Thạc Sĩ Nghiên cứu một số loài nấm hại hạt thóc bảo quản vùng hà nội và phụ cận

Luận văn thạc sĩ năm 2011
Đề tài: NGHIÊN CỨU MỘT SỐ LOÀI NẤM HẠI HẠT THÓC BẢO QUẢN VÙNG HÀ NỘI VÀ PHỤ CẬN


MỤC LỤC
Lời cảm ơn i
Lời cam ñoan ii
Mục lục iii
Danh mục các từ viết tắt vi
Danh mục bảng vii
Danh mục ñồ thị ix
Danh mục ảnh x
1 MỞ ðẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1
1.2 Mục ñích và yêu cầu của ñề tài 2
1.2.1 Mục ñích 2
1.2.2 Yêu cầu 2
2 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 3
2.1 Những nghiên cứu ngoài nước 3
2.1.1 Những nghiên cứu về thành phần bệnh trên hạt lúa 3
2.1.2 Tác hại của bệnh nấm truyền qua hạt lúa 4
2.2 Tình hình nghiên cứu trong nước 11
3 VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 14
3.1 ðịa ñiểm nghiên cứu 14
3.2 Thời gian nghiên cứu 14
3.3 ðối tượng và vật liệu nghiên cứu 14
3.5 Phương pháp nghiên cứu 15
3.5.1 Phương pháp lấy mẫu 15
3.5.2 Phương pháp giám ñịnh thành phần các loài nấmtrên hạt thóc
bảo quản 16
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
iv
3.5.3 Phương pháp ñiều chế môi trường nhân tạo và phương pháp phân
lập nấm hại hạt thóc 16
3.5.4 Nghiên cứu ảnh hưởng của yếu tố nhiệt ñộ và môi trường nuôi
cấy nhân tạo ñến sự phát triển của một số loài nấm hại thóc bảo
quản 18
3.5.5 Khảo sát khả năng ñối kháng của chế phẩm sinhhọc nấm
Trichoderma viride với một số loài nấm hại thóc bảoquản trên
môi trường PGA 20
3.6 Khảo sát khả năng phòng trừ các loài nấm hại hạt thóc bằng chế
phẩm sinh học nấm ñối kháng Trichoderma viride và nước Javel 20
3.6.1 Phương pháp xử lý hạt thóc bằng chế phẩm sinhhọc nấm ñối
kháng Trichoderma viride 20
3.6.2 Phương pháp xử lý hạt thóc phòng trừ các loàinấm bằng nước
Javel 0,3% 21
3.7 Xử lý số liệu 22
4 KẾT QỦA NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 23
4.1 Xác ñịnh thành phần và mức ñộ nhiễm các loại nấm gây hại trên
thóc bảo quản vùng Hà Nội và phụ cận 23
4.2 Nghiên cứu ñặc ñiểm hình thái, sinh học của mộtsố loài nấm hại
hạt thóc bảo quản 27
4.2.1 ðặc ñiểm hình thái, sinh học của một số loài nấm hại hạt thóc
bảo quản 27
4.2.2 Nghiên cứu ảnh hưởng của yếu tố nhiệt ñộ ñến sự phát triển của
một số nấm hại thóc trong bảo quản 37
4.2.3 Nghiên cứu ảnh hưởng của yếu tố môi trường ñến sự phát triển
của một số loài nấm hại thóc bảo quản 44
4.3 Xác ñịnh thành phần và mức ñộ nhiễm của một số loài nấm có
khả năng sinh ñộc tố trên hạt thóc vùng Hà Nội và phụ cận 50
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
v
4.4 Khảo sát hiệu lực phòng trừ các loài nấm hại hạt thóc bảo quản
bằng và chế phẩm sinh học nấm ñối khángTrichoderma viride và
nước Javel 51
4.4.1 Khảo sát hiệu lực phòng trừ 4 loài nấm A.padwickii, B.oryzae,
F.moniliforme, A.flavus của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng
T.viride trên hạt thóc bảo quản 51
4.4.2 Khảo sát hiệu lực phòng trừ các loài nấm hại hạt thóc bảo quản
bằng xử nước Javel. 63
5 KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 67
5.1 Kết luận 67
5.2 ðề nghị 68
TÀI LIỆU THAM KHẢO 69
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
A. flavus Aspergillus flavus
A. padwickii Aternaria padwickii
A. niger Aspergillus niger
B. oryzae Bipolaris oryzae
C. lunata Curvularia lunata
F. moniliforme Fusarium moniliforme
HLPT Hiệu lực phòng trừ
