Thạc Sĩ Nghiên cứu một số chỉ tiêu sinh lý, sinh hóa máu trong thời kỳ lão hóa ở khỉ Macaca Mulatta nuôi tại

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Nghiên cứu một số chỉ tiêu sinh lý, sinh hóa máu trong thời kỳ lão hóa ở khỉ Macaca Mulatta nuôi tại đảo Rều, Quảng Ninh
Mô tả bị lỗi font vài chữ, tài liệu thì bình thường

MỤC LỤC
Lời cam ñoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục các chữviết tắt v
Danh mục bảng vi
1 MỞ ðẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của ñềtài 1
1.2 Mục ñích của ñềtài 3
2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
2.1 Một sốtưliệu vềkhỉvàng 4
2.2 Các giảthuy ết vềquá trình lão hóa 14
2.3 Khái quát chung vềquá trình lão hóa 21
2.4 Một sốkhái quát vềhuyết học 23
2.5 Một số nghiên cứu trong và ngoài nước trên khỉ vàng Macaca
mulatta 32
3 ðỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34
3.1 ðối tượng nghiên cứu 34
3.2 ðịa ñiểm nghiên cứu 34
3.3 Nội dung và phương pháp nghiên cứu 34
3.4 Phương pháp xửlý sốliệu 38
4 KẾT QUẢVÀ THẢO LUẬN 40
4.1 Một sốbiểu hiện ởkhỉtrong thời kỳlão hóa 40
4.1.1 Thểtrạng của khỉMacaca mulatta trong thời kỳlão hóa 40
4.1.2 Thân nhiệt 44
4.1.3 Tần sốmạch 45
4.1.4 Tần sốhô hấp 47
4.2 Một sốchỉtiêu máu ởkhỉtrong thời kỳlão hóa. 47
4.2.1 Hệhồng cầu 48
4.2.2 Hệbạch cầu 53
4.2.3 Kích thước các loại tếbào máu 62
4.3 Một sốchỉtiêu sinh hóa máu khỉMacaca mulatta trong thời kỳ
lão hóa nuôi tại ñảo Rều- Quảng Ninh 64
4.3.1 ðộdựtrữkiềm 67
4.3.2 Hoạt ñộmen sGOT và sGPT 67
4.3.3 Hàm lượng ñường huyết khi khỉlão hóa 68
4.3.4 Protein tổng sốvà các tiểu phần protein huyết thanh ởkhỉtrong
thời kỳlão hóa 69
4.3.4.2 Các tiểu phần protein huyết thanh và tỷ sốA/G. 69
4.4 Nghiên cứu ảnh hưởng của giới tính tới sựlão hóa của khỉvàng
Macaca mulatta 75
4.4.1 Các biểu hiện bên ngoài của sựlão hóa ởkhỉtheo tính biệt 75
4.4.2 Thân nhiệt, tần sốmạch, tần sốhô hấp của khỉtrong giai ñoạn
lão hóa theo tính biệt 76
4.4.3 Sốlượng hồng cầu, hàm lượng huyết sắc tố, tỷkhối huy ết cầu,
nồng ñộhuyết sắc tốvà lượng huyết sắc tốbình quân hồng cầu
theo giới tính ởkhỉlão hóa 77
4.4.4 Sốlượng bạch cầu và công thức bạch cầu ởkhỉlão hóa 78
4.4.5 Một sốchỉtiêu sinh hóa máu ởkhỉlão hóa 79
5 KẾT LUẬN VÀ ðỀNGHỊ 81 5.1 Kết luận 81
5.2 ðềnghị 82
TÀI LIỆU THAM KHẢO 83

1. MỞ ðẦU
1.1 Tính cấp thiết của ñềtài
Những năm gần ñây, ngành Thú y luôn phải ñối mặt với những dịch
bệnh mới xảy ra không có tính quy luật nên rất khó kiểm soát và khống chế.
