều tra thành phần và mức ñộ phổ biến bệnh nấm
hại ớt trên ñồng ruộng 30
3.5.2. ðiều tra diễn biến bệnh thán thư ớt ngoài ñồng ruộng31
3.5.3. Phương pháp thu thập và phân lập mẫu bệnh32
3.5.4. Phương pháp chế tạo môi trường nuôi cấy34
3.5.5. Nghiên cứu một số ñặc ñiểm sinh học của nấmCollectotrichumspp.34
3.5.6. Nghiên cứu xác ñịnh nguyên nhân gây bệnh thán thư trên ớt35
3.5.7. Phương pháp lây bệnh nhân tạo, xác ñịnh thời kỳ tiềm dục của
bệnh thán thư hại ớt 36
3.5.8. Khảo sát hiệu lực của một số thuốc trừ nấm ñối với bệnh thán
thư hại ớt 36
3.6. Công thức tính toán và xử lý số liệu37
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
v
4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN39
4.1. ðiều tra thành phần bệnh nấm hại trên một số giống ớt cay tại
Quỳnh Phụ -Thái Bình vụ ñông và xuân năm 2010 - 201139
4.1.1. Thành phần bệnh nấm hại ớt vụ ñông năm 2010 tại Quỳnh Phụ -
Thái Bình. 40
4.1.2. Thành phần bệnh nấm hại ớt vụ xuân năm 2011 tại huyện
Quỳnh Phụ - Thái Bình 41
4.2 ðiều tra mức ñộ phát sinh và gây hại bệnh thánthư
Colletotrichumspp. hại trên một số giống ớt tại Quỳnh Phụ -
Thái Bình 42
4.2.1. Triệu chứng bệnh thán thư hại ớt42
4.2.2. ðiều tra diễn biến bệnh thán thư hại ớt Hot chilli F1 vụ ñông
năm 2010 tại xã Quỳnh Minh – Quỳnh Phụ - Thái Bình.46
4.2.3. Kết quả ñiều tra bệnh thán thư hại ớt Hot chilli F1 vụ xuân năm
2011 tại xã Quỳnh Minh – Quỳnh Phụ - Thái Bình47
4.2.4. ðiều tra diễn biến tỷ lệ 2 loài nấm Colletotrichum spp.
gloeosporioides và Colletotrichum capsici gây bệnhthán thư
trên quả ớt Red chilli vụ xuân 2011 tại xã Quỳnh hải – Quỳnh
phụ - Thái Bình 49
4.2.5. Ảnh hưởng của chế ñộ luân canh ñến bệnh thán thư51
4.2.6. Ảnh hưởng của chế ñộ bón phân ñến bệnh thán thư hại ớt53
4.2.7. ðiều tra diễn biến bệnh thán thư hại ớt chỉthiên vụ xuân năm
2011 tại xã Quỳnh Hội – Quỳnh Phụ - Thái Bình56
4.3 Kết quả nghiên cứu ñặc ñiểm hình thái, sinh học của nấm
Colletotrichumspp. gây bệnh thán thư ớt57
4.3.1. ðặc ñiểm hình thái của nấm Colletrichum sp gây bệnh thán thư ớt57
4.3.2. Nghiên cứu một số ñặc ñiểm sinh học nấm Colletotrichum
gloeosporioides và Colletotrichum capsici gây bệnhthán thư ớt61
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
vi
4.3.3. Kết quả lây bệnh nhân tạo nấm Colletotrichum spp. gây bệnh
thán thư trên ớt 68
4.4. Khảo sát ảnh hưởng của một số loại thuốc hoá học ñến sự phát
triển của nấm Colletotrichumspp. gây bệnh thán thư ớt71
5. KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ74
5.1. Kết luận 74
5.2. ðề nghị 75
TÀI LIỆU THAM KHẢO 76
PHỤ LỤC 84
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 4.1. Thành phần bệnh nấm hại cây ớt vụ ñông và xuân năm 2010
- 2011 tại Quỳnh Phụ - Thái Bình40
Bảng 4.2. Tỷ lệ % vị trí quả ớt cay bị nhiễm bệnh thán thư
(Colletotrichum spp.) tại Quỳnh Phụ - Thái Bình44
Bảng 4.3. Diễn biến bệnh thán thư hại ớt Hot chilli F1 vụ ñông năm
