Luận Văn Nghiên cứu những qui định của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trồng lúa tro

Đề tài: Nghiên cứu những qui định của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trồng lúa trong mối quan hệ với mục tiêu đảm bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất

LỜI NÓI ĐẦU 1


CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRỒNG LÚA VÀ VẮN ĐÈ ĐẢM BẢO CUỘC SỐNG CỦA NGƯỜI NÔNG DÂN SAU KHI THU HỒI ĐẤT .5


1.1. Thu hồi đất 5


1.1.1. Thu hồi đất .5


1.1.2. Thu hồi đất trồng lúa 8


1.2. Bồi thường khi thu hồi đất .11


1.2.1. Bồi thường .11


1.2.2. Bồi thường khi thu hồi đất trồng lúa 15


1.3. Hỗ trợ khi thu hồi đất 16


1.3.1. Hỗ trợ .16


1.3.2. Hỗ trợ khi thu hồi đất trồng lúa 19


1.4. Mối quan hệ giữa bồi thường, hỗ trợ khỉ thu hồi đất trồng lúa với vấn đề đảm


bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất .20


1.4.1. Tầm quan trọng của đất trồng lúa đối với cuộc sống của người nông dân 20


1.4.2. Sơ lược về những tổn thất và khó khăn trong cuộc sống khi người nông dân bị thu hồi đất trồng lúa .21


1.4.3. Vai trò của bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất trồng lúa trong việc đảm bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất .24


1.4.4. Ý nghĩa của bồi thường, hỗ trợ trong việc đảm bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất trồng lúa 26


1.5. Lược sử pháp lý về bồi thường, hỗ trợ khỉ Nhà nước thu hồi đất trồng lúa 26


1.5.1. Từ năm 1945 đến trước Hiến pháp 1980 .27


1.5.2. Từ Hiển pháp 1980 đến thời điểm hiện tại 27


CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRỒNG LÚA TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI MỤC TIÊU ĐẢM BẢO CUỘC SỐNG CỦA NGƯỜI NÔNG


DÂN SAU KHI THU HỒI ĐẤT .33


2.1. Những quy định về thu hồi đất trồng lúa .33

2.1.1. Cơ sở pháp lý hiện hành liên quan đến thu hồi đất trồng lúa 33


2.1.2. Mục đích của việc thu hồi đất trồng lúa .35


2.1.3. Các nguyên tắc trong thu hồi đất trồng lúa 41


2.1.4. Đối tượng của thu hồi đất trồng lúa và đối tượng chịu ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất trồng lúa .43


2.1.5. Chủ thể có đất trồng lúa bị thu hồi và chủ thể bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất trồng lúa .45


2.1.6. Thẩm quyền thu hồi đất trồng lúa 47


2.2. Những quy định pháp luật về bồi thường khi thu hồi đất trồng lúa trong mối quan hệ với mục tiêu đảm bảo cuộc sống của nông dân sau khi thu hồi đất .49


2.2.1. Nguyên tắc bồi thường đối với đất trồng lúa .50


2.2.2. Điều kiện để được bồi thường đất trồng lúa 52


2.2.3. Những trường họp thu hồi đất trồng lúa không được bồi thường .56


2.2.4. Giá đất để tính bồi thường đối với đất trồng lúa và chi phí đầu tư vào đất trồng lúa còn lại .59


2.2.5. Bồi thường đối với đất trồng lúa của hộ gia đình, cá nhân 63


2.2.6. Bồi thường đối với đất trồng lúa của tổ chức 66


2.3. Những quy định quy định pháp luật về hỗ trợ khi thu hồi đất trồng lúa trong mối quan hệ với mục tiêu đảm bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất 68


2.3.1. Nguyên tắc hỗ trợ khi thu hồi đất trồng lúa .68


2.3.2. Hỗ trợ ổn định đời sống .72


2.3.3. Hỗ trợ ổn định sản xuất 77


2.3.4. Hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm 80


2.3.5. Hỗ trợ đối với đất trồng lúa trong khu dân cư .84


CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRỒNG LÚA NHẰM ĐẢM BẢO CUỘC SỐNG CỦA NGƯỜI NÔNG DÂN SAU KHI THU HỒI ĐẤT 88


3.1. Những kết quả đạt được trong công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa trong những năm gần đây .88


3.2. Những mặt còn hạn chế trong vấn đề xác định giá đất tính bồi thường cho đất trồng lúa và giải pháp khắc phục .91

3.2.1. Những mặt còn hạn chế trong Vấn đề xác định giá đất tính bồi thường cho đất trồng lúa .91


3.2.2. Giải pháp khắc phục những mặt còn hạn chế trong vấn đề xác định giá đất tính bồi thường cho đất trồng lúa 96


3.3. Những mặt còn hạn chế trong công tác chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm cho người nông dân sau khi thu hồi đất trồng lúa và giải pháp khắc phục .103