Khi dịch bệnh xảy ra những ñộng vật non và già là những ñối tượng rất hay
mắc. ðối với ñộng vật còn non ngoài việc nhận ñược kháng thểthụ ñộng từ
mẹ, chúng ta còn chủ ñộng phòng ngừa bằng vaccine kết hợp với khảnăng
thích nghi tốt với ñiều kiện sống sẽlàm giảm mức ñộcủa bệnh. Nhưng ñối
với những ñộng vật già khảnăng chống chọi với bệnh tật thường kém do vậy
dịch bệnh xảy ra thường dai dẳng và rất khó kiểm soát. Nguyên nhân chủyếu
là do ở ñộtuổi cao cơthểcủa ñộng vật cũng nhưcon người thường bước vào
quá trình lão hóa và lão hóa là quá trình biến ñổi một cơthểtrưởng thành
sang một cơthểsuy yếu mọi chức năng cơquan, hệthống làm cho cơthểdễ
cảm nhiễm với bệnh và tăng nguy cơtửvong.
Trên thếgiới nghiên cứu vềlão hóa ở ñộng vật chưa nhiều và ởViệt
Nam vấn ñềnày vẫn chưa ñược quan tâm ñặc biệt là khỉ. Việc nghiên cứu và
xác ñịnh ñộtuổi lão hóa trên ñộng vật là rất cần thiết, vì khi xác ñịnh ñược ñộ
tuổi bắt ñầu lão hóa ởtừng vật nuôi người ta sẽcó phương pháp chăm sóc
nuôi dưỡng tốt mang lại hiệu quảtrong chăn nuôi và làm giảm mức ñộcủa
dịch bệnh.
Khỉ vàng tên khoa học là Macaca Mulatta thuộc họ khỉ Cercopi
thecidae trong bộ linh trưởng Primates. Trên thế giới khỉ vàng phân bố ở
Miến ðiện, Ấn ðộ, NêPan, Thái Lan, Lào và miền nam Trung Quốc ỞViệt
Nam khỉ vàng phân bố rộng ở các tỉnh miền núi, trung du (Tuyên Quang,
Lạng Sơn, Hà Giang, Ninh Bình, Thanh Hóa, ) và một sốhòn ñảo gần bờ
(Hòn Mê, ñảo Rều, )
Khỉ là loài ñộng vật có giá trị lớn về nhiều mặt, là nguồn dược liệu
quan trọng trong ðông và Tây y. Và là loài ñộng vật bậc cao rất gần gũi với
con người vềnguồn gốc và giải phẫu nên ñã ñược dùng làm ñối tượng nghiên
cứu vềhệthần kinh, sựvận ñộng, khảnăng sinh sản theo lứa tuổi, các bệnh ở
hệtim mạch, bệnh ñái ñường.
Ởnước ta khỉvàng ñược nuôi theo hình thức bán tựnhiên ở ñảo Rều -Quảng Ninh và nuôi nhốt kết hợp với việc bổsung thêm hoa quả, mía, cơm,
Mỗi năm, viện Vệsinh dịch tễthường dùng một sốlượng lớn khỉlàm ñộng
vật thí nghiệm ñểsản xuất vaccine Sabin phòng bại liệt cho trẻem và các
loại vaccine chống dịch sởi, viêm gan A, B, C gần ñây nhất, năm 2005 nước
ta ñã sản xuất ñược vaccine chống virrut H5N1 thửnghiệm thành công trên
ñộng vật và ñang xin phép thửnghiệm trên người. Nhưvậy, ñể ñảm bảo
cho việc sản xuất vaccine thì khỉ ñược dùng làm ñộng vật phải hoàn toàn
khỏe mạnh và có chứng nhận kiểm dịch của ngành thú y. Tuy nhiên, không
phải ởlứa tuổi nào khỉcũng ñược dùng ñểsản xuất vaccine nhất là những
khỉcó ñộtuổi cao. Bởi vì trong thời kỳlão hóa, con người cũng nhưcon
vật thường giảm sút vềthểlực, cơthểkém chịu ñựng và kém thích nghi
trước hoàn cảnh không thuận lợi của môi trường sống, vì vậy có thểdễmắc
bệnh và dễtửvong. Cho nên, việc nghiên cứu, lựa chọn khỉ ở ñộtuổi nào
phù hợp cho việc sản xuất vaccine là vấn ñềquan trọng và ñặc biệt nghiên
cứu vềsựbiến ñổi sinh lý bình thường khi cơthể ởthời k ỳlão hóa là rất
cần thiết cho việc chẩn ñoán lâm sàng và ñiều trịbệnh cho những con già
ñể ổn ñịnh sốlượng và chất lượng khỉnuôi tại ñảo, mặt khác khỉcó thểsử
dụng làm mô hình ñểnghiên cứu quá trình lão hóa ởngười. Từnhững lí do
trên chúng tôi tiến hành thực hiện ñềtài “Nghiên cứu một sốchỉtiêu sinh
lý, sinh hóa máu trong thời kỳlão hóa ởkhỉMacaca Mulatta nuôi tại ñảo
Rều- Quảng Ninh”
1.2 Mục ñích của ñềtài
- Xác ñịnh những biểu hiện lão hóa của khỉMacaca mulatta
- Xác ñịnh sựbiến ñổi một sốchỉtiêu sinh lý, sinh hóa máu của khỉ
trong thời kỳlão hóa.