MðPB Mức ñộ phổ biến
STT Số thứ tự
T. barclayana Tilletia barclayana
TLHN Tỷ lệ hạt nhiễm
T. viride Trichoderma viride
CTV Cộng tác viên
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 4.1. Thành phần và mức ñộ phổ biến của các loài nấm hại thóc
trong bảo quản vùng Hà Nội và phụ cận24
Bảng 4.2 a. Mức ñộ nhiễm một số loài nấm trên các mẫu hạt thóc bảo
quản vùng Hà Nội và phụ cận26
Bảng 4.2b. Mức ñộ nhiễm một số loài nấm trên các mẫu hạt thóc bảo
quản vùng Hà Nội và phụ cận26
Bảng 4.3. Triệu chứng gây bệnh trên hạt thóc bảo quản của một số loài
nấm tiêu biểu 28
Bảng 4.4. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Alternaria
padwickiitrên môi trường PGA38
Bảng 4.5. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Bipolaris
oryzae trên môi trường PGA39
Bảng 4.6. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Fusarium
moniliforme trên môi trường PGA41
Bảng 4.7. Sự phát triển của các Isolates nấm Aspergilus flavus phân lập
trên một số mẫu hạt thóc bảo uản ở các ngưỡng nhiệt ñộ khác
nhau trên môi trường Czapek – Dox43
Bảng 4.9. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy ñến sự phát triển của
nấm Bipolaris oryzae (nhiệt ñộ 30
0
C)46
Bảng 4.10. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy ñến sựphát triển của
nấm Fusarium moniliforme(nhiệt ñộ 30 ºC)48
Bảng 4.11. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy ñến sựphát triển của
nấm Aspergilus flavus(nhiệt ñộ 30ºC)49
Bảng 4.12. Thành phần và tỷ lệ nhiễm của một số loài nấm có khả năng
sinh ñộc tố trên các mẫu hạt thóc bảo quản51
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
viii
Bảng 4.13. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T. viridevới
nấm Alternaria padwickiitrên môi trường PGA52
Bảng 4.14. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T.viridevới
nấm Bipolaris oryzaetrên môi trường PGA54
Bảng 4.15. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T. viridevới
nấm Fusarium moniliformetrên môi trường PGA57
Bảng 4.16. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T.viride với
nấm Aspergillus flavustrên môi trường PGA59
Bảng 4.17. Ảnh hưởng của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T. viride
ñến sự phát triển của các loài nấm hại hạt thóc trong kho bảo
quản 62
Bảng 4.18a. Hiệu lực xử lý nước Javel ñối với các loài nấm trên một số
mẫu hạt thóc bảo quản 64
Bảng 4.18b. Hiệu lực xử lý nước Javel ñối với các loài nấm trên một số
mẫu hạt thóc bảo quản 65
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
ix
DANH MỤC ðỒ THỊ
ðồ thị 1. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Alternaria
padwickii trên môi trường PGA38
ðồ thị 2. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Bipolaris
oryzae trên môi trường PGA39
ðồ thị 3. Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Fusarium
moniliforme trên môi trường PGA41
ðồ thị 4. Sự phát triển của các Isolates nấm Aspergilus flavus phân lập
trên một số mẫu hạt thóc bảo quản ở các ngưỡng nhiệt ñộ khác
nhau trên môi trường Czapek – Dox42
ðồ thị 5. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy ñến sự phát triển của nấm
Alternaria padwickii (nhiệt ñộ 30
0
C)45
ðồ thị 6. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy ñến sự phát triển của nấm
Bipolaris oryzae (nhiệt ñộ 30
