Luận Văn Nghiên cứu sự phân bố của trùng bánh xe (rotifera) trong các hệ sinh thái khác nhau

Luận văn tốt nghiệp
Định dạng file word


TÓM TẮT

Nhằm tìm hiểu về sự phân bố của ngành trùng bánh xe (Rotifera) trong các
hệ sinh thái khác nhau làm cơ sở dữ liệu cho việc nghiên cứu và quản lý
chất lượng nước thông qua sự phát triển của quần thể trùng bánh xe trong
thủy vực. Nghiên cứu được thực hiện thông qua việc khảo sát trùng bánh
xe trong các thủy vực tự nhiên bao gồm: sông, kênh (rạch), ruộng lúa, ao tự
nhiên và các ao nuôi: ao nuôi cá bố mẹ, ao ương cá rô đồng, ao ương cá
sặc rằn, ao nuôi cá tra, ao ương cá tra, ao nuôi tôm càng xanh, ao nuôi cá
chim trắng và ao nuôi tôm sú. Kết quả cho thấy rằng trong số các thủy vực
tự nhiên thì ruộng lúa có mật độ động vật nổi cao nhất 208.486 ct/m3 (33
loài), trong đó Rotifera có mật độ 129.247 ct/m3 ( chiếm 62 %). Sông có số
lượng động vật nổi thấp nhất 2.477 ct/m3 (18 loài). Đối với các ao nuôi thì
ao ương cá sặc rằn có mật độ động vật nổi cao nhất 1.676.700 ct/m3 (25
loài), trong đó Rotifera có 690.000 ct/m3 (49 %). Ao tôm càng xanh có số
lượng động vật nổi thấp nhất 112.500 ct/m3 (17 loài). Đối với mỗi thủy vực
sẽ có những loài trùng bánh xe khác nhau chiếm ưu thế, tùy theo điều kiện
cụ thể từng ao.

MỤC LỤC
Phần 1: Giới thiệu . . .1
1.1 Giới thiệu . . . .1
1.2 Mục tiêu của đề tài . . .2
1.3 Nội dung của đề tài . .2
Phần 2: Lược khảo tài liệu . .3
2.1 Đặc điểm sinh học của trùng bánh xe . .3
2.1.1 Đặc điểm phân loại, hình thái . . .3
2.1.2 Thức ăn và phương thức bắt mồi . .5
2.1.3 Sinh sản và vòng đời . . .6
2.2 Môi trường sống . . .7
2.2.1 Nhiệt độ . . . .7
2.2.2 pH . . .7
2.2.3 Hàm lượng oxy . . . .8
2.2.4 NH3 . . . .8
2.3 Sự phân bố của trùng bánh xe (Rotifera) . .8
2.4 Đặc điểm các hê sinh thái . .9
2.4.1 Hệ sinh thái sông . . .9
2.4.2 Hệ sinh thái kênh, rạch . . .9
2.4.3 Hệ sinh thái ao . . .10
2.4.4 Hệ sinh thái ruộng . . .10
Phần 3: Vật liệu và phương pháp nghiên cứu . .11
3.1 Vật liệu . . . .11
3.2 Phương pháp nghiên cứu . . .11
3.2.2 Thời gian thu mẫu . . .12
3.2.3 Phương pháp thu mẫu . . .12
3.2.4 Phương pháp phân tích mẫu . . .12
3.2.5 Phương pháp phân tích số liệu . .13
Phần 4: Kết quả, thảo luận . . .14
4.1 Các yếu tố môi trường ở các thủy vực . .14
4.2 Phân bố của động vật nổi trong các hệ sinh thái . .16
4.2.1 Các thủy vực tự nhiên . . .16
4.2.2 Các ao nuôi . . . .19
4.3 Phân bố của trùng bánh xe trong các hệ sinh thái .23
4.3.1 Kênh, rạch . . . .24
4.3.2 Sông . . .27
4.3.3 Ruộng lúa . . .29
4.3.4 Ao tự nhiên . . . .31
4.3.5 Ao nuôi cá bố mẹ . .33
4.3.6 Ao ương cá rô đồng . .34
4.3.7 Ao ương cá sặc rằn . . .36
4.3.8 Ao nuôi cá tra . . .38
4.3.9 Ao ương cá tra . . .40
4.3.10 Ao tôm càng xanh . . .42
4.3.11 Ao cá chim trắng . . .45
4.3.12 Ao tôm sú . . .47
4.4 So sánh sự phân bố của trùng bánh xe giữa các hệ sinh thái .48
4.5 Sự phân bố của trùng bánh xe theo pH .49
4.6 Sự phân bố của trùng bánh xe theo độ mặn . .49
Phần 5: Kết luận, đề xuất . .50
5.1 Kết luận . . .50
5.2 Đề xuất . . . .50
Tài liệu tham khảo . . . .51


