Thạc Sĩ Nghiên cứu sản xuất chế phẩm probiotic và ứng dụng bổ sung vào thức ăn nuôi cá Chim vây vàng

Luận văn thạc sĩ năm 2012
Đề tài: Nghiên cứu sản xuất chế phẩm probiotic và ứng dụng bổ sung vào thức ăn nuôi cá Chim vây vàng

MỤC LỤC
Trang
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 6
DANH MỤC BẢNG 7
DANH MỤC ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ 8
MỞ ĐẦU 9
Chương 1. TỔNG QUAN 12
1.1. Giới thiệu về probiotic 12
1.2. Phân lo ại vi sinh vật probiotic 12
1.3. Hệ vi sinh vật đường ruột và tác động của hệ vi sinh vật đến
sức khỏe của vật nuôi 14
I.4. Cơ chế tác động của probiotic 16
I.4.1. Cạnh tranh vị trí bám dính và loại trừ vi khuẩn gây bệnh 16
I.4.2. Sản sinh ra các chất ức chế 17
I.4.3. Kích thích hệ miễn dịch 20
I.4.4. Ức chế cơ chế dò tìm mật độ tới hạn của vi khuẩn gây bệnh 21
1.4.5. Khả năng kháng virus 23
1.5. Ứng dụng của probiotic 23
1.5.1. Ứng dụng trong y học và chăn nuôi 23
1.5.2. Ứng dụng trong nuôi trồng thủy sản 24
1.6. Lactobacillus - vi khuẩn probiotic điển hình 25
1.7. Tình hình nghiên cứu sử dụng Lactobacillus làm probiotic 28
1.7.1. Trong y học và chăn nuôi 28
1.7.2. Trong nuôi trồng thủy sản 29
I.8. Sản xuất chế phẩm probiotic sử dụng trong nuôi trồng thuỷ sản 32
I.8.1. Phân lập và tuy ển chọn giống vi khuẩn probiotic 32
1.8.2. Quy trình sản xuất chế phẩm probiotic 35
I.9. Cá Chim vây vàng 36
I.9.1. Giới thiệu về cá Chim vây vàng 36
I.9.2. Tình hình bệnh dịch trong nuôi cá biển 37
CHƯƠNG 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40
4
2.1. Vật liệu và đối tượng nghiên cứu 40
2.1.1. Mẫu phân lập vi khuẩn Lactobacillus 40
2.1.2. Vi sinh vật chỉ thị 40
2.1.3. Cá Chim vây vàng 40
2.1.4. Muôi trường nuôi cấy vi sinh vật 40
2.1.5. Các thiết bị chuy ên dụng 41
2.2. Phương pháp nghiên cứu 42
2.2.1. Phân lập Lactobacillus 42
2.2.2. Tuyển chọn các chủng Lactobacillus kháng Vibrio 42
2.2.3. Xác định đặc điểm hình thái và sinh hóa 43
2.2.3.1. Quan sát đặc điểm hình thái 43
2.2.3.2. Xác định đặc tính sinh hóa 43
2.2.4. Xác định khả năng sinh trưởng 43
2.2.5. Bố trí thí nghiệm xác định các điều kiện nuôi cấy thích hợp 43
2.2.6. Xác định các đặc tính probiotic 44
2.2.6.1. Xác định khả năng sinh enzym ngoại bào 44
2.2.6.2. Xác định khả năng sinh acid 44
2.2.6.3. Xác định khả năng sinh các chất kháng khuẩn 44
2.2.6.4. Xác định khả năng chịu mặn 45
2.2.6.5. Xác định khả năng chịu muối mật 45
2.2.7. Xác định chất phụ gia thích h ợp cho quá trình đông khô 45
2.2.8. Bố trí thí nghiệm bổ sung chế phẩm probiotic vào thức ăn nuôi
cá Chim vây vàng 45
2.2.9. Xác định khả năng tăng trưởng và chuy ển hóa thức ăn ở cá 46
2.2.10. Xác định thành phần vi sinh đường ruột cá 47
2.2.11. Xử lý thống kê 47
2.3. Cách tiếp cận các vấn đề nghiên cứu 48
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 49
3.1. Phân lập và tuy ển chọn Lactobacillus 49
3.1.1. Phân lập Lactobacillus từ nội tạng cá Chim vây vàng 49