0
C)47
ðồ thị 7. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy ñến sự phát triển của nấm
Fusarium moniliforme (nhiệt ñộ 30 ºC)48
ðồ thị 8. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy ñến sự phát triển của nấm
Aspergilus flavus 50
ðồ thị 9. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T. viride với
nấm Alternaria padwickii trên môi trường PGA53
ðồ thị 10. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T.viride với
nấm Bipolaris oryzae trên môi trường PGA55
ðồ thị 11. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T. viride với
nấm Fusarium moniliforme trên môi trường PGA58
ðồ thị 12. Hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T.viride với
nấm Aspergillus flavus trên môi trường PGA60
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
x
DANH MỤC ẢNH
Ảnh 1: Hạt thóc nhiễm nấm Alternaria padwickii29
Ảnh 2: Tản nấm Alternaria padwickii trên môi trường PGA29
Ảnh 3 : Bào tử phân sinh nấm Alternaria padwickii (x100)30
Ảnh 4: Hạt thóc nhiễm nấm Bipolaris oryzae30
Ảnh 5: Tản nấm Bipolaris oryzae trên môi trường PGA(mặt trên)31
Ảnh 6: Tản nấm Bipolaris oryzae trên môi trường PGA(mặt dưới)31
Ảnh 7: Bào tử phân sinh nấm Bipolaris oryzae (x400)32
Ảnh 9: Hạt thóc nhiễm nấm Aspergillus flavus33
Ảnh 10: Cành bọc bào tử nấm Aspergillus flavus (x400)33
Ảnh 11: Hạt thóc nhiễm nấm Penicillium islandicum34
Ảnh 12: Hạt thóc nhiễm nấm Tilletia barlayana34
Ảnh 13: Hạt thóc nhiễm nấm Curvularia lunata35
Ảnh 14: Bào tử nấm Curvularia lunata (x100)35
Ảnh 15: Hạt thóc nhiễm nấm Aspergillus niger36
Ảnh 16: Cành bọc bào tử nấm Aspergillus niger (x100)36
Ảnh 17: Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Bipolaris
oryzae trên môi trường PGA40
Ảnh 18. Hiệu lực ñối kháng của nấm Trichoderma viride ñối với nấm
Alternaria padwickii hại hạt thóc trên môi trường PGA53
Ảnh 20. Hiệu lực phòng trừ của chế phẩm sinh học nấm ñối kháng T.
viride với nấm Aspergillus flavus hại hạt thóc trênmôi trường
PGA 60
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
1
1. MỞ ðẦU
1.1. Tính cấp thiết của ñề tài
Trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta, lúa là cây lương thực quan trọng
nhất. Ngoài việc lúa gạo giành cho xuất khẩu, còn một lượng rất lớn dự trữ,
bảo quản ñể sử dụng lâu dài ñảm bảo an ninh lương thực, nuôi trồng, .v.v.
Trong ñiều kiện khí hậu nóng ẩm ở nước ta là môi trường thuận lợi cho
các vi sinh vật phát triển gây hại. Trong ñó, các loài nấm ñã hoạt ñộng hết sức
mạnh mẽ, gây ra tổn thất lớn cho nông sản trên ñồngruộng cũng như nông
sản ở giai ñoạn sau thu hoạch. Vì vậy tổn thất gây nên do nấm chiếm một
phần ñáng kể. Ngoài việc gây tổn thất về lượng cho nông sản một số loài nấm
còn có thể sinh ra các ñộc tố ñặc biệt nguy hiểm với sức khỏe con người và
ñộng vật kinh tế. Nấm phát triển trên lương thực không những sử dụng các
chất dinh dưỡng của hạt: Protein, glucid, lipit và các vitamin, chúng còn có thể
tiết ra các ñộc tố. ðộc tố aflatoxin do Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus
và Aspergillus moninus, ñây là ñộc tố nguy hiểm nhất và thường nhiễm trên
nông sản, gây ñộc cho người và gia súc, như gây tácdụng cấp tính, gây tổn
thương gan (ung thư gan ), gây quái thai, gây ñột biến, v.v thậm chí với liều
lượng cao có thể dẫn tới tử vong.
