Luận Văn Nghiên cứu một số đặc tính sinh học của vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multoc

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP
NĂM 2013

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU vi
DANH MỤC CÁC BẢNG vii
DANH MỤC CÁC HÌNH . x
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
1.1. Sơ lược nghiên cứu về Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản (PRRS) ở lợn . 4
1.1.1. Cấu trúc virus gây Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản (PRRSV) ở lợn và các đặc tính sinh học . 4
1.1.2. Sức đề kháng và khả năng gây bệnh của virus . 6
1.1.3. Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn 7
1.2. Vai trò của vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis trong Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn . 9
1.2.1. Vi khuẩn A. pleuropneumoniae và bệnh viêm phổi - màng phổi ở lợn 10
1.2.2. Vi khuẩn P. multocida và bệnh viêm phổi ở lợn do P. multocida gây ra . 23
1.2.3. Vi khuẩn S. suis và bệnh viêm phổi ở lợn do vi khuẩn S. suis gây ra 31


Chương 2: NỘI DUNG, NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40
2.1. Nội dung nghiên cứu 40
2.1.1. Tình hình dịch PRRS ở lợn và kết quả chẩn đoán tại tỉnh Bắc Giang từ năm 2010 - 2012 . 40
2.1.2. Phân lập vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis ở mẫu bệnh phẩm lợn dương tính với PRRSV tại tỉnh Bắc Giang . 40
2.1.3. Nghiên cứu một số đặc tính sinh học của các chủng A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được 40
2.1.4. Nghiên cứu biện pháp phòng, trị . 40
2.2. Đối tượng, nguyên liệu, địa điểm và thời gian nghiên cứu . 41
2.2.1. Đối tượng nghiên cứu 41
2.2.2. Nguyên vật liệu . 41
2.2.3. Địa điểm, thời gian nghiên cứu . 42
2.3. Phương pháp nghiên cứu . 42
2.3.1. Phương pháp nghiên cứu dịch tễ . 42
2.3.2. Phương pháp lấy mẫu 43
2.3.3. Phương pháp xác định mẫu bệnh phẩm lợn dương tính với PRRSV và phân lập vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida, S. suis . 43
2.3.4. Phương pháp xác định đặc tính sinh vật, hóa học của vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis . 44
2.3.5. Phương pháp xác định serotype của vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis 44
2.3.6. Phương pháp tính LD50 của vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis trên chuột bạch 48
2.3.7. Phương pháp xác định số lượng vi khuẩn . 49
2.3.8. Phương pháp xác định độc lực trên động vật thí nghiệm 49
2.3.9. Phương pháp xác định mức độ mẫn cảm với một số kháng sinh của các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được 49
2.3.10. Xây dựng phác đồ điều trị lợn nghi mắc viêm phổi và PRRS 50
2.3.11. Phương pháp chế tạo Autovaccine thử nghiệm từ các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được . 51
2.3.12. Phương pháp xử lý số liệu . 53


Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN . . 54
3.1. Tình hình dịch PRRS ở lợn và kết quả chẩn đoán tại tỉnh Bắc Giang từ năm 2010 - 2012 . 54
3.1.1. Kết quả xác định tỷ lệ lợn mắc và tử vong do PRRS tại một số huyện thuộc tỉnh Bắc Giang từ năm 2010 - 2012 . 54
v
3.1.2. Kết quả xác định tỷ lệ lợn mắc và tử vong do PRRS ở các loại lợn . 58
3.1.3. Kết quả xác định tỷ lệ lợn mắc và tử vong do PRRS theo mùa vụ . 60
3.1.4. Kết quả tổng hợp triệu chứng, bệnh tích chủ yếu ở lợn mắc PRRS và xác định mẫu bệnh phẩm lợn dương tính với PRRSV tại tỉnh Bắc Giang . 62
3.2. Kết quả phân lập A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis ở lợn dương tính với PRRSV tại tỉnh Bắc Giang 64
3.3. Kết quả xác định một số đặc tính sinh học của các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được 68
3.3.1. Kết quả xác định một số đặc tính sinh vật, hóa học của các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được 69
3.3.2. Kết quả xác định serotype của các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được . 77
3.3.3. Kết quả xác định độc lực các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được 84
3.3.4. Kết quả xác định khả năng mẫn cảm với một số kháng sinh của các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được 90
3.4. Kết quả nghiên cứu biện pháp phòng, trị 96
3.4.1. Kết quả chế tạo Autovaccine thử nghiệm phòng bệnh viêm phổi cho lợn . 97
3.4.2. Kết quả xác định độ dài miễn dịch và hiệu lực của Autovaccine ở lợn nuôi tại tỉnh Bắc Giang . 107
3.4.3. Kết quả thử nghiệm một số phác đồ điều trị lợn nghi mắc viêm phổi và PRRS . 118
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 121
1. Kết luận 121
2. Đề nghị 122
CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN . 123
TÀI I LIỆU THAM KHẢO 124