3.3.1. Những mặt còn hạn chế trong công tác chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm cho người nông dân sau khi thu hồi đất trồng lúa 103


3.3.2. Giải pháp khắc phục những mặt còn hạn chế trong công tác chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm cho người nông dân sau khi thu hồi đất trồng lúa 106


3.4. Đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định pháp luật về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa 109


3.4.1. Đề xuất sửa đổi nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất trồng lúa 109


3.4.2. Đe xuất sửa đổi, bổ sung quy định về hỗ trợ ổn định đời sống cho người nông dân khi thu hồi đất 110


3.4.3. Đe xuất sửa đổi quy định về xác định giá đất ở trung bình để tính hỗ trợ cho đất trồng lúa trong khu dân cư .112


3.4.4. Đề xuất bổ sung một số khoản hỗ trợ cụ thể 114


KẾT LUẬN 121

LỜI NÓI ĐẦU


Trong nhiều năm trở lại đây, hoạt động thu hồi đất được diễn ra ở tất cả các địa phương trong cả nước. So với hầu hết các loại đất khác, đất trồng lúa là loại đất bị thu hồi với diện tích khá lớn. Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong giai đoạn 2000 - 2009, diện tích đất trồng lúa cả nước giảm 378.000 ha, tốc độ giảm bình quân gần 1%/năm. Trong đó, diện tích đất trồng lúa giảm do bị thu hồi để chuyển sang sử dụng vào mục đính phát triển công nghiệp, dịch vụ khoảng 38.000 ha, đất ở khoảng 62.000 ha và phục vụ phát triển cơ sở hạ tầng khoảng 68.000 ha2.


Nhìn nhận ở nhiều góc độ, hoạt động thu hồi đất trồng lúa mang lại rất nhiều tác động tích cực đến nền kinh tế - xã hội của đất nước. Xem xét ở góc độ hiệu quả kinh tế, việc sử dụng đất để canh tác cây lúa rõ ràng chưa mang lại nhiều hiệu quả bằng việc sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp nên việc thu hồi đất trồng lúa nhằm chuyển sang sử dụng vào mục đích sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp sẽ mang lại giá trị thu nhập cao hơn trên cùng một diện tích đất. Bên cạnh đó, các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu du lịch . được xây dựng trên những thửa đất trồng lúa ngày nào không những đóng góp lớn vào ngân sách nhả nước mà còn góp phần thu hút lao động từ khu vực kinh tế nông nghiệp sang phi nông nghiệp nhằm giảm tải sức ép dư thừa lao động nông thôn, giúp nông dân có thu nhập cao và ổn định hơn. Hệ thống cơ sở hạ tàng được xây dựng tạo điều kiện thu hút vốn đầu tư của các thảnh phần kinh tế trong và ngoài nước, góp phần giữ vững an ninh, quốc phòng, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân cũng như từng bước tạo lập được nếp sống văn minh công nghiệp và đô thị, khắc phục những hạn chế của phong tục, tập quán lạc hậu, nếp sống tiểu nông ở nông thôn. Hơn thế nữa, việc xây dựng những khu công nghiệp, khu đô thị . là sự đóng góp không nhỏ vào sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa mà Việt Nam đang tiến hành trong giai đoạn hiện tại.


Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích thu được đã kể trên, thu hồi đất trồng lúa cũng gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực đối với đời sống của nông dân có đất bị thu hồi. Hoạt động thu hồi đất trồng lúa trong những năm gần đây là một phần tác nhân gây nên sự mất ổn định cuộc sống của một số đông nông dân nghèo. Nhiều nông dân đã bị đẩy kHỖi cây lúa và mảnh đất quen thuộc của mình trong tình cảnh chưa có kê hoạch gì đê tự nuôi sông bản thân và gia đình trong tương lai đã phải chịu rất nhiều gian nan và vất vả. Tình trạng nông dân thiếu việc làm, thất nghiệp, không chuyển đổi được nghề nghiệp, phải quanh quẩn với cái nghèo . đã và đang diễn ra ở nhiều địa phương. Tuy các cơ quan nhà nước, từ trung ương tới địa phương, đã rất tích cực trong việc ban hành các văn bản pháp luật ghi nhận vấn đề bồi thường, hỗ trợ cho người bị thu hồi đất cũng như nỗ lực vận dụng chúng trên thực tế nhằm giải quyết những khó khăn của nông dân có đất trồng lúa bị thu hồi nhưng lợi ích chính đáng của nông dân vẫn chưa được đảm bảo tốt nhất. Những quy định của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ Nhà nước khi thu hồi đất mặc dù thường xuyên được sửa đổi, bổ sung nhưng vẫn còn chứa đựng nhiều điểm bất cập. Thậm chí, công tác áp dụng những quy định của pháp luật của nhiều địa phương cũng chưa được thực hiện tốt. Giá đất tính bồi thường đất cho nông dân vẫn khá thấp so với giá thị trường nên trong nhiều trường hợp số tiền bồi thường mà nông dân nhận được không đảm bảo cho họ ổn định được cuộc sống sau khi bị thu hồi đất. Công tác dạy nghề và tạo việc làm cho nông dân ở nhiều địa phương còn tồn tại rất nhiều hạn chế dẫn đến tình trạng nông dân bị thất nghiệp dài hạn kéo theo rất nhiều hệ lụy tiêu cực cho bản thân nông dân cũng như xã hội: tệ nạn xã hội, đói nghèo, di cư tràn lan lên thành thị . vấn đề đảm bảo cuộc sống cho nông dân sau khi thu hồi đất thật sự là một yêu cầu khách quan và rất cấp thiết.


Chính vì thế, người viết chọn đề tài “Nghiên cứu những quy định của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa trong mối quan hệ với mục tiêu đảm bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất” làm luận văn tốt nghiệp của mình với mục đích tìm ra những giải pháp nhằm giải quyết những hạn chế nêu trên, góp phàn đảm bảo tốt hơn cuộc sống của nông dân sau khi thu hồi đất.


Trên bình diện nghiên cứu khoa học luật Việt Nam, vấn đề bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất đã được quan tâm và nghiên cứu từ rất lâu với số lượng công trình nghiên cứu rất đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, một đề tài nghiên cứu chuyên sâu về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa mà đặc biệt là khi xem xét trong mối quan hệ với mục tiêu đảm bảo cho cuộc sống cho người nông dân sau khi thu hồi đất thì vẫn chưa xuất hiện. Do đó, đứng trước yêu cầu khách quan và cấp thiết của vấn đề đảm bảo cuộc sống của nông dân sau khi thu hồi đất trồng lúa, mảng nội dung này cần thiết phải được nghiên cứu một cách cụ thể và có hệ thống.

Về mặt bố cục, ngoài phân mở đâu, kêt luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,


luận văn được kết cấu gồm 3 chương:


Tùy theo mục tiêu cần hướng đến trong nội dung của mỗi chương trong luận vãn, những phương pháp nghiên cứu được người viết sử dụng chủ yếu bao gồm:


Trong chương 1, chương thiên về xem xét, tìm hiểu các vấn đề mang tính lý luận, người viết sử dụng phương pháp tìm kiếm, tổng họp và chọn lọc tài liệu lý luận trên sách chuyên khảo, báo chí, internet . Từ những tài liệu tìm được, kết hợp với Yốn kiến thức, hiểu biết của bản thân, người viết tiến hành việc phân tích, so sánh, đối chiếu để rút ra những cơ sở lý luận của hoạt động bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa cũng như vấn đề đảm bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất trồng lúa.

- Trong chương 2, chương nghiên cứu vê những quy định của pháp luật, tông họp, săp xếp, chọn lọc, phân tích, so sánh và đánh giá là những phương pháp mà người viết chủ yếu sử dụng. Theo đó, sau khi đã tổng hợp những quy định pháp luật hiện hành có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa và chọn lọc, sắp xếp chúng theo một trật tự nhất định, người viết tiến hành việc phân tích, so sánh và đánh giá vai trò, ý nghĩa của chúng đối với mục tiêu đảm bảo cuộc sống của người nông dân sau khi thu hồi đất trồng lúa.


- Trong chương 3, chương chủ yếu đề cập đến những vấn đề thực tiễn và giải pháp, người viết sử dụng phương pháp sưu tầm số liệu thống kê, tìm hiểu các báo cáo của các cơ quan Nhà nước và các bài viết có liên quan để rút ra thực trạng của hoạt động bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa trong mối quan hệ với việc đảm bảo cuộc sống của nông dân sau khi thu hồi đất. Trên cơ sở đó, kết họp với việc tham khảo ý kiến, quan điểm kiến nghị của các chuyên gia, của các Bộ, ngành và các địa phương, người viết, với quan điểm, lập trường cá nhân, tiến hành việc phân tích, đánh giá thực trạng và đưa ra những giải pháp khắc phục cho những hạn chế còn tồn tại trong hoạt động bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trồng lúa