3.1.2.Tuyển chọn chủng Lactobacillus có hoạt tính kháng Vibrio 49
3.1.3. Tuyển chọn chủng Lactobacillus sinh enzym ngoại bào 51
3.2. Xác định đặc điểm h ình thái và sinh hóa của các chủng 52
3.2.1. Đặc điểm hình thái 52
3.2.2. Đặc tính sinh hóa 53
3.3. Xác định các điều kiện nuôi cấy thích hợp của các chủng 55
3.3.1. Đường cong sinh trưởng 55
3.3.2 Ảnh hưởng của nhiệt độ 56
3.3.3. Ảnh hưởng của pH môi trường 58
3.3.4. Ảnh hưởng của tốc độ lắc 60
3.4. Một số đặc tính khác của các chủng probiotic 62
3.4.1. Khả năng sinh acid 62
3.4.2. Khả năng sinh bacteriocin 63
3.4.3. Khả năng chịu mặn 63
3.4.4. Khả năng chịu muối mật 65
3.5. Nghiên cứu sản xuất chế phẩm probiotic ở dạng đông khô 67
3.5.1. Nghiên cứu lựa chọn chất chống đông 67
3.5.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của thời gian bảo quản 69
3.6. Đề xuất quy trình sản xuất chế phẩm probiotic dạng đông khô 70
3.7. Thử nghiệm bổ sung chế phẩm probiotic vào thức ăn nuôi cá Chim vây
vàng giai đoạn giống 71
3.7.1. Ảnh hưởng của chế phẩm probiotic đến tăng trưởng và
chuy ển hoá thức ăn của cá 71
3.7.1.1. Chiều dài 71
3.7.1.2. Khối lượng và tốc độ sinh trưởng đặc trưng (SGR) 73
3.7.1.3. Hệ số phân đàn về chiều dài (CVL) 73
3.7.1.4. Hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) 74
3.7.3. Ảnh hưởng của chế phẩm probiotic đến hệ vi sinh đường ruột cá 76
3.7.3.1. Tổng số Lactobacillus spp. 76
3.7.3.2. Tổng số Vibrio spp. 78
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO 81
PHẦN PHỤ LỤC 89

MỞ ĐẦU
I. Tính c ấp thiết của đề tài
Hiện nay, nuôi trồng thuỷ sản trở thành một trong nh ững ngành kinh tế mũi
nhọn của nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Đây là ngành có tốc
độ tăng trưởng nhanh, trung bình hàng năm (từ năm 1970) là 8,9% so với tốc độ
tăng trưởng 1,2% của đánh bắt và 2,8% của nuôi động vật trên cạn trong cùng
th ời điểm. Tổng sản lượng nuôi trồng thuỷ sản của toàn thế giới đạt 55,1 triệu tấn
năm 2009 với giá trị khoảng 98,4 tỷ USD trong đó nuôi trồng thuỷ sản nước mặn
đạt 20,1 triệu tấn và giá trị 30 tỷ USD. Sản lượng nuôi trồng thuỷ sản của các
nước châu Á đạt trên 40 triệu tấn tương đương với 80% sản lượng toàn cầu trong
năm 2009, tiếp theo là Châu Âu (6%) và Mỹ (5%) (FAO, 2010) [34].
Để đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành nuôi trồng thuỷ sản, các cơ sở sản
xuất với quy mô lớn ra đ ời, đã đặt các loài thuỷ sản phải tiếp xúc với những điều
kiện bất lợi, chủ yếu là liên quan đến bệnh và các vấn đề về suy thoái môi trường
thường xuyên xảy ra, dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế.
Vi khuẩn và virus gây bệnh là các tác nhân gây bệnh chủ yếu trên động vật
thu ỷ sản. Để phòng chống, điều trị và kiểm soát bệnh trên động vật thuỷ sản do
các tác nhân này gây ra đã dẫn tới việc tăng đáng kể việc sử dụng thuốc thú y
(hoá chất, thuốc kháng sinh và vacxin). Trong đó thuốc kháng sinh được sử dụng
phổ biến với số lượng rất lớn [6], [23].
