Luận Văn Nghiên cứu một số phương pháp giải nhanh bài tập chương este – lipit nhằm phát triển tư duy cho học

Khóa luận tốt nghiệp năm 2012
Đề tài: Nghiên cứu một số phương pháp giải nhanh bài tập chương este – lipit nhằm phát triển tư duy cho học sinh trung học phổ thông


MỞ ĐẦU
1.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Giáo dục là nền tảng cho việc đào tạo nguồn nhân lực. Một nền giáo dục
lạc hậu sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của đất nước. Vì vậy việc cải
cách giáo dục là điều hết sức quan trọng với nước hiện nay và trong tương lai mà
chúng ta không thể xem thường được. Nếu thực hiện cải cách giáo dục tốt sẽ làm
cho đất nước phát triển nhanh chóng ngược lại cải cách không tốt sẽ duy trì tình
trạng lạc hậu, kéo lùi sự phát triển mọi mặt của nền kinh tế.
Mặt khác hiện nay đất nước đang trong giai đoạn giao , hội nhập và phát
triển, đẩy mạnh giao lưu kinh tế văn hóa xã hội với các nước trên thế giới. Nó vừa
là cơ hội vừa là thách thức đối với chúng ta. Nếu chúng ta không biết nắm bắt thời
cơ vượt qua thách thức, thì chúng ta sẽ không xây dựng được đất nước giàu mạnh.
Để thực hiện đều này đòi hỏi chúng ta phải xây dựng một nền giáo dục hiện đại,
có đủ khả năng tiếp thu những tri thức khoa học tiên tiến của nhân loại. Do vậy
Đảng và nhà nước ta rất coi trọng sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Từ đại hội Đảng
lần thứ VII đến nay đã đề ra những quan điểm đổi mới trong giáo dục và nhất là
đại hội X vừa qua là “ đại hội của tri thức”. Nhiệm vụ của giáo dục hiện nay là
đào tạo ra những con người năng động, sáng tạo để đủ sức tiếp thu những tri thứ c
của nhân loại nhằm đưa đất nước ta phát triển nhanh chóng.
Muốn thực hiện được nhiệm vụ trên, nền giáo dục đang đổi mới toàn diện
từ nội dung đến phương pháp dạy học. Kiểm tra một cách có tổ chức các kết quả
học tập của học sinh là điều kiện không thể thiếu để cải tiến phương pháp dạy học.
Vì mục tiêu dạy học và phương pháp dạy học thay đổi nên phương pháp kiểm tra
đánh giá kết quả học tập cũng thay đổi cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ mới. Do
vậy bộ giáo dục đã chủ trương thay đổi phương thức thi cử, từ phương thức tự
luận sang trắc nghiệm.
Việc sử dụng hình thức trắc nghiệm khách quan rất phổ biến trên thế giới.
Nhưng ở nước ta hiện nay việc sử dụng trắc nghiệm khách quan để đánh giá kiến
thức chỉ ở một số môn học. Từ năm 2007 đến nay bộ giáo dục đào tạo đã chuyển
từ hình thức tự luận sang hình thức trắc nghiệm khách quan để đánh giá kết quả
học tập cho bộ môn hóa trong các kì thi tuyển sinh đại học cao đẳng và kì thi tốt
nghiệp trung học phổ thông.
Hình thức trắc nghiệm khách quan giúp học sinh luyện tập một khả năng tư
duy sắc bén, đánh giá kiến thức bao quát. Nhằm giúp các em có một tư liệu tham
khảo cũng như một khả năng tính toán kết hợp tốt tất cả các phương pháp để hoàn
thành một câu trả lời trắc nghiệm trong một thời gian ngắn nhất. Chúng tôi quyết
định chọn đề tài “ Nghiên cứu một số phương pháp giải nhanh bài tập chương este
– lipit nhằm phát triển tư duy cho học sinh trung học phổ thông”.
2. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
2.1 Khách thể nghiên cứu:
Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh trong quá trình dạy và
học môn hóa phổ thông.
2.2 Đối tượng nghiên cứu:
Hệ thống những bài tập về chương Este – Lipit có hệ thống câu hỏi
nhiều lựa chọn khách quan.
3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Hướng dẫn cách sử dụng thành thạo các loại máy tính bỏ túi thông dụng
kết hợp với các phương pháp khác để giải nhanh các bài toán Este-Lipit
 Phát triển cho học sinh một phương pháp tư duy nhanh chóng để nhớ
được tất các khối lượng của các ancol, este, axit, amin, anđêhit và các dạng toán
được xây dựa trên phương pháp này.
 Bên cạnh đó chúng tôi còn xây dựng và sắp xếp các bài tập từ lí thuyết
đến tự luận nhằm phát triển tư duy cho học sinh trung học phổ thông.
4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
Nghiên cứu các tài liệu đánh giá kết quả học sinh THPT như các đề thi thử
đại học của các trường, các tài liệu khác như sách bài tập, sách giáo khoa, đề thi
học kì, đề thi đại học và đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ đó áp dụng chức
năng SOLVE và các phương pháp khác để giải nhanh bài tập chương Este- Lipit.
5. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI:
Xây dựng cơ sơ lí thuyết và phương pháp nhớ khối lượng của các ancol,
este, axit, amin, anđêhit và các dạng toán được mới được xây dựa trên phương
pháp này.
Xây dựng một hệ thống bài tập có dữ kiện độc đáo nhằm rèn luyện khả
năng tư duy cho học sinh trung học phổ thông.


CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN LÍ THUYẾT
1.1 Tư duy và phát triển tư duy cho học sinh phổ thông:
Tư duy: Là một quá trình tâm lí phản ánh những thuộc tính bản chất, những mối
liên hệ và quan hệ bên trong có tính quy luật của sự vật, hiện tượng trong hiện
thực khách quan mà trước đó ta chưa biết.
+ Nét nổi bật của tư duy là tính “ có vấn đề ” tức là trong hoàn cảnh có vấn
đề mới nảy sinh tư duy.
+ Tư duy là khâu cơ bản của quá trình nhận thức. Nắm bắt được quá trình đó,
GV sẽ hướng dẫn HS tư duy khoa học trong suốt quá trình học tập.
1.1.1. Những phẩm chất của tư duy[2]
- Hành động tư duy được thúc đẩy dựa vào kết quả của hoạt động nhận thức
và phải sử dụng các tài liệu thu được trong các lĩnh vực tri thức liên quan. Tư duy
có những phẩm chất sau:
+ Tính định hướng: Được thể hiện ở ý thức nhanh chóng và chính xác đối
tượng cần lĩnh hội, mục đích cần đạt được và con đường tối ưu để đạt mục đích
đó.
+ Bề rộng: Được thể hiện ở chỗ có khả năng vận dụng nghiên cứu các đối
tượng khác.
+ Độ sâu: Được thể hiện ở khả năng nắm vững ngày càng sâu sắc bản chất
của sự vật hiện tượng.
+ Tính linh hoạt: Được thể hiện ở sự nhạy bén trong việc vận dụng những
tri thức và cách thức hành động các tình huống khác nhau một cách sáng tạo.
+ Tính độc lập: Được thể hiện ở chỗ tự mình phát hiện được vấn đề, đề xuất
giải quyết và tự giải quyết vấn đề.
+ Tính mềm dẻo: Được thể hiện ở hoạt động tư duy được tiến hành theo các
hướng xuôi và ngược.
+ Tính khái quát: Được thể hiện ở chỗ khi giải quyết mỗi loại nhiệm vụ sẽ
đưa ra mô hình khái quát. Từ mô hình khái quát này có thể vận dụng để giải quyết
các nhiệm vụ cùng loại.
1.1.2. Những hình thức cơ bản của tư duy
1.1.2.1. Khái niệm:
- Là hình thức của tư duy phản ánh các dấu hiệu bản chất khác biệt của sự vật
hiện tượng. Nó là điểm đi tới của quá trình cũng là điểm xuất phát của quá trình.
Logic học chia khái niệm thành ba loại : khái niệm đơn, khái niệm chung, khái
niệm tập hợp.
1.1.2.2. Phán đoán:
- Là sự tìm hiểu về tri thức về mối quan hệ giữa các khái niệm, sự phối hợp giữa
các khái niệm, thực hiện theo một quy tắc, quy luật bên trong.
- Phán đoán là hình thức mở rộng của khái niệm nó đi sâu vào tri thức. Phán đoán
được biểu diễn dưới dạng một câu ngữ pháp. Nó có thể là phán đoán đơn hay phán
đoán phức.
1.1.2.3. Suy lí:
- Là hình thức suy nghĩ liên hệ giữa các phán đoán với nhau để tạo thành một
phán đoán mới. Suy lí được cấu tạo từ hai bộ phận:
+ Các phán đoán có trước gọi là tiền đề.
+ Các phán đoán có sau gọi là kết luận, dựa vào tính chất của tiền đề mà kết
luận.
1.1.3. Các thao tác của tư duy: [2]
 Phân tích: Là quá trình dùng trí óc để tách một sự vật hoặc hiện tượng
với các dấu hiệu và thuộc tính của chúng thành các yếu tố các bộ phận rồi
nghiên cứu chúng đầy đủ, sâu sắc trọn vẹn hơn theo một hướng xác định.
 Tổng hợp: Là phương pháp tư duy kết hợp các bộ phận, yếu tố đã được
phân tích để nhận thức, để nắm được cái toàn bộ của sự vật hiện tượng nguyên
vẹn.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ths. Cao Thị Thiên An, (2009), Phương pháp giải nhanh các bài tập trắc
nghiệm hữu cơ, NXB đại học quốc gia Hà Nội.
2. Ths. Phan Văn An, Những vấn đề về lí luận dạy học, NXB Đà Nẵng.
3. Nguyễn Trường Chấng, Nguyễn Thế Thách, Hướng dẫn sử dụng và giải
toán trên máy Casio FX 570 ES, NXB giáo dục năm 2008.
4. TS. Cao Cự Giác, ( 2011), Những viên kim cương trong hóa học, NXB đại
học sư phạm
5. Đỗ Xuân Hưng, (2011), Phương pháp mới giải nhanh các bài tập trắc
nghiệm hóa học hữu cơ, NXB đại học quốc gia Hà Nội
6. Lê Thanh Xuân, ( 2009), Chuyên đề hóa học 12 este – lipit , NXB giáo dục.
7. Lê Xuân Trọng, (2009), Hóa học 12 nâng cao, NXB giáo dục.
8. Lê Xuân Trọng, (2009), Bài tập trắc nghiệm hóa học 12 nâng cao, NXB
giáo dục
9. Ts. Nguyễn Văn Trang, (2005), Hướng dẫn sử dụng và giải toàn trên máy
Casio FX 570 MS, NXB giáo dục.
10. Tạp chí hóa học và ứng dụng số19, năm 2011
11. Tạp chí hóa học và ứng dụng số 2, năm 2012