Thạc Sĩ Nghiên cứu những yếu tố hạn chế và một số biện pháp kỹ thuật khắc phục nhằm nâng cao năng suất mủ ca

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP
Chuyên ngành : Trồng trọt
NĂM- 2012
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
Tính cấp thiết của đề tài 1
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 3
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3
Những đóng góp mới của luận án 4
Phạm vi nghiên cứu của đề tài 4
Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 6
1.1 Giới thiệu về cây cao su 6
1.2 Tình hình phát triển cao su thiên nhiên trên thế giới và Việt Nam đến năm 2010 6
1.2.1 Tình hình phát triển cao su thiên nhiên trên thế giới đến năm 2010 6
1.2.2 Tình hình phát triển cao su thiên nhiên tại Việt Nam đến năm 2010 10
1.3 Một số nghiên cứu về yêu cầu sinh thái của cây cao su 12
1.3.1 Khí hậu 13
1.3.2 đất đai 17
1.4 Một số nghiên cứu về đặc điểm sinh lý khai thác mủ cao su 21
1.4.1 đặc điểm sinh lý quá trình chảy mủ và ngưng chảy mủ 21
1.4.2 Sinh lý của cây cao su trong thời gian khai thác mủ 22
1.5 Một số kết quả nghiên cứu về kỹ thuật canh tác được áp dụng trên vườn cây cao su
1.5.1 Phân vùng sinh thái 26
1.5.2 Cải tiến giống 29
1.5.3 Phương pháp trồng 31
1.5.4 Tưới nước 32
1.5.5 Phân bón 34
1.5.6 Phòng trừ bệnh 35
1.5.7 Kỹ thuật khai thác 37
Chương 2 đỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 đối tượng nghiên cứu 45
2.2 Vật liệu nghiên cứu 45
2.3 Nội dung nghiên cứu 46
2.4 Phương pháp nghiên cứu 46
2.4.1 Phần điều tra 46
2.4.2 Phần thí nghiệm 48
2.4.3 Phần xây dựng mô hình sản xuất cao su ở thời kỳ kinh doanh có năng suất cao tại tỉnh đắk Lắk 50
2.4.4 Phương pháp xác định các chỉ tiêu nghiên cứu 51
2.4.5 Phương pháp phân tích số liệu 52
Chương 3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 53
3.1 đánh giá một số yếu tố tự nhiên và kỹ thuật tại tỉnh đắk Lắk có ảnh hưởng đến năng suất mủ cao su 53
3.1.1 đánh giá, phân hạng một số vùng trồng cao su tại tỉnh đắk Lắk 53
3.1.2 Ảnh hưởng của một số yếu tố tự nhiên đến năng suất mủ cao su 62
3.1.3 đánh giá một số yếu tố kỹ thuật có ảnh hưởng đến năng suất mủ cao su
3.2 đánh giá chất lượng vườn cao su kinh doanh tại tỉnh đắk Lắk 90
3.3 Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất mủ cao su
3.3.1 Ảnh hưởng của tưới nước giữ ẩm đến sinh trưởng và năng suất mủ cao su ở thời kỳ kinh doanh tại tỉnh đắk Lắk. 92
3.3.2 Ảnh hưởng của một số công thức phun thuốc phòng trừ bệnh phấn trắng kết hợp phun phân qua lá đến sinh trưởng và năng
suất mủ cao su ở thời kỳ kinh doanh tại tỉnh đắk Lắk 100
3.3.3 Ảnh hưởng của một số công thức che mưa mặt cạo đến năng suất mủ cao su ở thời kỳ kinh doanh tại tỉnh đắk Lắk 108
3.3.4 Ảnh hưởng của một số công thức khai thác đến năng suất mủ cao su ở thời kỳ kinh doanh tại tỉnh đắk Lắk 114
3.4 Xây dựng mô hình sản xuất cao su ở thời kỳ kinh doanh có năng suất cao tại đắk Lắk 124
3.4.1 Hiện trạng các mô hình 124
3.4.2 đánh giá một số chỉ tiêu kỹ thuật của các mô hình 125
3.4.3 đánh giá hiệu quả kinh tế của các mô hình 126
3.4.4 Khả năng nhân rộng mô hình sản xuất cao su đạt năng suất cao 128
KẾT LUẬN VÀ đỀ NGHỊ 129
1 Kết luận 129
2 đề nghị 130
Danh mục công trình công bố có liên quan đến luận án 131
Tài liệu tham khảo 132
Phụ lục 148

MỞ đẦU
1 Tính cấp thiết của đề tài
Cây cao su (Hevea brasiliensis) thuộc Họ thầu dầu (Euphorbiaceae), Bộ ba mãnh vỏ (Euphorbiales) là một cây công nghiệp có nguồn gốc ở lưu vực sông Amazôn (Nam Mỹ), được trồng phổ biến trên quy mô lớn tại đông Nam Châu Á và miền nhiệt đới Châu Phi từ năm 1876 (Nguyễn Khoa Chi, 1996) [3].