Mỹ là nước sản xuất thuốc kháng sinh lớn nhất thế giới, khoảng 18.000 tấn
mỗi năm với mục đích sử dụng cho y tế và nông nghiệp, trong đó 12.600 tấn (gần
70%) được sử dụng không phải để chữa bệnh mà dùng để thúc đẩy tăng trưởng
(SCAN, 2003). Liên minh Châu Âu và Thụy Sĩ sản xuất 1600 tấn kháng sinh,
trong đó khoảng 30% được sử dụng cho vật nuôi, với mục đích tương tự để tăng
trưởng (SCAN, 2003).
Như vậy, việc sử dụng kháng sinh lâu dài như một biện pháp phòng ngừa
và yếu tố thúc đẩy tăng trưởng đã gây nên hiện tượng kháng thuốc của các chủng
vi khuẩn gây bệnh (tạo ra gen kháng kháng sinh). Nhiều nghiên cứu cho thấy các
loài vi khuẩn gây bệnh đã tăng lên theo từng năm. Đặc biệt, một số loài vi khuẩn
gây bệnh có thể truyền gen kháng kháng sinh sang các loài vi khuẩn gây bệnh
cho người. Tính chất nguy hiểm của tình trạng kháng thuốc ngày càng được ý
thức hơn khi người ta thấy rằng những vi khuẩn kháng thuốc đã gây ra các bệnh
10
chết người còn lớn hơn cả bệnh AIDS. Ở Mỹ hơn 100 ngàn ca bệnh gây ra bởi
Staphylococcus aureus kháng lại methicillin đã làm 18.600 người chết, trong khi
cũng trong năm đó số người bị chết do HIV/AID chỉ là 17.000 (Tạp chí y khoa
Mỹ 10, 2007). Để hạn chế hiện tượng kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh, toàn
bộ các nước trong Cộng đồng Châu Âu đã cấm sử dụng kháng sinh với vai trò là
chất kích thích tăng trưởng từ ngày 1 tháng 1 năm 2006 [16 ].
Probiotic (các vi khuẩn có lợi) được sử dụng trong nuôi trồng thuỷ sản, mà
mầm bệnh được kiểm soát thông qua một loạt các cơ chế khác nhau như: cạnh
tranh với vi khuẩn gây bệnh, sản sinh một số hợp chất kháng khuẩn như acid hữu
cơ, hydro peroxide, bacteriocin; tăng cư ờng hệ miễn dịch ngày càng được xem
như là một thay thế cho thuốc kháng sinh trong việc phòng và trị bệnh trên động
vật thuỷ sản. Ngoài ra, probiotic còn có khả năng tổng hợp một số loại vitamin
nhóm B, tổng hợp hệ enzym tiêu hoá tăng cường chuyển hoá thức ăn, do đó
probiotic được coi là một nhân tố thúc đẩy tăng trưởng. Những nghiên cứu về sử
dụng probiotic cho con người và động vật trên cạn đã được công bố từ lâu với rất
nhiều công trình nghiên cứu có giá trị. Tuy nhiên, trong lĩnh vực nuôi trồng thuỷ
sản mới được áp dụng trong những năm gần đây và đã cho rất nhiều kết quả khả
quan [22], [23].
Cá Chim vây vàng là loài cá s ống chủ yếu ở giữa và tầng mặt thuộc vùng
biển ấm. Cá Chim vây vàng có giá trị kinh tế cao, được nuôi nhiều ở các nước:
Đài Loan, Trung Quốc, Singapore, Indonesia vì rất dễ nuôi, nhanh lớn, ít bị
bệnh. Đài Loan là nơi sản xuất giống đầu tiên vào năm 1989, sau đó công nghệ
sản xuất giống lan rộng ra nhiều nước như Trung Quốc, Indonesia và Việt Nam.
Từ năm 2006 Trường Cao đẳng Thủy sản Bắc Ninh đã thực hiện thành công dự
án “Nhập công nghệ sản xuất giống cá Chim vây vàng” đã chủ động được nguồn
con giống, mở ra một triển vọng mới cho nghề nuôi cá biển. Từ năm 2008,
trường Đại học Nha Trang cũng đã sản xuất thành công giống cá Chim vây vàng,
đã cung cấp hàng trăm nghìn con giống cho khu vực Nam Trung Bộ. Cá Chim
vây vàng là một trong ba đối tượng đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn đưa vào chương trình hành động “Phát triển nghề nuôi biển đảo năm 2010”.
Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng nhanh của nghề nuôi biển đã dẫn tới ô
nhiễm môi trường nước biển và phát tán bệnh tật. Nhiều nghiên cứu gần đây cho
th ấy đã có các sự cố về bệnh tật xảy ra tại các lồng nuôi. Bệnh do vi khuẩn, virus
và ký sinh trùng có thể xảy ra ở tất cả các giai đoạn của quá trình nuô i, đ ặc biệt là
các bệnh do vi khuẩn gây ra như bệnh xuất huyết trên da [09], [20].
11
Từ những phân tích ở trên, việc “Nghiên cứu sản xuất chế phẩm probiotic
và ứng dụng bổ sung vào thức ăn nuôi cá Chim vây vàng” là cần thiết và là một
hướng đi mới trong việc ứng dụng probiotic trong nuôi trồng thuỷ sản.
II. Nội dung nghiên cứu
1. Phân lập và tuy ển chọn một số chủng vi khuẩn probiotic thuộc giống
Lactobacillus trên cá Chim vây vàng
2. Thử nghiệm in vitro khả năng kháng khuẩn (Vibrio), khả năng sinh
enzym ngoại bào (protease, am y lase), acid và các hợp chất kháng khuẩn, khả
năng chịu mặn, khả năng chịu muối mật.
3. Sản xuất chế phẩm probiotic dạng đông khô ( lựa chọn chất chống đông
phù hợp, xác định thời gian bảo quản).
4. Thử nghiệm bổ sung chế phẩm probiotic vào thức ăn nuôi cá Chim vây
vàng giai đoạn giống nuôi tại Nha Trang, Khánh Hoà.
5. Xác định khả năng phát triển và khả năng kháng Vibrio spp. của các
chủng vi khuẩn probiotic bổ sung trong đường ruột cá Chim vây vàng.
III. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
1. Làm giàu bộ sưu tập chủng vi sinh vật probiotic biển.
2. Xây dựng được quy trình phân lập, tuyển chọn và sản xuất chế phẩm
probiotic để bổ sung vào thức ăn nuôi cá Chim vây vàng giai đoạn giống.
3. Đánh giá được hiệu quả của việc bổ sung chế phẩm probiotic (tốc độ tăng
trưởng, tỷ lệ sống và khả năng kháng Vibrio) trên cá Chim vây vàng khi được
nuôi bằng thức ăn bổ sung chế phẩm probiotic.
12
Chương 1. TỔNG QUAN
1.1. Giới thiệu về probiotic
Probiotic là một từ gốc tiếng Hy Lạp có nghĩa là "for life". Nó được dùng
để mô tả các vi khuẩn "thân thiện" thường sống ở đường ruột và có đóng góp vào
sức khỏe tốt của vật chủ. Thuật ngữ “Probiotic" được định nghĩa đầu tiên bởi
Lilly và Stillwell (1965): “Probiotic là nhân tố thúc đẩy tăng trưởng được sản
xuất bởi các vi sinh vật". Vượt qua thời gian cùng với sự hiểu biết lớn hơn về
probiotic, nhiều định nghĩa mới ra đời, một trong những định nghĩa được đa số
các nhà khoa học nhất trí “Probiotic là những vi sinh vật còn sống khi đưa vào cơ
th ể một lượng đầy đủ sẽ có lợi cho sức khỏe của vật chủ” (FAO/WHO, 2001)
[36].
Những nghiên cứu ứng dụng probiotic mới được chú ý trong khoảng hơn 2
th ập kỷ gần đây nhưng tác dụng của nó thì đã được nhận thấy từ lâu. Eli
Metchnikoff (1845-1919) là người đầu tiên đặt nền móng cho việc sử dụng
probiotic. Năm 1908, Eli Metchnikoff đã chứng tỏ rằng việc tăng tuổi thọ của
một bộ phận nông dân Bungari là do sự tiêu thụ sữa lên men sữa chua với một
chủng Lactobacillus nhất định. Ông tin rằng Lactobacillus spp có một ảnh hưởng
quan trọng đến sức khỏe đường ruột, đặc biệt là nó ức chế các vi sinh vật không
mong muốn trong ruột già và ruột non, và do đó giúp ổn định hệ thống tiêu hóa
[22], [28].