DANH SÁCH BẢNG
Bảng 1: Các điểm thu mẫu 12
Bảng 2: Phương pháp phân tích các yếu tố thủy lý hóa 14
Bảng 3: Kết quả các yếu tố thủy lý hóa 15
Bảng 4: Cấu trúc thành phần động vật nổi trong các hệ sinh thái 17
Bảng 5: Cấu trúc thành phần động vật nổi ở các thủy vực tự nhiên .17
Bảng 6: Mật độ động vật nổi ở các thủy vực tự nhiên 19
Bảng 7: Cấu trúc thành phần động vật nổi ở các ao nuôi .20
Bảng 8: Mật độ động vật nổi ở các ao nuôi 22
Bảng 9: Cấu trúc thành phần loài trùng bánh xe trong các thủy vực 24
Bảng 10: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở kênh
(rạch) .26
Bảng 11: Cấu trúc thành phần loài trùng bánh xe ở sông .27
Bảng 12: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở
ruộng lúa .30
Bảng 13: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở
ao tự nhiên 32
Bảng 14: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở
ao cá bố mẹ .34
Bảng 15: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở
ao cá rô đồng 36
Bảng 16: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở
ao ương cá sặc rằn 38
Bảng 17: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở
ao cá tra 40
Bảng 18: Cấu trúc thành phần loài và mật độ trùng bánh xe ở
ao ương cá tra .42
Bảng 19: Cấu trúc thành phần loài trùng bánh xe ở ao tôm càng xanh 44
Bảng 20: Cấu trúc thành phần loài trùng bánh xe ở ao cá chim trắng 46