2010 tại Quỳnh Minh – Quỳnh Phụ - Thái Bình46
Bảng 4.4. Diễn biến của bệnh thán thư hại ớt (Hot chilli F1) vụ xuân
năm 2011 tại Quỳnh Minh – Quỳnh Phụ48
Bảng 4.5. Tỷ lệ (%) 2 loài nấm bệnh thán thư trên giống ớt Red chilli F1
vụ xuân tại Quỳnh hải – Quỳnh Phụ - Thái Bình49
Bảng 4.6. Ảnh hưởng của chế ñộ luân canh ñến bệnh thán thư trên cây
ớt Red chilli F1 vụ xuân năm 2011 tại xã Quỳnh Hải–
Quỳnh Phụ - Thái Bình 51
Bảng 4.7. Ảnh hưởng của chế ñộ bón phân ñến bệnh thán thư trên cây ớt chỉ
thiên vụ xuân 2011 tại xã Quỳnh Hải – Quỳnh Phụ - Thái Bình54
Bảng 4.8. Diễn biến bệnh thán thư hại ớt chỉ thiên vụ xuân năm 2011 tại
xã Quỳnh Hội – Quỳnh Phụ - Thái Bình56
Bảng 4.9. ðặc ñiểm hình thái của nấm Colletotrichumspp. trên môi
trường PDA 58
Bảng 4.10. Ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng ñến sự phát triển của
nấm Colletotrichum gloeosporioides61
Bảng 4.11. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triểncủa nấm
Colletotrichum gloeosporioides trên môi trường PDA63
Bảng 4.12. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến quá trình phát triển của nấm
Colletotrichum capsicitrên môi trường PDA64
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
viii
Bảng 4.13. Ảnh hưởng của ñộ pH môi trường ñến sự phát triển của nấm
Colletotrichum gloeosporioides trên môi trường PDA66
Bảng 4.14. Ảnh hưởng của pH ñến sự phát triển của nấm Colletotrichum
capsicitrên môi trường PDA67
Bảng 4.15. Ảnh hưởng của phương pháp lây nhiễm ñến mức ñộ nhiễm
bệnh thán thư trên quả ớt xanh (Red chilli F1)69
Bảng 4.16. Ảnh hưởng của lây bệnh nhân tạo trên quả ớt chín (Red
chilli F1) ñến mức ñộ nhiễm bệnh thán thư70
Bảng 4.17. Kết quả khảo sát hiệu lực của một số thuốc hoá học ñối với
bệnh thán thư hại ớt (Chỉ thiên) vụ xuân năm 2011 tại xã
Quỳnh Hải - Quỳnh Phụ - Thái Bình72
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
ix
DANH MỤC HÌNH
Hình 4.1. Diễn biến bệnh thán thư hại ớt Hot chilli F1vụ ñông năm
2010 tại Quỳnh Minh – Quỳnh Phụ - Thái Bình46
Hình 4.2. Diễn biến của bệnh thán thư hại ớt (Hot chilli F1) vụ xuân
năm 2011 tại Quỳnh Minh – Quỳnh Phụ48
Hình 4.3. Diễn biến tỷ lệ (%) 2 loài nấm bệnh thán thư trên giống ớt Red
chilli F1 vụ ñông xuân tại Quỳnh hải – Quỳnh Phụ - Thái Bình50
Hình 4.4. Ảnh hưởng của chế ñộ luân canh ñến bệnh thán thư trên cây ớt Red chilli
F1 vụ xuân năm 2011 tại xã Quỳnh Hải – Quỳnh Phụ -Thái Bình52
Hình 4.5. Ảnh hưởng của chế ñộ phân bón ñến bệnh thán thư trên cây
ớt chỉ thiên vụ xuân năm 2011 tại xã Quỳnh Hải – Quỳnh Phụ -
Thái Bình 55
Hình 4.6. Diễn biến bệnh thán thư (Chỉ thiên) vụ xuân năm 2011tại xã
Quỳnh Hội – Quỳnh Phụ - Thái Bình57
Hình 4.7. Ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng ñến sự phát triển của
nấm Colletotrichum gloeosporioides62
Hình 4.8. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm
Colletotrichum gloeosporioides trên môi trường PDA63
Hình 4.9. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm
Colletotrichum capsicitrên môi trường PDA65
Hình 4.10. Ảnh hưởng của pH ñến sự phát triển của nấm Colletotrichum
gloeosporioidestrên môi trường PDA66
Hình 4.11. Ảnh hưởng của pH ñến sự phát triển của nấm Colletotrichum
capsicitrên môi trường PDA67
Hình 4.12. Hiệu lực của một số loại thuốc trừ bệnh thán thư hại ớt (Chỉ thiên)
vụ xuân năm 2011 tại xã Quỳnh Hải – Quỳnh Phụ - Thái Bình73
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
x
DANH MỤC ẢNH
Ảnh 4.1. Triệu chứng bệnh thán thư trên quả ớt (Redchilli F1) do nấm
Colletotrichum gloeosporioides43
Ảnh 4.2. Triệu chứng bệnh thán thư trên quả ớt (Redchilli F1) do nấm
Colletotrichum capsici 43
Ảnh 4.3: Biểu hiện các vị trí vết bệnh thán thư thường xuất hiện45
Ảnh 4.4: Mô hình ớt chỉ thiên bón cân ñối ñạm, lân,kaly và bòn thêm
phân vi sinh Azotobacterin55
Ảnh 4.5. Tản nấm Colletotrichum gloeosporioides trên môi trường PDA59
Ảnh 4.6. ðĩa cành của loài nấm Colletotrichum gloeosporioides59
Ảnh 4.7. Tản nấm Colletotrichum capsici trên môi trường PDA sau 9
ngày nuôi cấy 60
Ảnh 4.8. ðĩa cành của loài nấm Colletotrichum capsici60
Ảnh 4.9. Ruộng ớt (chỉ thiên) bị bệnh thán thư gây hại vụ xuân năm
2011 tại Quỳnh hải – Quỳnh phụ - Thái Bình84
Ảnh 4.10. Quả ớt (Red chilli F1) nhiễm bệnh thán thư tại Quỳnh Phụ84
Ảnh 4.11. Triệu chứng bệnh thán thư trong lây nhân tạo nấm
Colletotrichum gloeosporioides trên quả ớt xanh Red chilli F185
Ảnh 4.12: Thí nghiệm phun thuốc trừ bệnh85
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
1
1. MỞ ðẦU
1.1. ðặt vấn ñề
Cây ớt (Capsicum sp) thuộc chi Capsicum,họ cà (Solanaceae). Có hai
nhóm ớt phổ biến là ớt cay (Capsicum frutescensL.) và ớt ngọt (Capsicum
annuumL.). Trong số các cây trồng thuộc họ cà (Solanaceae), cây ớt có tầm
quan trọng thứ hai chỉ sau cây cà chua [23]. Ngày nay ớt ñược trồng rộng rãi
trên toàn thế giới từ 55
0
vĩ ñộ bắc ñến 55
0
vĩ ñộ nam, ñặc biệt ở các nước châu
Mỹ và một số nước châu Á như Trung Quốc, Ấn ðộ, Thái Lan, Hàn Quốc,
Indonesia, Việt Nam, Malaysia [33].
Hiện nay có khoảng 50 giống ớt khác nhau có tên gọirất khác nhau tuỳ
hình dạng hay ñặc tính, như ớt sừng trâu, ớt cựa gà, ớt cà, ớt Chỉ thiên, ớt
hiểm, ớt ngọt [7]. Theo Bosland và Votava (2003) [39] quả ớt có nhiều lợi
thế trong việc nấu nướng, trong quả ớt chứa nhiều chất hoá học bao gồm chất
dầu dễ bay hơi, dầu béo, capsaicinoit, carotenoit, vitamin, protein, chất sợi và
các nguyên tố khoáng chất. Nhiều thành phần trong quả ớt có giá trị dinh
dưỡng quan trọng, làm gia vị, mùi thơm và màu sắc. Quả ớt giúp làm giảm
nhiễm sạ và cholesterol, giàu vitamin A và C, nhiềukhoáng kali, axit folic và
vitamin E.
Theo y học cổ truyền, ớt có vị cay, nóng, có tác dụng khoan trung, tán
hàn, kiện tỳ, tiêu thực, chỉ thống (giảm ñau), kháng nham (chữa ung thư .).
Do vậy ớt thường ñược dùng ñể chữa ñau bụng do lạnh, tiêu hóa kém, ñau
khớp, dùng ngoài chữa rắn rết cắn .