Ngày nay probiotic được sử dụng rộng rãi và rất hiệu quả trong việc phòng
và trị bệnh cho con người. Một số chủng được sử dụng phổ biến cho con người
thuộc các giống Lactobaciluss spp. và Bifidobacterium spp. Ngoài việc sản xuất
các sản phẩm dược phẩm, probiotic còn được bổ sung vào rất nhiều các sản phẩm
thực phẩm như: sữa, đồ uống, bánh kẹo . Các yếu tố quan trọng quyết định đến
việc sử dụng hiệu quả probiotic trong dược phẩm cũng như thực phẩm là việc
duy trì khả năng tồn tại và hoạt động của các chủng vi sinh vật có để tồn tại trong
thực phẩm trong suốt thời gian bảo quản của thực phẩm, trong quá trình vận
chuy ển trong đường ruột với điều kiện axít và các enzym tiêu hóa ở dạ dày và
muối mật trong ruột non [31], [76].
1.2. Phân loại vi sinh vật probiotic
Vi sinh vật có hoạt tính probiotic bao gồm các nhóm sau [28]:

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Nguyễn La Anh, Đinh Mỹ Hằng, Vũ Quỳnh Hương, Nguyễn Hương
Giang, Nguyễn Thị Lộc (2003), “Đặc điểm chủng vi khuẩn
Lactobacillus plantarum có ứng dụng trong công nghệ sản xuất nước
CVAS”, Tuyển tập báo cáo tại Hội nghị Công nghệ Sinh học toàn quốc
năm 2003, 159 -161.
2. Lê Thanh Bình, Phạm Thị Ngọc Lan, Yoshimi Benno (1999), “Tác dụng
tăng trưởng đối với gia cầm của chế phẩm vi sinh vật PRO 99”, Tuyển
tập báo cáo tại Hội nghị Công nghệ Sinh học toàn quốc năm 1999,
139-144.
3. Ngô Thị Phương Dung, Huỳnh Thị Yến Ly và Huỳnh Xuân Phong (2011),
“Phân lập và tuy ển chọn vi khuẩn lactic có khả năng sinh chất kháng
khuẩn”, Tạp chí Khoa học, Trường ĐH Cần Thơ, 19a, 176-184.
4. Nguyễn Văn Duy, Vũ Thị Nhung (2010), “ Khảo sát môi trường nuôi, khả
năng khử sulfit và quy trình đông khô vi khuẩn tía Rhodobacter sp.
NTU nhằm xử lý môi trường”, Tạp chí Công nghệ sinh học, 8(3B):
1717-1724.
5. Nguyễn Thị Hồng Hà, Lê Thiên Minh, Nguy ễn Thuỳ Châu (2003),
“Nghiên cứu công nghệ sản xuất chế phẩm vi khuẩn lactic probiotic”,
Tuyển tập báo cáo tại Hội nghị Công nghệ Sinh học toàn quốc năm
2003, 251-255.
6. Ngô Vĩnh Hạnh (2007), “Dự án nhập công nghệ sản xuất giống cá Chim
vây vàng (Trachinotus blochii Lacepede, 1801)”, Báo cáo Khoa học,
Trường Cao đẳng Thủy sản Bắc Ninh.
7. Trần Vĩ Hích, Phạm Thị Duyên (2008), Bệnh tử hoại thần kinh trên cá
biển nuôi tại Khánh Hòa, Tạp chí Khoa học -Công nghệ Thủy Sản số
01, 19 – 24.
8. Đỗ Thị Hòa, Bùi Quang Tề, Nguy ễn Hữu Dũng, Nguy ễn Thị Muội
(2006), Bệnh học thủy sản, Nxb Nông Nghiệp, Hà Nội.
83
9. Đỗ Thị Hòa, Trần Vỹ Hích, Nguyễn Thị Thùy Giang, Phan Văn Út, Nguyễn
Thị Nguyệt Huệ (2008) , Các loại bệnh thường gặp trên cá biển nuôi Khánh
Hòa, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy sản, số 02, 16 – 24.
10. Lê Tấn Hưng, Võ Thị Hạnh, Lê Thị Bích Phượng, Trương Th ị Hồng Vân.,
Võ Minh Sơn (2003), “Nghiên cứu sản xuất chế phẩm probiotic BIO II
và kết quả thử nghiệm trên ao nuôi tôm”, Tuyển tập báo cáo tại Hội
nghị Công nghệ Sinh học toàn quốc năm 2003, 75-79.