- Xác ñịnh ñộtuổi bắt ñầu lão hóa của khỉMacaca mulatta.
- Bước ñầu xác ñịnh ảnh hưởng của giới tính ở ñộtuổi lão hóa mạnh
nhất của khỉMacaca mulatta.

2.TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 Một sốtưliệu vềkhỉvàng
Tên latinh của khỉvàng là Macaca mulatta, thuộc họCercopi thecideae,
nó còn ñược gọi với nhiều tên khác nhau tùy theo dân tộc như:
Dân tộc Kinh gọi là: khỉ ñỏ ñít, khỉ ñàn, bú dù, khỉnước.
Dân tộc Thái gọi là: tô lình, lình ñeng, lình lệnh, lình lạnh.
Dân tộc Dao gọi là: tào lình vèng, tào lình vàng, tào bình giàng.
Dân tộc Mường gọi là: khỉ ñỏ.
Khỉvàng có bộlông mỏng vềmùa hè và dày vềmùa ñông, lông ngắn
và mịn. ðầu màu vàng xám, ñỉnh có khoáy. Gáy, vai, phần lưng trên có màu
nâu, nâu vàng hay nâu xỉn, phần lưng dưới màu nâu nhạt. Mông và hai ñùi
hoe ñỏrực rỡ. Mỗi lông ởvùng này có phần gốc trắng xám, nửa ngoài màu da
cam (ñặc ñiểm ñặc trưng). Cổmàu nâu nhạt. Bụng trắng vàng hoặc trắng màu
ñất thổ. Mu bàn chân vàng nâu, háng màu ñỏ. ðuôi dài (nhưng không vượt
quá nửa chiều dài thân), rậm lông, mặt trên nâu thẫm, mặt dưới vàng nâu.
Trên mặt có ít lông, da ởmá, trán màu sáng. Ởcon cái ñám da này trởnên ñỏ
khi có kinh nguyệt. Mắt màu nâu nhạt.
Khỉ vàng là loài sống thành ñàn ñiển hình, do vậy việc xác ñịnh số
lượng ñàn khỉcó ý nghĩa quan trọng. Sốlượng con trong ñàn, nhóm tuổi, tỉlệ
giới tính của các ñàn khác nhau. Ở ðảo khỉcó 5 bầy sốlượng khỉ ởmỗi bầy
khác nhau. Nhiều nhất là 195 con ởbầy sân nhà cao và ít nhất là 104 con ở
bầy sân nhà bếp, Nguyễn Bá Hiên và cộng sự, 1995[12].