Ở nước ta hiện nay, công tác vệ sinh an toàn lương thực, thực phẩm ñã
có những tiến bộ rõ rệt và ngày càng ñược chú ý. Từnhững năm 1970
Nguyễn Phùng Tiến và cộng sự ñã nghiên cứu mức nhiễm nấm mốc trên thóc
ở kho bảo quản lương thực miền Bắc Việt Nam và một số lương thực như:
ñậu, ñỗ, lạc, v.v . ðặng Hồng Miên cũng ñã nghiên cứu sự nhiễm nấm mốc và
aflatoxin trên lạc. Nguyễn Thuỳ Châu và CTV (1996) ñã nghiên cứu tình hình
nhiễm ñộc tố nấm ngô: aflatoxin, fumonixin, Ochotoxin A, deoxynivalenol và
nivalenol,v.v và các biện pháp phòng trừ.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
2
Hạt thóc trong bảo quản là ñối tượng tấn công của nhiều loài nấm,
chúng gây hại làm giảm giá trị dinh dưỡng của hạt mặt khác lưu ý một số loài
nấm trong quá trình gây hại chúng có thể sinh ra các loại ñộc tố gây hại ñến
sức khỏe con người và vật nuôi khi sử dụng. Xuất phát từ thực tế ñó, ñể tìm
hiểu về mức ñộ nhiễm các loài nấm trên hạt thóc bảoquản chúng tôi tiến hành
thực hiện ñề tài:
“Nghiên cứu một số loài nấm hại hạt thóc bảo quản vùng Hà Nội và
phụ cận”
1.2. Mục ñích và yêu cầu của ñề tài
1.2.1. Mục ñích
Nghiên cứu xác ñịnh thành phần và mức ñộ phổ biến các loài nấm hại
thóc bảo quản vùng hà nội và phụ cận.
1.2.2. Yêu cầu
- Xác ñịnh ñược thành phần và mức ñộ phổ biến của các loài nấm hại
thóc bảo quản.
- ðánh giá mức ñộ nhiễm của từng loài nấm trên các mẫu hạt thóc bảo
quản thu thập vùng Hà Nội và phụ cận.
- Nghiên cứu một số ñặc ñiểm hình thái, sinh học của các loài nấm phổ
biến hại thóc bảo quản.
- Xác ñịnh thành phần và mức ñộ phổ biến của các loài nấm có khả
năng sinh ñộc tố.
- Khảo sát một số biện pháp phòng trừ hạn chế các loài nấm hại thóc
trong bảo quản.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
3
2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
2.1. Những nghiên cứu ngoài nước
2.1.1. Những nghiên cứu về thành phần bệnh trên hạtlúa
Trong các loại cây trồng nông nghiệp có tới 90% cácloại cây lương
thực thực phẩm nhân giống bằng hạt và chính việc gieo trồng bằng hạt này ñã
khiến chúng ñều chịu ảnh hưởng của các bệnh truyền qua hạt giống. Hiện nay
bệnh truyền qua hạt giống là một trong những nguyênnhân chính gây suy giảm
năng suất và phẩm chất nông sản của nhiều nước trênthế giới. Mà cây lúa là
loại cây trồng không nằm ngoài quy luật chung ñó dovậy nó cũng chịu nhiều
tác ñộng của các loại bệnh hại truyền qua hạt giống. Ở nước ta bệnh hại trên hạt
lúa là một trong những nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêmtrọng ñến năng suất và
phẩm chất hạt làm giảm giá trị xuất khẩu của mặt hàng này. Trong thực tế có
rất nhiều biện pháp ñược sử dụng ñể phòng trừ hạt nhiễm bệnh như các biện
pháp thủ công: sàng, sẩy, phơi ; các biện pháp xử lý bằng nhiệt ñộ, bằng
thuốc trừ nấm
Hiện nay theo IRRI có tới 43 trong tổng số 53 loài nấm có thể gây hại vào
mọi giai ñoạn phát triển của cây lúa trên tất cả các nước trồng lúa trên thế giới.
Nghiên cứu về tình hình nhiễm nấm bệnh trên hạt lúañã ñược nhiều tác
giả công bố. Theo Richardson (1981), cho biết có 41loài nấm truyền qua hạt
giống lúa và chúng cũng gây bệnh trên thân, lá bao gồm một số loại ñiển hình
như: Pyricularia oryzae, Bipolaris oryzae, Ustilaginoides virens, Fusarium
moliniforme, Alternaria Padwickii, Microdochium oryzae, Sacroladium
oryzae, Rhizoctonia solani,v.v. Trong những năm 1984 – 1986, viên nghiên
cứu lúa quốc tế ñã phân lập trên 4744 mẫu hạt giốnglúa với phương pháp
giấy ẩm ñã phân lập ñược 20 loài nấm trong ñó có những loài nấm xuất hiện
phổ biến trong các mẫu kiểm tra với tỉ lệ cao bao gồm: Trichoniella padwickii(tên
gọi khác của Alternaria padwickii), Fusarium moniliforme, Curvulariaspp,
Nigrospora oryzae, Tilletia barclayana, Phoma sp,v.v.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
4
Năm 1986 cũng tại Viện nghiên cứu lúa quốc tế (New,1994) (dẫn qua
tài liệu khi tiến hành kiểm tra 327 mẫu hạt giống lúa ñã phát hiện 17 loài nấm
truyền qua hạt. Các loài nấm xuất hiện phổ biến lầnlượt là Curvulariaspp,
tiếp theo là Alternaria padwickii, Phoma sp, Nigrospora oryzae, Tilletia
barclayana, Leptospharia sp,
Bệnh truyền qua hạt giống ñã ñược xác ñịnh rõ rằng chu kỳ sống của
chúng có nhiều giai ñoạn tồn tại ñược trên hạt giống và hầu hết các nấm gây
bệnh trên cây lúa ñã ñược ghi nhận có truyền qua hạt giống. Phạm vi hạt
giống bị nhiễm các vi sinh vật là rất rộng tuy nhiên hiểu biết về vai trò và sự
quan trọng của nấm bệnh truyền qua hạt giống còn chưa nhiều.