Ở Việt Nam diện tích trồng ớt cay ở các vùng ớt tậptrung vào khoảng
3000 ha, năm cao nhất (1998) lên tới 5700ha. Vùng trồng ớt chuyên canh tập
trung chủ yếu ở khu vực miền trung: Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên
Huế. Sản phẩm ớt bột hiện ñứng vị trí thứ nhất trong mặt hàng rau - gia vị
xuất khẩu [14]. Ớt là cây dễ trồng, không kén ñất, thích hợp với nhiều vùng
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
2
sinh thái do vậy tiềm năng phát triển cây ớt ở nướcta rất to lớn. Khác với các
loại rau khác, quả ớt có thể thu hoạch nhiều lần, sơ chế hay chế biến ñơn giản
(phơi khô, bột, tương ), với ñặc ñiểm này cây ớt khắc phục ñược tính rủi ro
của thị trường, giữ giá cả ổn ñịnh, ñảm bảo ñược lợi ích cho người sản xuất.
Do giá trị to lớn mà cây ớt mang lại, hiện nay diệntích trồng ớt không những
ở phía Nam mà ñã ñược mở rộng ra các tỉnh thuộc khuvực phía Bắc [11].
Thái Bình là một tỉnh thuộc khu vực ñồng bằng Bắc Bộ, những năm
gần ñây cây ớt ñược coi là cây trồng hàng hoá, nhiều vùng trồng ớt xuất khẩu
ñã hình thành ñem lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều hộ nông dân. Tuy nhiên,
trên thực tế cây ớt bị rất nhiều loại sâu bệnh phá hại như: Bệnh virút, bệnh
héo xanh, bệnh nấm, v.v làm ảnh hưởng trực tiếp ñến năng suất và chất
lượng quả ớt, nhiều khi không cho thu hoạch, nông dân trên nhiều vùng trồng
ớt ñã buộc phải chuyển sang trồng các cây trồng khác.
Bệnh thán thư (Colletotrichum nigrumElet Stal hoặc Colletotrichum
capsiciBul and Bis). ðây là bệnh nguy hiểm, gây thối quả ớt hàng loạt. Tất cả
các vùng trồng ớt tập trung thuộc Thái Bình, Hà Nội, Bắc Giang, Hải Dương,
Hưng Yên, Hoà Bình, Nghệ An, Thanh Hoá, Quảng Bình,Quảng Trị, Thừa
Thiên Huế ñều bị bệnh này phá hoại nặng [15]. Công tác phòng trừ bệnh thán
thư ớt tại các vùng trồng chưa thực sự mang lại hiệu quả do những hiểu biết
về bệnh thán thư của người trồng ớt còn hạn chế, việc gieo trồng các giống ớt
liên tục nhiều năm ñã tạo ñiều kiện thuận lợi cho bệnh thán thư bùng phát
mạnh gây khó khăn cho việc phòng trừ.
Xuất phát từ thực trạng tác hại của bệnh thán thư gây ra trên cây ớt và
những khó khăn trong công tác phòng trừ bệnh, ñược sự phân công của Bộ môn
Bệnh cây - Khoa Nông học - Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội, dưới sự
hướng dẫn của cô PGS.TS Ngô Bích Hảo chúng tôi tiếnhành thực hiện ñề tài:
“Nghiên cứu tình hình bệnh thán thư (Colletotrichum spp) hại ớt tại
Quỳnh Phụ - Thái Bình”.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
3
1.2. Mục ñích, yêu cầu của ñề tài
1.2.1. Mục ñích
Nghiên cứu, xác ñịnh thành phần nấm bệnh hại ớt tạiQuỳnh Phụ -
Thái Bình, vụ ñông xuân và vụ xuân 2010 - 2011. Nghiên cứu nguyên nhân
gây bệnh, tìm hiểu diễn biến, ñánh giá mức ñộ phát sinh phát triển của bệnh
và biện pháp phòng trừ bệnh thán thư ớt.
1.2.2. Yêu cầu
- ðiều tra thành phần và mức ñộ phổ biến của nấm bệnh hại tại Quỳnh
Phụ - Thái Bình vụ ñông và vụ xuân năm 2010 – 2011.
- ðiều tra diễn biến bệnh thán thư hại ớt ở một số vụ trồng khác nhau
tại Thái Bình
- Xác ñịnh nguyên nhân gây bệnh thán thư và một số ñặc ñiểm hình
thái, sinh học của nấm gây bệnh.
- Tìm hiểu ảnh hưởng của một số yếu tố sinh thái kỹ thuật như giống ớt,
thời vụ trồng, giai ñoạn sinh trưởng, chân ñất, phâ n bón ñến bệnh thán thư ớt.
