Thạc Sĩ Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ và nguy có hội chứng rối loạn hô hấp, sinh sản ở heo nuôi tại tỉn

iii
MỤC LỤC
Mở đầu 1
Chương I. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
1.1. Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở heo 4
1.1.1. Vi rút gây bệnh 4
1.1.2. Động vật mắc bệnh 8
1.1.3. Mầm bệnh 9
1.1.4. Đặc điểm của dịch PRRS 10
1.1.5. Cơ chế sinh bệnh 12
1.1.6. Triệu chứng lâm sàng 13
1.1.7. Bệnh tích 16
1.1.8. Chẩn đoán 17
1.1.9. Điều trị 17
1.2. Tình nghiên cứu hội chứng PRRS trên thế giới
18
1.3. Tình hình dịch PRRS ở Việt Nam 23
Chương II. Nội dung và phương pháp nghiên cứu
2.1. Thời gian, địa điểm và đối tượng nghiên cứu 27
2.2. Nội dung nghiên cứu 27
2.3. Phương pháp nghiên cứu 27
2.4. Xử lý số liệu 28
Chương III. Kết quả và thảo luận
3.1. Kết quả điều tra tình hình chăn nuôi và dịch bệnh trên địa bàn vật
nuôi tại tỉnh Bình Định qua các năm 2006 – 2009
29
3.2. Kết quả nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học của PRRS ở tỉnh Bình
Định
30
3.3. Nguy cơ dịch tai xanh trên địa bàn tỉnh Bình Định 44
Kết luận và đề nghị
Kết luận 52
Đề nghị 53
Tài liệu tham khảo 54
Phụ lục 59 iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1. Hiệu giá kháng thể PRRS trên heo nái và heo con giữa nhóm
nái chủng và nhóm nái không chủng ngừa vắc xin
19
Bảng 1.2. Hiệu giá kháng thể PRRS trên heo con giữa nhóm nái có
chủng ngừa và nhóm nái không chủng ngừa vắc xin
20
Bảng 1.3. Mối liên quan giữa nhiễm PCV2 và PRRS 21
Bảng 3.1. Tình hình dịch bệnh gia súc, gia cầm từ năm 2006 – 2009 30
Bảng 3.2. Tình hình dịch tai xanh năm 2006-2009 31
Bảng 3.3. Tình hình mắc dịch tai xanh trên heo theo tháng 32
Bảng 3.4. Tình hình dịch tai xanh trên heo theo mùa 33
Bảng 3.5. Tình hình dịch tai xanh theo giống heo 35
Bảng 3.6. Tỷ lệ dịch tai xanh theo nhóm heo 36
Bảng 3.7. Kết quả xác định biểu hiện triệu chứng PRRS trên heo 39
Bảng 3.8. Triệu chứng lâm sàng ở heo nái 41
Bảng 3.9. So sánh tỷ lệ triệu chứng lâm sàng ở các nhóm heo 42
Bảng 3.10. Bệnh tích PRRS trên heo nuôi tại Bình Định 43
Bảng 3.11. Tình hình tiêm phòng từ năm 2006 – 2009 47
Bảng 3.12 số lượng điểm giết mổ gia súc từ 2006 – 2009 48 v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ VÀ HÌNH ẢNH
Hình 1.1. Hình ảnh vi rút 5
Hình 1.2. Cấu trúc vi rút PRRS 6
Hình 1.3. Sẩy thai ở các giai đoạn khác nhau 14
Hình 1.4. Phổi chắc, đặc 16
Bản đồ 3.1. Bản đồ dịch tễ học PRRS tại Bình Định từ năm 2006-2009 38 vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI
- Cs.: Cộng sự
- ELISA: phương pháp ELISA là một kỹ thuật sinh hóa để phát hiện
kháng thể hay kháng nguyên trong mẫu xét nghiệm (Enzyme-Linked
ImmunoSorbent Assay).
- IP: Bệnh viêm phổi kẽ trên heo (Interstitial Pneumoniae).
- LMLM: Lở mồm long móng
- NN&PTNT: Nông nghiệp và phát triển nông thôn
- PCV2: Chủng vi rút týp 2 (Porcine Circo Virus type 2)
- PDNS: Hội chứng viêm da, thận (Porcine Dermatitis and Nephropathy
Syndrome)
- PMWS: Hội chứng còi cọc suy nhược (Post weaning Multi systemic
Wasting Syndrome)
- PRRS: Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở heo (Porcine
Reproductive and Respiratory Syndrome)
- PTH: Phó thương hàn
- RNA: Ribonucleic Acid
- THT: Tụ huyết trùng
- UBND: Uỷ ban nhân dân 1
MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Chăn nuôi là một trong những ngành quan trọng cung cấp nguồn thực
phẩm: trứng, sữa, thịt . là những nhu cầu dinh dưỡng thiết yếu của con người.