2.1.2. Tác hại của bệnh nấm truyền qua hạt lúa
ðối với nấm trên hạt nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy một số loài
nấm làm biến màu hạt, ảnh hưởng ñến chất lượng hạt.
Một số loài nấm mốc trong bảo quản như Aspergillus, Penicillium,
không những làm biến màu hạt mà còn sản sinh ra ñộctố (Lizuka, 1958).
Nhiều nghiên cứu cho rằng nấm trên hạt không những gây thiệt hại trên hạt
lúa mà chúng còn là nguồn lây nhiễm trên ñồng ruộngvà sự thiệt hại của
chúng gây ra là rất lớn như Nấm Pyricularia oryzae, nấm Bipolaris oryzae,
nấm Alternaria padwickii.v.v.
Nấm gây bệnh hại có thể phát triển và gây hại rất nhanh chóng trên các
loài cây trồng ở mọi giai ñoạn, mọi nơi, mọi lúc. T rên hạt, một số nấm gây bệnh
phá huỷ axit béo, vitamin và tạo ra các hợp chất hoá học có thể gây nguy hại tới
sức khoẻ của con người, ví dụ nấm Aspegillus flavus khi phát triển trên hạt lạc tạo
ra hợp chất Aflatoxin có thể gây ra ung thư và ngộ ñộc trực tiếp cho người ăn.
Các nhà khoa học ñã thống kê có khoảng 55 loài nấm gây hại ở tất cả
các giai ñoạn phát triển của cây lúa trên tất cả các nước trồng lúa trên thế giới.
Sự tồn tại và phát triển của các loài nấm này ñã ñược các nhà khoa học quan
tâm từ rất sớm (từ cuối thế kỷ 18).
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
5
Tuy nhiên, sự tồn tại của nấm trên hạt ñến giữa thếkỷ 19 mới ñược
nghiên cứu kỹ, cuối thế kỷ ñã có nhiều công bố về bệnh trên hạt của các nhà
nghiên cứu như Richarson, 1979, 1981, Neergard, Ou năm 1985 . Hiện nay,
theo thống kê của Viện nghiên cứu lúa quốc tế (International Rice Reseach
Institute gọi tắt là IRRI) có khoảng 43 loài nấm ñược xác ñịnh là có truyền
qua hạt giống. Nấm gây bệnh truyền qua hạt giống cóý nghĩa ñặc biệt với lúa,
gồm nhiều loài khác nhau, thay ñổi tuỳ theo từng vùng, từng giai ñoạn, từng
thời kỳ phát triển của lúa.
Một số bệnh hại trên lúa ñã ñược ghi chép lại từ cuối thế kỷ 19. Tại thời
ñiểm này, nhiều nhà khoa học ñã có cùng mục ñích nghiên cứu ñể tìm ra tác
nhân gây bệnh ñối với một số bệnh thường gặp. Các bệnh hại lúa phân bố
ở khắp nơi tại tất cả các vùng trồng lúa trên thế giới. Tuy nhiên, không phải
loài nấm gây bệnh nào cũng phát triển ñược ở tất cảcác vùng sinh thái. Vào
giữa thế kỷ 20, sau một thời gian dài nghiên cứu các loài bệnh hại lúa, một số
nhà khoa học ñã chú ý tới khả năng truyền bệnh của chúng qua hại giống. Các
công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trên mộtsố bệnh chủ yếu ñã góp
phần làm sáng tỏ thêm một nguồn lây nhiễm trên ñồngruộng ñó là bệnh
truyền qua hạt giống.