- Khảo sát khả năng phòng trừ bệnh thán thư ớt ngoài ñồng ruộng bằng
một số thuốc hoá học.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
4
2. TỔNG QUAN VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU
2.1. Những nghiên cứu ngoài nước
2.1.1. Lược sử cây ớt và tình hình sản xuất ớt trênthế giới
Cây ớt có nguồn gốc rất cổ xưa. Các nhà khảo cổ họcñã tìm thấy quả
ớt khô trong ngôi mộ cổ của Pêru hàng ngàn năm trước [67]. Cây ớt ñược
phân bố rộng rãi khắp châu Mỹ kể cả dạng hoang dại và dạng trồng [53].
Nhiều tác giả khảng ñịnh rằng ớt có nguồn gốc từ vùng nhiệt ñới châu Mỹ và
ñược trồng lâu ñời ở Pêru, Mêhicô [73]. Trung tâm khởi nguồn của ớt có thể
là Mêhicô và trung tâm thứ hai là Guatemala. Theo Pickersgill (1997) [61] chi
Capsicumbắt nguồn từ vùng nhiệt ñới nước Mỹ từ ñó ñược phổbiến rộng rãi
ở khắp nơi trên thế giới bao gồm vùng nhiệt ñới, cận nhiệt ñới và các vùng có
khí khậu ôn hoà. Theo Tong và Bosland [78], chi Capsicumbao gồm khoảng
20 - 27 loài, 5 trong số chúng ñược thuần hoá là C. annuum, C. baccatum, C.
chinense, C. frutescens, và C. pubescens, và ñược trồng ở nhiều nơi trên thế
giới. Trong số 5 loài Capsicumñược trồng, C. annuumlà một trong những
loài ñược trồng nhiều nhất trên thế giới kế tiếp là C. frutescens.
Ở châu Âu ñến tận thế kỷ 16 cây ớt mới ñược biết ñến nhờ Columbus.
Từ Tây Ban Nha ớt ñược phát tán rộng ra ñến vùng ðịa Trung Hải và nước
Anh, tiếp tục vào các trung tâm Châu Âu trong nhữngnăm cuối thế kỷ 16.
Trước năm 1885 người Bồ ðào Nha ñã mang ớt từ Barazil ñến Ấn ðộ [27].
Từ cuối thế kỷ 14 ñến ñầu thế kỷ 15, khu vực châu Ácây ớt ñã ñược trồng ở
Trung Quốc và lan rộng qua Nhật Bản, bán ñảo Triều Tiên. Các giống ớt
trồng ở vùng này thuộc nhóm ớt cay hay hơi cay. Ở ðông Nam Á như
Inñonêsia, cây ớt ñược trồng sớm hơn Châu Âu và hiện nay khu vực này chủ
yếu trồng dạng ớt cay [73].
Theo tổ chức Nông lương thế giới (FAOSTART) cây ớt ñược xem là
một trong số những cây trồng quan trọng ở các vùng Nhiệt ñới. Năm 2003,
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
5
diện tích trồng ớt trên thế giới vào khoảng 1.700.000 ha cho mục ñích lấy quả
tươi và khoảng 1.800.000ha ñể làm ớt khô. Năm 2009diện tích trồng ớt trên
thế giới 1,81 triệu ha cho mục ñích lấy quả tươi, với sản lượng 28,07 triệu tấn.
Diện tích sản xuất ớt khô 1,91 triệu ha, với sản lượng 31,38 triệu tấn. Các
nước nhập khẩu và xuất khẩu ớt quan trọng nhất bao gồm: Trung Quốc, Ấn
ðộ, Mêxicô, Pakistan, Thái Lan và Thổ Nhĩ Kỳ.
2.1.2. Nghiên cứu về thành phần bệnh nấm hại ớt
Theo Thomas A. Zitter (1989) [77] bệnh do nấm và lớp phụ nấm gây
nên trên cây ớt gồm: Bệnh thán thư, bệnh ñốm lá, bệnh ñen rễ, bệnh héo
Fusarium, bệnh ñốm xám lá, bệnh mốc xám, bệnh mốc trắng, bệnh sương
mai, bệnh phấn trắng.
