Thạc Sĩ Nghiên cứu thành phần Limonoid của lá cây Neem Azadirachta indica A. Juss trồng ở Ninh Thuận

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NĂM 2012

MỞ ĐẦU
Họ Xoan (Meliaceae) có khoảng 50 chi với khoảng 550 loài, trong đó chi Azadirachta là một chi thuộc họ này, nó có ba loài là A. indica, A. excelsa và A. siamensis. A. indica là một loài được biết đến nhiều nhất trong chi với tên thường gọi là cây neem (neem Ấn Độ). Hai loài còn lại thường thấy ở khu vực Đông Nam Á là A.excelsa hay còn gọi là marrango (cây neem Philippine) và A. siamensis (cây neem Thái). Ở Việt Nam hiện nay, cây neem được trồng đại trà ở các vùng ven biển miền Trung, đặc biệt nhiều nhất ở huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Cây neem từ lâu đã xuất hiện trong nhiều bài thuốc dân gian, được xem là loại thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền với những công
dụng trị liệu hết sức thiết thực như trị ho, sốt rét, da liễu, viêm loét, tiểu đường Ngoài ra, người ta còn quan tâm đến những hợp chất có hoạt tính tiêu diệt sâu bệnh, bảo vệ mùa màng, dùng lá neem khô trộn lẫn với hạt để chống sâu mọt
Việc nghiên cứu thành phần hóa học cây neem đã bắt đầu từ rất lâu, cho đến nay, người ta đã cô lập được hàng trăm hợp chất từ cây neem với thành phần chủ yếu là các tetranortriterpenoid hay còn gọi là các limonoid. Các hợp chất limonoid là những hợp chất chính gây nên tính đắng trong các bộ phận của cây neem, trong đó bộ phận hạt là đắng nhất. Với tinh thần mong muốn góp phần tìm hiểu mối liên hệ giữa thành phần hóa học và dược tính của cây neem thuộc chi Azadirachta, chúng tôi tiến hành nghiên cứu ly trích các hoạt chất limonoid từ lá cây neem trồng ở Ninh Thuận và khảo sát khả năng ức chế enzym α-glucosidase của các cao trích và các hợp chất cô lập được.

ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Trong phần cô lập các hợp chất limonoid tinh khiết từ cao etyl acetat của lá cây neem trồng ở Ninh Thuận, chúng tôi đã cô lập được 20 hợp chất limonoid, trong đó có 16 hợp chất mới gồm 12 hợp chất tetranortriterpenoid là NEEM 39, NEEM 33, NEEM 31, NEEM 25, NEEM 3, NEEM 19, NEEM 20, NEEM 22, NEEM 1, NEEM17, NEEM 4, NEEM 30 và 4 hợp chất pentanortriterpenoid là NEEM 35, NEEM 14, NEEM 28 và NEEM 34. Kết quả thử hoạt tính ức chế enzym α-glucosidase trên 17 hợp chất limonoid tinh khiết cho thấy đa số các hợp chất limonoid có hoạt tính ức chế enzym α-glucosidase với giá trị IC50 <100 µM, thấp hơn giá trị tương ứng của chất đối chứng dương khá nhiều.

BỐ CỤC LUẬN ÁN
Luận án gồm 138 trang với 4 chương, 20 bảng, 13 sơ đồ, 63 hình, 106 tài liệu tham khảo và 156 phụ lục các phổ. Trong đó, mở đầu 1 trang, tổng quan 38 trang, thực nghiệm 11 trang, kết quả và thảo luận 73 trang, kết luận 2 trang, kiến nghị 1 trang, danh mục công trình 1 trang, tài liệu tham khảo 11 trang.