Thạc Sĩ Nghiên cứu một số đặc trưng nhiệt động lực quy mô lớn thời kỳ bùng nổ gió mùa mùa hè trên khu vực na

MỞ ĐẦU
Gió mùa châu Á là hệ thống gió mùa lớn nhất, đặc trưng nhất trong hệ thống khí hậu toàn cầu. Sự hoạt động của nó có vai trò cực kì quan trọng tới sự phát triển kinh tế, xã hội của các quốc gia nơi đây, đặc biệt với một quốc gia nông nghiệp như Việt Nam.
Trong luận văn này, mô hình RAMS được sử dụng để mô phỏng sự phát triển của hoàn lưu khí quyển quy mô lớn thời kì bùng nổ gió mùa mùa hè khu vực Nam Bộ trong các năm 1998, 1999, 2001, 2004 và 2010 nhằm xác định những đặc trưng cơ bản và cơ chế nhiệt động lực của quá trình bùng nổ gió mùa, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò của lục địa – địa hình trong sự tương phản với các đại dương xung quanh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, giai đoạn bùng nổ gió mùa mùa hè Nam Bộ gắn liền với sự hình thành của một trung tâm nhiệt lớn phía trên khu vực Nam Á. Trung tâm nhiệt này gây nên sự đảo ngược của gradient nhiệt độ kinh hướng tại các mực trên cao với bán cầu mùa hè trở thành bán cầu có nhiệt độ cao hơn. Trung tâm nhiệt này cũng đồng thời tạo nên một xoáy nghịch mực cao rất lớn với hoàn lưu mở rộng từ vùng biển Ả rập tới Việt Nam. Ở các mực dưới thấp, một dòng xiết gió tây kéo dài từ vùng biển Đông Phi tới phía nam vịnh Bengal, đồng thời xoáy kép Sri Lanka xuất hiện và tăng cường rất mạnh trường gió tây nhiệt đới xích đạo này. Cùng thời điểm đó, áp cao cận nhiệt Tây Thái Bình Dương đột ngột thay đổi cấu trúc và rút lui rất nhanh sang phía đông, chỉ ra sự chuyển mùa đang diễn ra ở khu vực này. Sự di chuyển này đồng thời tạo điều kiện cho dải mưa nhiệt đới di chuyển dần lên phía bắc và trường gió tây nam phát triển tới bán đảo Đông Dương. Luận văn được bố cục thành bốn chương, ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo như sau:
Chương 1: Tổng quan về bùng nổ gió mùa mùa hè khu vực Châu Á.
Chương 2: Nhiệt động lực qui mô lớn thời kì bùng nổ gió mùa qua số liệu tái phân tích
Chương 3: Kết quả mô bằng mô hình RAMS.
Chương 4: Xây dựng chỉ số gió mùa và trường hợp dự báo cho năm 2012.

MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BÙNG NỔ GIÓ MÙA MÙA HÈ KHU VỰC CHÂU Á .1
1.1. Ý nghĩa của nghiên cứu gió mùa mùa hè . 1
1.2. Thực tiễn nghiên cứu gió mùa mùa hè ở Việt Nam . 2
1.3. Thực tiễn nghiên cứu gió mùa mùa hè trên thế giới . 5
1.4. Các chỉ tiêu nghiệp vụ 11
CHƯƠNG 2: NHIỆT ĐỘNG LỰC QUI MÔ LỚN THỜI KÌ BÙNG NỔ GIÓ MÙA QUA SỐ LIỆU TÁI PHÂN TÍCH . 13
2.1. Lựa chọn các năm và giai đoạn nghiên cứu . 13
2.1.1. Lựa chọn các năm nghiên cứu . 13
2.1.2. Lựa chọn các giai đoạn nghiên cứu . 14
2.2. Đặc trưng trường mưa GPCP giai đoạn bùng nổ gió mùa . 15
2.2.1. Đặc trưng về khu vực phân bố của mưa 15
2.2.2. Đặc trưng trường bức xạ sóng dài . 16
2.3. Đặc trưng trường gió tái phân tích . 19
2.3.1. Đặc trưng trường gió ngày bùng nổ gió mùa 19
2.3.2. Đặc trưng khí hậu của trường gió giai đoạn đầu mùa hè 22
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ MÔ PHỎNG BẰNG MÔ HÌNH RAMS 27
3.1. Các điều kiện biên, điều kiện ban đầu và cấu hình miền tính 27
3.2. Phân bố mưa mô phỏng 28
3.2.1. Đặc trưng phân bố mưa mô phỏng về diện . 28
3.2.2. Đặc trưng mưa mô phỏng về lượng . 31
3.3. Đặc trưng trường hoàn lưu mô phỏng 39
3.3.1. Đặc trưng của hoàn lưu mực thấp . 39
3.3.2. Đặc trưng hoàn lưu các mực trên cao 42
3.4. Đặc trưng của trường nhiệt mô phỏng . 47
3.4.1. Đặc trưng của trường nhiệt mực thấp 47
3.4.2. Đặc trưng của trường nhiệt mực cao . 50
3.5. Vai trò của giải phóng ẩn nhiệt quy mô lớn . 53
3.6. Thí nghiệm với mô phỏng không có địa hình 56
3.6.1. Trường mưa mô phỏng 56
3.6.2. Trường hoàn lưu mô phỏng . 57
3.6.3. Quá trình vận chuyển động lượng ngang 59
CHƯƠNG 4: XÂY DỰNG CHỈ SỐ GIÓ MÙA VÀ TRƯỜNG HỢP DỰ BÁO CHO NĂM 2012 63
4.1. Xây dựng các chỉ số gió mùa 63
4.1.1.Chỉ số mưa 63
4.1.2. Chỉ số gió vĩ hướng . 64
4.1.3. Chỉ số gradient nhiệt độ mực cao 67
4.2. Áp dụng các chỉ số để dự báo cho trường hợp năm 2012 70
4.2.1. Đặc trưng trường mưa quan trắc giai đoạn bùng nổ gió mùa năm 2012 . 70
4.2.2. Trường mưa và trường hoàn lưu dự báo . 72
4.2.3. Chỉ số mưa dự báo . 73
4.2.4. Chỉ số gió vĩ hướng dự báo . 75
KẾT LUẬN 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 79