MỞ ĐẦU
Theo thống kê, tính đến tháng 4 năm 2012 tỉnh Bắc Giang có tổng đàn lợn khoảng 1.168.182 con. Trong đó, đàn lợn nái là 182.780 con, lợn thịt là 983.862 con và có trên 550 trại chăn nuôi lợn tập trung [9]. Chăn nuôi lợn ở Bắc Giang phát triển mạnh đã từng bước góp phần xóa đói, giảm nghèo và tạo ra sản phẩm có sức cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của ngành chăn nuôi thì dịch bệnh cũng phát sinh, lây lan và gây thiệt hại lớn về kinh tế. Một trong những bệnh thường xảy ra trong những năm gần đây là bệnh Tai xanh hay Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn (Porcine Reproductive and Respiratory Syndrom - PRRS). PRRS là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho lợn ở mọi giống và lứa tuổi, năm 2010 toàn tỉnh đã có 101.371 con mắc bệnh, chết và tiêu hủy 24.171 con. Dịch xảy ra trên 956 thôn của 151/230 xã, phường, thị trấn [8]. Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn do một loại ARN virus gây ra tấn công và diệt các đại thực bào ở phổi (40%) dẫn đến hiện tượng suy giảm sức đề kháng ở lợn, tạo điều kiện cho các virus, vi khuẩn khác gây bệnh nên thường gây thiệt hại nặng nề đối với ngành chăn nuôi lợn. Đối với lợn nái, PRRS gây hậu quả nghiêm trọng như sảy thai, đẻ non, lợn con sinh ra yếu ớt, chết non; tình trạng bệnh âm ỷ gây rối loạn sinh sản như động dục kéo dài, chậm động dục trở lại. Đối với lợn đực giống, PRRS làm giảm số lượng tinh dịch, chất lượng tinh dịch kém, ảnh hưởng đến tỷ lệ thụ thai và chất lượng đàn con (Nguyễn Bá Hiên và cs, 2013) [13]. Các nghiên cứu trong nước cho thấy khi lợn mắc PRRS thường gặp các loại vi khuẩn gây bệnh kế phát trong đường hô hấp như Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida, Streptococcus suis serotype 2, Bordetella bronchiseptica (Nguyễn Hữu Nam và Nguyễn Thị Lan, 2007 [22]; Bùi Quang Anh và cs, 2008 [2]; Cù Hữu Phú, 2011 [28]) đã làm cho dịch trầm trọng với bệnh lý nặng, kéo dài và tỷ lệ lợn mắc bệnh, chết cao nhưng chưa được nghiên cứu cụ thể. Để làm rõ mối quan hệ giữa các vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae (A. pleuropneumoniae), Pasteurella multocida (P. multocida), Streptococcus suis (S. suis) gây bệnh ghép với PRRS và làm cơ sở khoa học cho việc xây dựng các biện pháp phòng, chống PRRS và bệnh viêm phổi ở lợn do các vi khuẩn ghép với PRRS, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Nghiên cứu một số đặc tính sinh học của vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida, Streptococcus suis gây viêm phổi trong Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn tại Bắc Giang, biện pháp phòng trị”.

MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
- Xác định một số đặc tính sinh học của vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis gây viêm phổi ở lợn mắc PRRS. - Nghiên cứu chế tạo Autovaccine phòng bệnh viêm phổi cho lợn từ các chủng A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được. - Đề xuất và thử nghiệm các phác đồ điều trị lợn nghi mắc viêm phổi và PRRS có hiệu quả. * Ý NGHĨA KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI - Là công trình nghiên cứu có hệ thống về đặc tính sinh vật, hóa học của các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis gây bệnh viêm phổi ghép ở lợn mắc PRRS. - Nghiên cứu chế tạo Autovaccine từ các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis phân lập được, tiêm phòng cho lợn nuôi tại tỉnh Bắc Giang để phòng bệnh viêm phổi và làm giảm trầm trọng dịch PRRS. - Bổ sung và làm phong phú dữ liệu khoa học, làm tài liệu tham khảo dùng trong giảng dạy và nghiên cứu về vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis gây bệnh viêm phổi ghép ở lợn mắc PRRS.

Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
- Sử dụng Autovaccine tiêm phòng cho lợn nuôi tại tỉnh Bắc Giang đã góp phần giảm trầm trọng dịch PRRS, giảm tỷ lệ lợn mắc viêm phổi do vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocida và S. suis gây ra.