11. Lương Đức Phẩm (2007), Chế phẩm sinh học dùng trong chăn nuôi , Nxb Khoa
học và Kỹ thuật , Hà N ội.
12. Lương Đức Phẩm (2004), Công nghệ vi sinh vật, Nxb Nông nghiệp, Hà
Nội.
13. Võ Thị Thứ, Lã Thị Nga, Trương Ba Hùng, Nguyễn Minh Dương,
Nguyễn Liêu Ba (2003), “Nghiên cứu tạo chế phẩm BIOCHE và đánh
giá tác dụng của chế phẩm đến môi trường nước nuôi tôm cá”, Tuyển
tập báo cáo tại Hội nghị Công nghệ Sinh học toàn quốc năm 2003,
119-122.
14. Trần Linh Thước (2007), Phương pháp phân tích vi sinh vật trong nước,
th ực phẩm, mỹ phẩm, Nxb Giáo dục, Hà N ội.
15. Trần Quốc Việt, Bùi Thị Thu Huyền, Dương Văn Hợp, Vũ Thành Lâm
(2007), “Nghiên cứu các thông số kỹ thuật sản xuất probiotic dạng lỏng
và dạng bột dùng trong chăn nuôi”, Báo cáo khoa học năm 2007 – Phần
th ức ăn và dinh dưỡng vật nuôi, 204 – 214.
TIẾNG ANH
16. Abdulamir A. S., Yoke T. S., Nordin N. and Abu Bakar F. (2010),
Detection and quantification of probiotic bacteria using optimized DNA
extraction, traditional and real-time PCR methods in complex microbial
communities, African Journal of Biotechnology 9: 1481-1492.
17. Abidi R.(2003), Use of probiotic in larval rearing of new candidate
species, Aquaculture Asia, 8(2): 15-16.
18. Abraham T.J., Mondal S., Babu C.S. (2008), Effect of commercial
aquaculture probiotic and fish gut antagonistic bacterial flora on the
growth and disease resistance of ornamental fishes Carassius auratus and
84
Xiphophorus helleri, E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 25(1):
27–30.
19. Atlas R.M. (2004), Handbook of Microbiological Media, Third edition,
CRC Press, LLC.
20. Austin B. and D. A. Austin (2007), Bacterial Fish Pathogens, Springer -Praxis Publishing Ltd, Chichester, UK.
21. Bagheri T., Hedayati S.A., Yavari V., Alizade M., Farzanfar A. (2008),
Growth, Survival and Gut Microbial Load of Rainbow Trout
(Onchorhynchus mykiss) Fry Given Diet Supplemented with probiotic
during the Two Months of First Feeding, Turkish Journal of Fisheries and
Aquatic Sciences 8: 43 -48.
22. Balcázar J.L., Blas I.d., Ruiz-Zarzuela I., Cunningham D., Vendrell D.,
Muzquiz J.L.(2006), The role of probiotic in aquaculture, Vet. Microbiol,
114: 173–186.
23. Balcázar J.L., Vendrell D., Blas I.d., Ruiz-Zarzuela I., Muzquiz J.L.,
Girones O. (2008), Characterization of probiotic properties of lactic acid
bacteria isolated from intestinal microbiota of fish, Aquaculture 278: 188–
191.
24. Bergey's Manual of Systematic Bacteriology (1984), Williams & Wilkins,
158-168.
25. Bøgwald J., Castex M., Ringø M. (2010), The current status and future focus
of probiotic and prebiotic applications for salmonids, Aquaculture, 302: 1–
18.
26. Brunt J. and Austin B. (2005), Use of a probiotic to control lactococcosis
and streptococcosis in rainbow trout, Oncorhynchus mykiss (Walbaum),
Journal of Fish Diseases, 28: 693–701.
27. Buller (2004) N.B., Bacteria from Fish and Other Aquatic Animals, CABI
Publishing, UK.
28. Charalampopoulos D., Rastall R. A. (2009), Prebiotics and probiotic
Science and Technology, Springer Science+Business Media, LLC, USA.
29. Chen H. C., Lin C.W. and Chen M.J. (2006), The effects of freeze drying
and rehydration on survival of microorganisms in kefir, Asian-Australasian Journal of Animal Sciences 19(1): 126-130.
30. Cho S.S., Finocchiaro E. T. (2010), Handbook of prebiotics and probiotic
ingredients, CRC Press, Taylor & Francis Group, USA.