Trong những năm gần đây, ngành chăn nuôi phát triển, đã góp phần cải thiện đời
sống và tăng thu nhập cho người dân. Trong đó, tỷ trọng khối lượng sản phẩm
của ngành chăn nuôi heo chiếm 77% tổng khối lượng của ngành. Không chỉ
cung cấp thực phẩm trong nước, chăn nuôi heo còn hướng mạnh đến xuất
khẩu ra thị trường thế giới để tăng nguồn thu ngoại tệ. Trong chiến lược phát
triển kinh tế xã hội của nước ta giai đoạn 2000 - 2010 và đến năm 2020,
ngành chăn nuôi phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá tập trung, trong đó
chăn nuôi heo được xác định là ngành chính.
Bình Định thuộc vùng duyên hải Nam trung bộ, có 10 huyện và 1 thành
phố, nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa; Có 2 mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 9
đến tháng 12 và mùa khô từ tháng 1 đến tháng 8. Nhiệt độ trung bình năm là
26,7 0 C, chế độ nhiệt và bức xạ dồi dào, ổn định trong năm, thuận lợi cho sinh
trưởng và phát triển các loại cây trồng nhiệt đới và sinh trưởng phát triển của
vật nuôi [35].
Theo số liệu của Cục Thống kê tỉnh Bình Định, tại thời điểm ngày
1/4/2010 tổng đàn gia súc, gia cầm gồm: trâu, bò 303.013 con; heo 713.840
con và gia cầm 5.329.340 con. Trong đó, sản lượng thịt heo hơi xuất chuồng
là 41.039 tấn. Trong kế hoạch chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp và nông thôn
Bình Định giai đoạn 2006 – 2010, tỉnh chủ trương phát triển chăn nuôi heo
hướng nạc có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao, đáp ứng cho nhu cầu
tiêu dùng nội tỉnh và hướng tới xuất khẩu; ưu tiên phát triển chăn nuôi trang
trại theo phương thức công nghiệp; phấn đấu đàn heo đến năm 2010 đạt
800.000 con, tốc độ tăng đàn bình quân đạt 0,8% năm [8]. 2
Tuy nhiên, phương thức chăn nuôi heo hiện nay của tỉnh ngoài mô hình
kinh tế trang trại, thì phần lớn tập trung trong các nông hộ, mang tính tự phát,
lấy công làm lãi, tận dụng sản phẩm phụ trong trồng trọt và sinh hoạt, tận
dụng lao động nhàn rỗi trong gia đình. Vì thế, chăn nuôi chủ yếu vẫn nằm đan
xen trong khu dân cư, làm cho môi trường ngày càng bị ô nhiễm, nhất là khâu
xử lý chất thải gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường nước, không khí đây
chính là những nguyên nhân cho dịch bệnh phát triển.
Chính vì vậy, muốn phát triển chăn nuôi heo, ngoài việc đầu tư về con
giống, thực hiện các chính sách phát triển chăn nuôi thì công tác thú y cần
phải được tăng cường từ tỉnh đến cơ sở. Đặc biệt, việc nghiên cứu những
bệnh thường xảy ra ở heo, nhất là các bệnh mới, để từ đó có cơ sở đề ra giải
pháp phòng chống dịch bệnh có hiệu quả là yêu cầu cấp thiết của thực tiễn
sản xuất.
Trong thời gian gần đây, ngành chăn nuôi heo ở Việt Nam đã liên tiếp
gánh chịu những thiệt hại rất lớn từ hội chứng rối loạn hô hấp, sinh sản. Riêng
với ngành chăn nuôi heo ở Bình Định, từ 2006 cho đến nay, hội chứng rối
loạn hô hấp, sinh sản, gây chết heo con cai sữa và xảy thai ở heo nái và phải
tiến hành tiêu hủy 1.754 con đã gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi.
Chính vì vậy, để giúp cho việc quản lý dịch bệnh và đề ra các biện pháp
phòng trị bệnh thích hợp, hạn chế thiệt hại cho người chăn nuôi, được sự đồng
ý của Phòng đào tạo Sau đại học, Khoa Chăn nuôi - Thú y, Chi Cục Thú y, Sở
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Định chúng tôi tiến hành nghiên
cứu đề tài: “Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ và nguy cơ hội chứng rối
loạn hô hấp, sinh sản ở heo nuôi tại tỉnh Bình Định”.
2. Mục tiêu của đề tài:
- Xác định một số nguy cơ của hội chứng rối loạn hô hấp sinh sản của
heo trên địa bàn tỉnh Bình Định. - Đề xuất một số giải pháp phòng bệnh tai xanh có hiệu quả, góp phần
nâng cao hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn:
Thông qua những nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ học và nguy cơ
hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở heo ở Bình Định, để làm cơ sở đề
xuất các biện pháp phòng, chống bệnh hiệu quả.
Bệnh tai xanh là một bệnh mới, vì vậy những kết quả của nghiên cứu sẽ
góp phần cùng với những nghiên cứu khác làm sáng tỏ về bệnh: vi rút gây
bệnh, con đường xâm nhập, phương thức tác động, thời gian gây bệnh .
Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tế trong việc giúp địa phương có
những chính sách và kế hoạch hợp lý định hướng phát triển chăn nuôi heo.