Theo Ken Pernezny và Tim Momol (2006) [42] bệnh nấmgây hại trên
cây ớt gồm có: Bệnh chết rạp cây con do nấm Pythium spp vàRhizoctonia
solani: Cây con trồng từ hạt khi bị nhiễm nấm sẽ xuất hiện vết chết hoại ở trụ
lá mầm và cổ rễ và làm cho cây ñổ gập xuống và chết. Bệnh chết rạp do nấm
Pythiumspp gây hại khá phổ biến ở Nam Florida gây chết cây con ngay từ
ñầu vụ; Bệnh ñốm trắng lá (Cercospora capsici): Vết ñốm trên lá có hình tròn
thô giáp, ở giữa vết bệnh có màu nâu vàng nhạt tới trắng và có viền màu nâu
ñen. Bệnh ñốm trắng lá gây hại nặng là nguyên nhân gây rụng lá và làm giảm
năng suất ruộng ớt; Bệnh ñốm xám lá (Stemphylium solani): Vết ñốm trên lá
có dạng gần giống hình tròn, các vết ñốm ban ñầu cómàu nâu sau chuyển
sang màu nâu sáng tới sáng trắng với thương tổn bị lõm ở giữa vết bệnh và
viền vết bệnh có màu nâu tới ño ñỏ. Các vết ñốm có thể xuất hiện trên thân,
cuống lá hoặc cuống quả nhưng không xuất hiện trên quả và cánh hoa. Bệnh
ñốm xám lá rất hiếm thấy ở Florida; Bệnh sương mai do nấm Phytophthora
capsicilà một bệnh phổ biến và hại nghiêm trọng ở Floria.Bệnh có thể xâm
nhiễm vào các bộ phận khác nhau trên cây ớt. Bệnh làm chết cây con cũng
như thối rễ, thối thân, héo lá và thối quả ớt. Sự lây nhiễm của bệnh lên thân
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
6
qua tiếp xúc với ñất là phổ biến. Cây trồng bị nhiễm bệnh héo và chết ngay
sau ñó. Vết bệnh ban ñầu trên lá, thân và quả màu xanh tối và sũng nước
nhưng chuyển sang màu nâu khi cây chết. Giai ñoạn cây ớt ra hoa bị nhiễm
nấm, toàn bộ các cành có thể bị nhiễm bệnh. Các vếtñốm nhỏ trên lá có dạng
hình tròn tới hình không xác ñịnh có thể liên kết với nhau gây cháy lá; Bệnh
héo rũ gốc mốc trắng (Sclerotium rolfsii): Bệnh gây hại trong ñiều kiện thời
tiết ấm và ẩm ướt. Cây trồng bị nhiễm bệnh thường bị héo do rễ và thân bị
chết. Trong ñiều kiện thời tiết có ẩm ñộ cao, sợi nấm trắng xuất hiện trên thân
ở vị trí tiếp ráp với mặt ñất. Nhiều hạch nấm nhỏ xuất hiện trên hệ sợi nấm,
ban ñầu hạch nấm có màu trắng sau chuyển sang màu nâu [42]. Bệnh thối
hạch do nấm Sclerotinia sclerotiorium gây hại nặng trên cây ớt những năm có
ñiều kiện thời tiết mát mẻ, mùa ñông ẩm ướt và ñặc biệt những cánh ñồng ớt
có trồng các cây trồng mẫn cảm với bệnh. Nấm thườngxâm nhiễm lên thân từ
phần thân, cuống lá và ñôi khi cả trên quả khi các bộ phận này tiếp xúc với bề
mặt ñất. Sự lây nhiễm nấm xung quanh thân thường lànguyên nhân làm cây
héo và chết. Khi ñiều kiện thời tiết có ẩm ñộ cao sợi nấm trắng thường xuất
hiện nhiều trên bề mặt thân thậm trí lên cả mặt ñấtxung quanh thân [42].
Bệnh phấn trắng hại ớt (do nấm Leveillula taurica): Bệnh xuất hiện lần
ñầu tiên ở Bắc Mỹ vào năm 1971, ở Puerto Rico năm 1992, trong nhà lưới ở
Idaho năm 1998, trung tâm phía Bắc Mexico năm 1998,trong nhà lưới ở cả
Canada và Oklahoma năm 1999. Bệnh gây hại trên cả ớt cay, ớt ngọt và ớt
chuông ở tất cả các tỉnh ở California từ những năm 1990 [50].
Bệnh sương mai xuất hiện rải rác ở New York hơn 40 năm nay và gây
thiệt hại nghiêm trọng ở New Jersey, California, New Mixico và Floria. Các
cây trồng khác ở New York bị nhiễm nấm Phytophthora capsicibao gồm các
cây họ cà như: cây cà chua, cây bí hè, bí ñông và bí ngô, cây dưa chuột, dưa
hấu và dưa bở ruột xanh; Bệnh héo Fusariumlà một bệnh nấm gây hại trên cà
chua, khoai tây, cây họ cà và cây ớt, bệnh ñược tìmthấy ở khắp nơi của nước


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (2001), Tiêu chuẩn Nông nghiệp Việt
Nam. Tiêu chuẩn Bảo vệ thực vật (Quyển I), NXB Nôngnghiệp, Hà Nội.