Cây cao su được du nhập vào Việt Nam từ năm 1897. Hiện nay cây cao su đang chiếm một vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, góp phần đáng kể cho phát triển công nghiệp trong nước và là mặt hàng xuất khẩu có giá trị kinh tế chiến lược của Việt Nam (Nguyễn Khoa Chi, 1996) [3], (Nguyễn Thị Huệ, 2007) [24].
Diện tích trồng cao su ở nước ta đến năm 2010 đạt 740.000 ha với sản lượng khoảng 754.500 tấn mủ khô. để phát triển diện tích trồng cao su đáp ứng nhu cầu nguyên liệu phục vụ sản xuất và xuất khẩu, Chính phủ có quyết định phát triển cây cao su lên 800.000 ha vào năm 2015 và đạt sản lượng từ 1,1 - 1,2 triệu tấn vào năm 2020, đồng thời hỗ trợ các dự án phát triển cây cao su ở nước ngoài của các doanh nghiệp (200.000 ha tại Lào và Campuchia ) (Trần Thị Thúy Hoa, 2011) [18]; (Trần Thị Thúy Hoa, 2011) [20].
đắk Lắk là một tỉnh miền núi, có điều kiện để phát triển nhiều cây công nghiệp như cao su, cà phê, ca cao . Diện tích cao su hiện có khoảng 25.124 ha, trong đó diện tích đã đưa vào khai thác khoảng 18.497 ha, song chất lượng vườn cây có nhiều biểu hiện kém, năng suất mủ khá thấp (14 - 15 tạ mủ khô/ha/năm) so với miền đông Nam bộ là 18 - 19 tạ mủ khô/ha/năm. Vậy nguyên nhân nào đã hạn chế năng suất mủ cao su tại tỉnh đắk Lắk? Cần có những biện pháp khắc phục gì để giữ vững và nâng cao năng suất mủ cao su trên nền đất màu mỡ này? đây là vấn đề bức xúc của các cơ sở sản xuất cao su tại tỉnh đắk Lắk trong giai đoạn hiện nay.

Mỗi loại cây trồng đòi hỏi một điều kiện tự nhiên và kỹ thuật chăm sóc khác nhau để sinh trưởng phát triển đạt năng suất cao. đối với cây cao su, các yêu cầu trên không quá khắt khe, nhưng qua điều tra thực tế tại tỉnh đắk Lắk thấy xuất hiện nhiều yếu tố hạn chế năng suất mủ cao su:
Khí hậu tỉnh đắk Lắk phân làm hai mùa rõ rệt: Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, lượng mưa khá lớn (350 mm/tháng), mưa nhiều ngày (22 - 25 ngày/tháng) ảnh hưởng rất lớn đến công tác cạo mủ và thu gom mủ. Những ngày có mưa buổi sáng công nhân thường cạo trễ, thu mủ sớm hoặc nghỉ cạo; đây là nguyên nhân chính làm giảm năng suất mủ trong mùa mưa. Ngoài ra, ẩm độ cao, nhiệt độ cao tạo điều kiện thuận lợi cho các loại bệnh hại, đặc biệt là bệnh loét sọc mặt cạo, bệnh thối mốc mặt cạo trực tiếp làm giảm lượng mủ.
Mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau, nhiệt độ thấp (20 - 210C), gió mạnh (4-5 m/s), ẩm độ không khí và ẩm độ đất rất thấp. Các tháng này hầu như không mưa gây nên hiện tượng khô hạn khắc nghiệt, chính khô hạn và gió mạnh là hai yếu tố hạn chế thời gian chảy mủ làm giảm năng suất mủ trong mùa khô và đầu mùa mưa.
đất trồng cao su tại tỉnh đắk Lắk thuộc đất đỏ bazan giàu dinh dưỡng nhưng cũng có những mặt hạn chế nhất định như địa hình phức tạp, chia cắt nhiều, độ dốc lớn gây xói mòn nghiêm trọng nên càng tăng nhanh quá trình suy thoái đất. Hàm lượng dinh dưỡng khoáng khá cao nhưng tỷ lệ giữa các dinh dưỡng khoáng không cân đối so với yêu cầu của cây cao su, phần nào ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng và sản xuất mủ của cây.
Mặt khác, các yếu tố kỹ thuật không được tuân thủ nghiêm ngặt, đầu tư chưa đúng mức và không đồng bộ. Vấn đề bảo vệ bồi dưỡng cải tạo đất chưa được chú trọng, bón phân không đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cây, công tác dự tính dự báo phòng trừ bệnh hại chưa kịp thời, kỹ thuật khai thác chưa đảm bảo . dẫn đến chất lượng vườn cây kém, mật độ cây cạo thưa, năng suất vườn cây không cao.

Xuất phát từ thực tế trên và yêu cầu của sản xuất, chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu những yếu tố hạn chế và một số biện pháp kỹ thuật khắc phục nhằm nâng cao năng suất mủ cao su tại tỉnh đắk Lắk”.
2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1 Mục tiêu chung
Nghiên cứu những yếu tố hạn chế và một số biện pháp kỹ thuật khắc phục nhằm đề xuất được liều lượng nước tưới, phương pháp phòng trừ bệnh phấn trắng, phương pháp che mưa và công thức cạo mủ hợp lý cho vườn cao su ở thời kỳ kinh doanh để nâng cao năng suất mủ cao su tại tỉnh đắk Lắk.
2.2 Mục tiêu cụ thể
- Xác định những yếu tố khí hậu, đất đai có ảnh hưởng đến năng suất mủ của cây cao su tại tỉnh đắk Lắk.
- Xác định những yếu tố kỹ thuật có ảnh hưởng đến năng suất mủ của cây cao su tại tỉnh đắk Lắk.
- Xác định một số biện pháp kỹ thuật (tưới nước, phòng trừ bệnh phấn trắng, che mưa và công thức cạo mủ) để áp dụng trên vườn cao su ở thời kỳ kinh doanh tại tỉnh đắk Lắk.
- Xây dựng mô hình sản xuất cao su ở thời kỳ kinh doanh có năng suất mủ cao su cao (> 1,8 tấn/ha) tại tỉnh đắk Lắk.
3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
3.1 Ý nghĩa khoa học
- Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ cung cấp các dẫn liệu khoa học có ý nghĩa về các yếu tố hạn chế cũng như ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến năng suất mủ cao su tại tỉnh đắk Lắk.
- Luận án cũng là tài liệu tham khảo cho công tác giảng dạy và nghiên cứu về cây cao su tại tỉnh đắk Lắk và các tỉnh trồng cao su khác.