PHẦN 1: GIỚI THIỆU

1.1 Giới thiệu:
Trong những năm gần đây, thủy sản Việt Nam đã có những bước tiến đáng
kể cả về số lượng lẫn chất lượng, kim ngạch xuất khẩu thủy sản luôn đứng đầu
trong số các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Chính vì điều đó đã làm cho
phong trào nuôi thủy sản của cả nước phát triển một cách rầm rộ với quy mô ngày
càng được mở rộng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó vẫn còn rất nhiều khó
khăn, mà vấn đề lớn nhất là khâu ương nuôi cá giống. Nguyên nhân chính dẫn
đến tỷ lệ hao hụt cao trong quá trình ương nuôi là do không tìm được loại thức ăn
tự nhiên phù hợp trong giai đoạn đầu của cá bột, trong đó, động vật nổi được xem
là mắc xích quan trong thứ hai sau tảo, bởi vì đây là nguồn thức ăn chủ yếu cho
giai đoạn đầu của hầu hết các loài thủy sản. Trong số các loài động vật nổi thì
trùng bánh xe (Rotifera) là loài có vai trò quan trọng hơn cả, trong tự nhiên,
Rotifera phân bố ở rất nhiều hệ sinh thái khác nhau (kênh, rạch, sông, ruộng lúa,
ao tự nhên ), tuy nhiên số lượng, thành phần và vai trò của chúng trong các hệ
sinh thái thì khác nhau. Hơn thế nữa, với từng thủy vực cụ thể thì sẽ có những
loài khác nhau chiếm ưu thế. Thông qua việc nghiên cứu môi trường sống của
chúng có thể tìm được những điều kiện sống riêng biệt cho từng loài, từ đó phục
vụ cho việc nuôi sinh khối các loài trùng bánh xe. Trong các ao ương nuôi cá thì
việc quản lý ao nuôi như thế nào để tạo được quần thể động vật nổi phát triển, đặc
biệt là ngành trùng bánh xe bởi vì chúng có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc
thành công hay thất bại của quá trình ương nuôi. Mặt khác, cũng sẽ tìm hiểu được
loài trùng bánh xe thích hợp nhất cho từng loài thủy sản riêng biệt, từ đó sẽ góp
phần làm tăng tỷ lệ sống cho quá trình ương nuôi chúng. Với các ưu điểm như tốc
độ sinh sản rất nhanh, bơi lội chậm chạp và đặc biệt là khả năng dể giàu hóa,
trùng bánh xe được xem là loại thức ăn tự nhiên ưa thích nhất của hầu hết các loài
thủy sản. Bên cạnh đó, ngoài vai trò là loại thức ăn tự nhiên quan trọng thì trùng
bánh xe còn là loài chỉ thị môi trường. Chúng giúp con người có thể dự đoán
được mức độ nhiễm bẩn của từng thủy vực. Chính vì những lí do đó, việc tìm
hiểu khả năng sống của Rotifera trong những hệ sinh thái khác nhau là vô cùng
cần thiết. Vì vậy, đề tài “Nghiên cứu sự phân bố của trùng bánh xe (Rotifera)
trong các hệ sinh thái khác nhau” đã được thực hiện.
1.2 Mục tiêu của đề tài:
Tìm hiểu về sự phân bố của ngành trùng bánh xe (Rotifera) trong các hệ
sinh thái khác nhau làm cơ sở đánh giá mức độ dinh dưỡng thông qua sự phát
triển của quần thể trùng bánh xe trong thủy vực.

1.3 Nội dung của đề tài:
- Tìm hiểu sự phân bố của quần thể động vật nổi ở các hệ sinh thái khác
nhau.
- Xác định cấu trúc thành phần loài và số lượng của ngành trùng bánh xe ở
các hệ sinh thái khác nhau.
- So sánh sự phân bố của quần thể trùng bánh xe ở các hệ sinh thái khác
nhau.



PHẦN 2: LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU

2.1 Đặc điểm sinh học của trùng bánh xe

2.1.1 Đặc điểm phân loại- hình thái:

Hệ thống phân loại:


Giới
Ngành

Animalia
Rotiferaa (Cuvier, 1817)


(www.itis.uda.gov)
Ngành trùng bánh xe thuộc nhóm động vật đa bào nhỏ nhất trong số hơn
1000 loài đã được mô tả, 90% trong số đó sống ở sinh cảnh nước ngọt. Chiều dài
cơ thể của chúng ít khi đạt tới 2mm. Các con đực có kích thước nhỏ và kém phát
triển hơn các con cái, một số chỉ có kích thước 60 µm. Cơ thể của tất cả các loài
gồm có một số lượng không đổi tế bào, loài Brachionus chứa khoảng 1000 tế bào
và những tế bào này không thể coi là những thực thể đơn mà chỉ là một vùng sinh
chất. Sự sinh trưởng của con vật được đảm bảo bởi sự tăng sinh chất chứ không
phải bằng việc phân chia tế bào (Lavens and Sorgeloos, 1996 ).
Biểu bì chứa một lớp dày đặc các protein giống kêratin được gọi là vỏ
giáp. Hình của vỏ giáp và mặt bên của cột sống và các phần trang điểm cho phép
xác định các loài và các kiểu hình thái khác nhau. Cơ thể trùng bánh xe được
phân biệt thành ba phần khác nhau gồm đầu, thân và chân. Phần đầu chứa cơ
quan quay hoặc vành rất dể được nhận biết bởi các lông tơ hình vành khăn và
chính nó là nguồn gốc của tên trùng bánh xe. Vành có thể co rụt đảm bảo sự vận
động và chuyển động xoáy của nước làm cho con vật hấp thụ dể dàng các hạt
thức ăn nhỏ (chủ yếu là tảo và các mùn bã). Phần thân chứa ống tiêu hóa, hệ
thống bài tiết và ống sinh dục. Cơ quan đặc trưng đối với Rotifera là mề nghiền
(tức là bộ máy đã hóa vôi ở vùng miệng), nó rất có tác dụng trong việc nghiền các
hạt thức ăn. Chân là một cấu trúc có thể co rụt được kiểu vòng không có phần đốt
ở một hoặc bốn ngón (Lavens và Sorgeloos, 1996).