2. Mai Phương Anh (1997), Kỹ thuật trồng một số loại rau cao cấp. NXB
Nông nghiệp. Trang 7 - 30.
3. Ngô Bích Hảo (1991). Kết quả bước ñầu nghiên cứu về thành phần bệnh
hại ớt và một số ñặc ñiểm sinh học của nấm thán thưhại ớt
Colletotrichum spp.Kết quả nghiên cứu khoa học - Trường ðại học nông
nghiệp Hà Nội, 86-91, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 106-109.
4. Ngô Bích Hảo (1992). Bệnh thán thư hại ớt. Tạp chí Bảo vệ thực vật T.124,
số 4, tr. 15-17.
5. Ngô Bích Hảo (1993). Nguồn bệnh thán thư trên hạt giống và biện pháp
phòng trừ. Kết quả nghiên cứu khoa học, Trường ðại học Nông nghiệp
Hà Nội, NXB Nông nghiệp, tr. 64-67.
6. Nguyễn Hữu Doanh, ðồng Khắc Xúc (1985. Trồng ớt xuất khẩu. NXB
Thanh Hoá. Trang 1-36.
7. Nguyễn Văn Luật (2008). Rau gia vị, kỹ thuật trồng, làm thuốc nam và nấu
nướng. NXB Nông nghiệp.
8. Nguyễn Văn Thắng, Trần Khắc Thi (1996). Sổ tay người trồng rau. NXB
Nông nghiệp Hà Nội. Trang 124 - 131.
9. Niên giám thống kê Thừa Thiên Huế 1994. Thống kêThừa Thiên Huế 1995.
10. Niên giám thống kê Thừa Thiên Huế 1995. Thống kê Thừa Thiên Huế 1996.
11. Trần Khắc Thi (1985). Sổ tay người trồng rau. NXB nông nghiệp Hà Nội.
12. Trần Khắc Thi (1995). Kỹ thuật trồng rau sạch. Nhà xuất bản nông
nghiệp Hà Nội. Trang 71-74.
13. Trần Khắc Thi (1996). Kỹ thuật trồng rau sạch. NXB nông nghiệp Hà
Nội. trang 71 - 74.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
77
14. Trần Khắc Thi và Nguyễn Công Hoan (2005). Kỹ thuật trồng Rau sạch,
rau an toàn và chế biến rau xuất khẩu. NXB Thanh Hoá.
15. Trần Thanh Tùng (2002). Nghiên cứu xây dựng quy trình phòng trừ tổng
hợp bệnh thán thư trên ớt cay tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Nông
nghiệp và phát triển nông thôn, 10/2002, tr. 879-880.
16. Trần Thị Miên (2008). Luận văn Thạc sỹ Khoa họcNông nghiệp, Nghiên
cứu bệnh thán thư hại ơt (Colletotrichum spp.)hại ớt tại Gia Lâm – Hà
Nội vụ xuân hè năm 2008.
17. Trần Tú Ngà, ðoàn Văn Lư, Phạm Thị Hương, Ngô Bích Hảo (1993). Kết
quả bước ñầu nghiên cứu khoa học Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội.
NXB Nông nghiệp, Hà Nội. Tr. 82-83.
18. Viện Bảo vệ thực vật (1997). Phương pháp nghiên cứu bảo vệ thực vật
tập 1.NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
19. Vũ Triệu Mân (2007). Giáo trình bênh cây chuyên khoa. NXB Nông
nghiệp - Hà Nội
Tài liệu tiếng Anh
20. Abdul Sattar (2005), “New disease report”, Microbiology and plant
protection division. http:// www. bspp. org.uk/ndr/july 2005/2005 – 47. asp.
21. Agrios GN. Plant Pathology. 5th Ed. San Diego: Academic Press; 2005. p. 922.
22. Alexander SA, Waldenmaier CM. Management of Anthracnose in Bell Pepper.
Fungicide and Nematicide Tests. Vol. 58. New Fungicide and Nematicide Data
Committee of the American Phytopathological Society; 2002.p.49.
23. AVRDC. Tomato and pepper production in the tropics. AVRDC,
Shanhua, Taina, Taiwan, 1989. P2-4 and 86-87.
