Tài liệu Nghiên cứu một số đặc điểm về thời gian, không gian nghệ thuật trong tiểu thuyết Bão biển của Chu Vă

NGHIÊN CứU MộT Số ĐặC ĐIểM Về THờI GIAN, KHÔNG GIAN NGHệ THUậT
TRONG TIểU THUYếT BãO BIểN CủA CHU VĂN
Đoàn Đức Hải (Nhà xuất bản ĐH Thái Nguyên)
1. Chu Văn v tiểu thuyết Bo biển
Tiểu thuyết BBo biển của Chu Văn viết năm 1965 đến năm 1969 thì ra mắt bạn đọc. Đây
l
một tiểu thuyết t-ơng đối d
y dặn với hơn 800 trang viết về hiện thực một vùng nông thôn
Thiên chúa giáo thời kì kháng chiến chống Pháp, bắt nhịp v
o thời kì xây dựng chủ nghĩa xM hội.
Tiểu thuyết BBo biển đ-ợc đánh giá l
một tác phẩm có tầm cỡ cả về số l-ợng trang viết v
chất
l-ợng tác phẩm, ** thu hút đ-ợc sự quan tâm của d- luận xM hội, tất nhiên không tránh khỏi
những sóng gió đến với tác giả (điều n
y lí giải vì sao phải sau 5 năm từ khi tác phẩm ho
n th
nh
mới đến tay của bạn đọc). Nh-ng rồi trong sự tr-ởng th
nh của văn học v
qua chiêm nghiệm
của thực tiễn, chúng ta nhận rõ rằng: Mọi sáng tác, công trình có sự khám phá sâu sắc về cuộc
sống con ng-ời, có ý thức trách nhiệm tr-ớc hiện thực đều có những đóng góp - bằng cách n
y
hay cách khác - cho chính cuộc sống hiện tại. BBo biển đ-ợc khẳng định nh- một th
nh tựu mới
nổi bật của văn học thời kì chống Mỹ.
Khi đề cập tới các công trình nghiên cứu, phê bình về tiểu thuyết BBo biển của Chu Văn,
chúng ta phải kể đến Trần Trọng Đăng Đ
n với Một v
i vấn đề lí luận nảy ra nhân đọc BBo biển
(1971) [7], Vũ Quốc Anh với Tiểu thuyết BBo biển của Chu Văn (1980) [2], H
Xuân Tr-ờng
với BBo biển - Tiểu thuyết của Chu Văn (1970) [5] . Nhìn chung, đây l
những b
i nghiên cứu -
phê bình tiểu thuyết BBo biển d-ới góc nhìn tổng quát về tác phẩm nh- ho
n cảnh ra đời, ph-ơng
pháp sáng tác, hệ thống nhân vật (chính diện, phản diện), các xung đột v
đặc biệt l
đánh giá
về sự ảnh h-ởng của tác phẩm trên ph-ơng diện xM hội trong ho
n cảnh lịch sử cụ thể m
ch-a đi
sâu phân tích, bình giá tác phẩm d-ới góc độ thi pháp thể loại cũng nh- cấu trúc nội tại của nó.
Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu về tác giả Chu Văn, chúng tôi b-ớc đầu ** có một
số tìm tòi về những tác phẩm tiêu biểu của Chu Văn [8], các công trình n
y dần đi sâu nghiên
cứu về phong cách nghệ thuật của Chu Văn cũng nh- tìm hiểu một số yếu tố thuộc về cấu trúc
tác phẩm [9]. Trong khuôn khổ b
i viết n
y chúng tôi tiếp tục đề cập đến một khía cạnh nữa
trong cấu trúc tác phẩm - đó l
thời gian nghệ thuật v
không gian nghệ thuật trong tiểu thuyết
BBo biển của ông.
2. Một số đặc điểm về thời gian nghệ thuật trong tiểu thuyết Bo biển
Nh- chúng ta ** biết, thời gian v
không gian nghệ thuật l
“Những phẩm chất định tính
quan trọng của hình t-ợng nghệ thuật, đảm bảo cho việc tiếp nhận to
n vẹn thực tại nghệ thuật
v
tổ chức nên kết cấu của tác phẩm” [10]. Thời gian nghệ thuật l
thời gian đ-ợc thể