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dương Trí Dũng, 2000. Bài giảng Động Vật Thủy Sinh. Khoa Thủy sản,
Trường Đại Học Cần Thơ.
2. Đặng Ngọc Thanh, Thái Trần Bái, Phạm Văn Miên, 1980. Định loại động vật
không xương sống nước ngọt Bắc Việt Nam. NXB Khoa học và kỹ thuật Hà Nội.
3. Đinh Văn Thảo, 2008. Theo dõi sự biến động quần thể động vật nổi trong các
mô hình nuôi tôm sú ở huyện Mỹ Xuyên – Sóc Trăng Luận văn tốt nghiệp đại
học.
4. Lâm Thị Thanh Vân, 1990. Góp phần tìm hiểu vai trò của trùng bánh xe trong
các thủy vực tại thành phố HCM. Luận văn tốt nghiệp.
5. Lê Quốc Bảo, 2008. Khảo sát quần thể động vật nổi và đáy trong môi trường
nước hệ thống nuôi cá tra thâm canh. Luận văn tốt nghiệp đại học.
6. Nguyễn Tuấn Khương, 2008. Ảnh hưởng mật độ nuôi và mật độ thức ăn lên sự
phát triển của quần thể trùng bánh xe nước ngọt (Brachionus angularis). Luận
văn tốt nghiệp đại học trường Đại Học Cần Thơ.
7. Nguyễn Văn Hải, 2008. Ảnh hưởng của pH và nhiệt độ lên sự phát triển của
quần thể trùng bánh xe nước ngọt (Brachionus angularis). Luận văn tốt nghiệp đại
học trường Đại Học Cần Thơ.
8. Nguyễn Thúy Hiền,1988. Tìm hiểu khả năng nuôi trùng bánh xe Brachionus
đạt sinh khối cao. Luận văn tốt nghiệp trường Đại Học Cần Thơ
9. Nguyễn Thị Lan Phương, 1994. Biến động thành phần loài và sinh lượng động
vật thủy sinh trong hệ thống ao ương cá tại Cần Thơ. Luận văn tốt nghiệp.
10. Patrick Lavens và Patrick Sorgeloos ,1996. Cẩm nang sản xuất & sử dụng
thức ăn sống để nuôi thuỷ sản. Bộ Thuỷ Sản, NXB Khoa học và kỹ thuật Hà Nội.
11. Trần Sương Ngọc, 2003. Bước đầu tìm hiểu khả năng thu sinh khối tảo
(Chlorella sp), trùng bánh xe (Brachionus plicatilis) trong hệ thống nuôi kết hợp
trùng bánh xe , tảo và cá rô phi. Luận văn thạc sĩ ngành Nuôi trồng thuỷ sản
trường Đại Học Cần Thơ.
12. Trần Văn Vỹ, 1995. Thức ăn tự nhiên của cá. Nhà xuất bản nông nghiệp. Tái
bản lần thứ nhất.