24. Bailey JA, Jeger MJ, editors. Colletotrichum: Biology, Pathology and
Control. Wallingford: Commonwealth Mycological Institute; 1992. p. 388.
25. Bailey JA. Phytoalexins: A Genetic View of Their Significance. In: Day
PR, Jellis GJ, editors. Genetics and Plant Pathogenesis. Oxford:
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
78
Blackwell; 1987. pp. 13–26.
26. Bosland PW, Votava EJ. Peppers: Vegetable and Spice Capsicums.
England: CAB International; 2003. p. 233.
27. Bosuell, V.R (1949) (1996). Garden pepper, both a vegetable and
condiment. Natl. Geogr. Mag, P.166-167
28. Brian C. Sutton (1998), The Coelomycetes Fungi Imperfecti with Pycnidia
Acervuli and Stromata, CABI Publishing, p. 526 – 529.
29. Cannon PF, Bridge PD, Monte E. Linking the Past, Present, and Future of
Colletotrichum Systematics. In: Prusky D, Freeman S, Dickman M,
editors. Colletotrichum: Host specificity, Pathology, and Host-pathogen
Interaction. St. Paul, Minnesota: APS Press; 2000. pp. 1–20.
30. Crop Protection Compendium (2003), CD disk.
31. Dalla Pria, Maristella, Amorim, Lilian and Bergamin Filho, Armando (2003),
Quantification of monocyclic components of the common bean anthracnose,
Fitopatol. bras., 2003, vol.28, no.4, p401 – 407. ISSN 0100 – 4158.
32. Denis P (1993) – Disease of fruit crops: Queensland, Australia.
33. FAO (1990). Soilless culture for horticultural crops production. FAO
Plant production and protection pepper, No 101. FAO, Rome. P188.
34. Freeman S, Katan T, Shabi E. Characterization of Colletotrichum species
responsible for anthracnose diseases of various fruits. Plant Disease.
1998;82(6):596–605. doi: 10.1094/PDIS.1998.82.6.596.
35. Hadden JF, Black LL. Anthracnose of Pepper Caused by Colletotrichum spp.
Proceeding of the International Symposium on Integrated Management
Practices: Tomato and Pepper Production in the Tropics; Taiwan: Asian
Vegetable Research and Development Centre; 1989. pp. 189–199.
36. Halsted BD. A new anthracnose of pepper. Bulletin of the Torrey
Botanical Club. 1890;18:14–15.
37. Hong JK, Hwang BK. Influence of inoculum density, wetness duration,
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
79
plant age, inoculation method, and cultivar resistance on infection of
pepper plants by Colletotrichum cocodes . Plant Disease.
1998;82(10):1079–1083. 10.1094/PDIS.1998.82.10.1079.
38. Isaac S. Fungal Plant Interaction. London: Chapman and Hall Press;
1992. p. 115.
39. J Zhejiang Univ Sci B. (2008 October). Chilli anthracnose disease caused
by Colletotrichum species. Copyright © 2008, Journal of Zhejiang
University Science.
40. Jeffries P., Dodd J.C., Jeger M. J and PlumbleyR.A .(1990). The biology
and control of Colletotrichum species on tropical fruit crops. Plant
pathology, 39(3), p. 343 – 366.
41. Johnston PR, Jones D. Relationships among Colletotrichum isolates from
fruit-rots assessed using rDNA sequences. Mycologia. 1997;89(3):420–430
42. Ken Pernezny and Tim Momol (2006) Florida PlantDisease Management
Guide: Pepper
43. Kim B.S; H.K. Park and W.S. Lee (1989). Resistance to anthracnose
(Colletotrichum spp.) in pepper. In Tomato and pepper Production in the
Tropics, AVRDC, Shanhua, Taiwan, China. p. 184-188
44. Kim KD, Oh BJ, Yang J. Differential interactions of a Colletotrichum
gloeosporioides isolate with green and red pepper fruits. Phytoparasitica.
1999; 27:1-10.
45. Kim KK, Yoon JB, Park HG, Park EW, Kim YH. Structural
modifications and programmed cell death of chilli pepper fruits related to
resistance responses to Colletotrichum gloeosporioides infection.
Genetics and Resistance. 2004;94:1295-1304.
46. Kim, W.G., Cho, E.K. and Lee, E.J. (1986). Two strain of Colletotrichum
gloeosporioides Penz. causing anthracnose on pepperfruit. Korean J.
Plant Pathol, 2, p. 107-113.