2.1.2.1. Nấm Bipolaris oryzae
Bệnh tiêm lửa hại lúa ñã ñược ghi nhận rất sớm. Vàonăm 1990 Breda
de Haan là người ñầu tiên mô tả và ñặt tên bệnh là Helminthosporium oryzae.
Bệnh này cũng ñược mô tả ở Nhật bởi Hori năm 1901 và nghiên cứu sâu hơn
bởi Tanaka năm 1922, sau ñó là nghiên cứu của Hori (1918), Nishikado và
Hemmi (1920-1930) Oku, Akai và cộng tác viên (1950 - 1958), Asaka và
Baba (1951-1957). Hiện nay nấm gây bệnh này ñược ñặt tên là Bipolaris
oryzae.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1. Bộ Nông Nghiêp và PTNT (1986), Tiêu chuẩn hạt giống lúa nước, TCVN
1776 – 86.
2. Bộ nông nghiệp và PTNT (1988), Tiêu chuẩn phương pháp kiểm nghiệm
hạt giống cây trồng nông nghiệp, 10TCN 322 – 98.
3. Bộ Nông nghiệp và PTNT (2001), Tuyển tập tiêu chuẩnnông nghiệp Việt
Nam, tiêu chuẩn BVTV, tập 2, quyển 2, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
4. Cục Bảo vệ thực vật (2002), Phương pháp ñiều tra phát hiện sinh vật hại
cây trồng, 10 TCN 2002, 45p.
5. Cục bảo vệ thực vật(1991) “kiểm dịch thực vật kiểm tra lấy mẫu” Tiêu
chuẩn Việt Nam TCVB 5451 – 1991 Hà Nội.
6. Cục BVTV (1995), Phương pháp ñiều tra phát hiện sâu bệnh hại cây
trồng.NXB Nông Nghiệp, Hà Nội.
7. Cục Bảo vệ thực vật (1997), Danh sách dịch hại trên lúa gạo của Việt
Nam, Hà Nội.
8. Ngô Bích Hảo (2004), Tình hình nhiễm nấm Aspergillus spp trên hạt
giống một số cây trồng và ảnh hưởng của nấm gây bệnh ñến sự nảy mầm
và sức sống của cây con, Tạp chí KHKT Nông nghiệp, tập 2, số 1/2004,
tr.9-12.
9. Lê Thị Thu Hằng (2009), Nghiên cứu phương pháp chẩnñoán nấm bệnh
Aspergillus flavus sinh ñộc tố aflatoxin bằng kỹ thuật PCR, Luận văn thạc
sĩ nông nghiệp, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội.
10. Trần ðình Nhật Dũng, Phạm Thị Thoa, Nguyễn Thị Hoa (1999). Kết quả
nghiên cứu bước ñầu về bệnh hạt giống lúa của một số giống nhập khẩu và
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
70
sản xuất tại các tỉnh ven biển phía Bắc và duyên hải miền Trung, Kết quả
khảo nghiệm và kiểm tra giống cây trồng (tập 1). NXB Nông nghiệp, Hà
Nội.
11. Kiraly, Z.,Klement và CTV(1983), Những phương pháp nghiên cứu bệnh
cây, (Hà Minh Trung, Vũ Khắc Nhượng dịch), NXB Nôngnghiệp, Hà
Nội, 146p.
12. Vũ Triệu Mân (2007), Giáo trình Bệnh cây chuyên khoa, NXB Nông
nghiệp, Hà Nội.
13. Nguyễn Văn Tuất (1997), Phương pháp chẩn ñoán, giámñịnh nấm và vi
khuẩn gây bệnh cây trồng, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
14. Lê Lương Tề (2007), Giáo trình Bệnh cây nông nghiệp,NXB Nông
nghiệp, Hà Nội.
15. Trung tâm khảo kiểm nghiệm giống cây trồng trung ương, Kết quả khảo
kiểm nghiệm giống cây trồng năm 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001.
16. Trung tâm phân tích Giám ñịnh Kiểm dịch thực vật (1979), Thành phần
nấm và vi khuẩn trên hạt lúa gạo trong bảo quản, Hà Nội.
17. Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu 1- Hà Nội (2005), Báo cáo
kết quả KDTV năm 2003 – 2005.
18. Nguyễn Kim Vân, ðỗ Tấn Dũng và CTV (2006), Nguyên nhân gây bệnh
hại hạt giống lúa, ngô, ñậu tương, lạc, rau ở một số tỉnh phía Bắc Việt
Nam và biện pháp phòng trừ, Tạp chí KHKT Nông nghiệp, số 6, Tập 4,
tr.39-47.
19. Viện Bảo vệ thực vật (1997), Phương pháp nghiên cứuBVTV, tập I, NXB
Nông nghiệp, Hà Nội, 99p.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
71
Tài liệu tiếng Anh
20. Aulakh K.S., S.B. Marthur, P. Neergaard (1974),Comparision of seed bome
infection of Drechslera oryzaeas recorded on Blotter and in soil, Institute of
seed pathology, Copenhagen.
21. Barnett, H.L & Barry B.Hunter (1998), Illustrated genera of imperfect fungi,
4
th
edition, The APS Press, St.Paul, Minnesota, 211p.
22. Binarova, P, Nedelnik, J. Fellner, and Nedbalkovab. (1990). Selection for
resistance to filtrate of fusarium sp.In embryogennic cell suspension culture of
medicago satival, Plant cell tissue organ. cult.
23. CMI Distribution Maps of plant diseases No 92. (1973)
24. CMI Distribution Maps of plant diseases No 51. (1961)
25. CMI Distribution Maps of plant diseases No 31. (1984)
26.Ghosh Biswas,G.C, Zapata, F.J(1993), High- frequency plant regeneration
from protoplasts of indica Rice (Oryzae sativa) using Maltose, Plant physiol.
27.Hartman, C.L, Knous. T.R., Mecoy. T.J. (1984), Field testing and
preliminary progeny evaluation of Alfalfa regenerated from cell lines resistant to
the toxins produced by Fusarium oxysporium sp, Medicaginis Phytopathology.
28. International Union of Microbiological Societies (2004), Aspergillus niger
Tiegh, International Commission on Penicilliumand Aspergillus,
http://www.iums.org/ICPAAspn.
29.Kinoshita, T. (1995).Construction of molecular maps and their applications
in rice genetics and breeding, Asia, Pacirlc J. Mol. Biol. Biotechnology.
30. Huynh Van Nghiep, Ashok Gaur (2005), Efficacy of seed treatment in
improving seed quality in rice (Oryza sativaL.).Omonrice 13:42-51.
31. Maude, R.B (1996), Seed borne diseases and their control principles practice,
CAB International Press.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
72
32. Mathur, S.B and Olga Kongsdal (2000), Common laboratory seed health
testing methods for detecting fungi, DGISP Copenhagen Denmark.
33. Mian, I.H. Fakir, A.G (1989), “Fungi moisture content and germinability of
rough rice seeds dung storage”, Seed rearch. P.169 – 173
34. P.C Agarwal, Carmen Nicves Mortensen and S.B. Mathur. (1989). Seed-
borme diseases and seed health testing of rice.
35. Mathur,S.B and Olgar Kongsdal (2000), Common taboratory seed health
testing methods for detecting fungi.Institute of seed Pathology. Copenhagen.
36. S.H.Ou (1972), Rice diseases
37. S.H.Ou (1985), Rice disease, commonwealth mycological Institute, Second
edition.
38. Rodrigues,P, C.Soares, N.Lima and A.Venancio (2007), Identification and
characterization of Aspergillus flavus and aflatoxins, Communicating current
research and education topics and trends in AppliedMicrobilogy.
39. Suzuki, H. (1954) “Studies on antiblastin”. Annals of the phytopathological
society of Japan.
40.Van Der Plak, J.E (1963), Plant disease. Epidemics and control, New York
Academic.
41.Vidhyasekaran, P. Govindaswani C.V. (1968). “Role of seed born fungi in
paddy seed spoilage III. Production of cacbondioxide, free fatty acids, reducing
sugar and starch content”,Indian phytobathology.
42. http://www.en.wikipedia.org/wiki/Aspergillussp
43. http://www.en.wikipedia.org/wiki/Penicilliumsp
44. http://www.en.wikipedia.org/wiki/Fusarium moniliforme
45. http://www.en.wikipedia.org/wiki/Alternaria padwickii