Tổchức ñàn khỉvàng khá chặt chẽvà thểhiện tính ñẳng cấp rõ. Mỗi
ñàn có một con ñực khoẻdẫn ñầu (con ñầu ñàn). Khi di chuyển, con ñầu ñàn
ñi trước ñàn 4 - 6m. Khi kiếm ăn, con ñầu ñàn thường ngồi riêng ởmột cây
cao ñể quan sát. Vai trò của con ñầu ñàn ñược các tác giả Lê Hiền Hảo,
1973[9], ðặng Huy Huỳnh, 1997[13] ñềcập ñến. Theo các tác giảnày, ngoài
nhiệm vụquan sát bảo vệ, khỉ ñầu ñàn còn có nhiệm vụquan trọng trong sinh
sản khỉ ñầu ñàn thường giao phối trước với mọi khỉcái trong thời kì ñộng
dục, trung tâm của ñàn khỉvàng là con cái trưởng thành và ñược tổchức từ
các thếhệcon cái trước ñó, còn con ñực trưởng thành hình như ñóng vai trò
thứ y ếu trong ñiều khiển hoạt ñộng của ñàn nhưng giữ vai trò quan trọng
trong bảo vệ ñàn. Ở ñảo Rều, ñảo Vũng Chùa (Quảng Ninh), nơi khỉvàng
ñược nuôi thảtheo ñàn, vai trò bảo vệ ñàn của khỉ ñầu ñàn biểu hiện rõ nét. Ở
hai hòn ñảo này và trong chuồng nuôi, tính ñẳng cấp, vai trò con ñực ñầu ñàn
không chỉthểhiện trong sinh sản mà còn cảtrong tranh giành thức ăn.
Tuy có hiện tượng ñẳng cấp vềtuổi tác và sức mạnh song quan hệgiữa
các cá thểtrong ñàn khỉluôn tỏra bênh vực và bảo vệlẫn nhau khi bị ñe doạ.
Hiện tượng này gặp ởcác ñàn khỉngoài tựnhiên khi bịchó săn ñuổi và ñặc
biệt rõ nét ởtrong chuồng nuôi tại vườn thú Hà Nội hay ở ñảo Rều. Khi một
con bị ñe dọa cả ñàn ñã xông ñến cứu trợvà tấn công ñối thủ.
Khỉvàng không chỉlà loài phân bốrộng vềmặt ñịa lý mà còn là loài
rộng vềmặt sinh cảnh.
Ở Ấn ðộ, khỉvàng sống ngay ởvùng thôn quê, thậm chí ởcảtrong thị
trấn, thịxã, thành phốvà ngay bên ñường quốc lộ. Ngoài ra khỉvàng còn có ở
Nepan, Pakistan, Buma, Mianma, Miến ðiện, miền nam Trung Quốc, Thái
Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam.
ỞViệt Nam, theo kết quảnghiên cứu của Phạm Nhật cho thấy khỉvàng
sống trong nhiều kiểu rừng và nhiều loại sinh cảnh khác nhau. Ở ñảo Cát Bà
với kiểu chính là rừng nhiệt ñới ñàn khỉvàng. Tương tự ởcác hòn ñảo khác
trong vùng biển ðông Bắc (Bản sen, Ba Mùn) và cảnhững hòn ñảo ởNam
ñảo Cát Bà, nơi thực vật rừng bịtàn phá kiệt (Áng Thảm, Cát Dứa, .) vẫn
gặp khỉvàng sinh sống. Vườn quốc gia Bạch Mã nằm ở cực Nam khu ñịa

TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng việt
1. Bộkhoa học công nghệvà môi trường (1992), Sách ñỏViệt Nam, NXB
Khoa học kỹ thuật- Hà Nội
2. Bộmôn sinh lý học (1990), Sinh lý học- Bài giảng Trường ðại Học Y
Hà Nội, NXB y học Hà Nội.
3. Chum Cheourth (2003), Nghiên cứu một số chỉ tiêu sinh lý sinh hóa
máu gấu ngựa, hươu sao, khỉvàng Macaca mulata nuôi tại vườn thú
HN, Luận văn thạc sĩ, Trường ðHNN-HN
4. Trần Cừ, Lê Thị Minh, Cù Xuân Dần (1975), Giáo trình sinh lý gia
súc,NXB Nông thôn, Hà Nội, Tr 136 - 178
5. Trần Tiến Dũng, ðỗ ðức Khôi, Nguyễn Bá Hiên, Nguyễn Văn Thanh
và cộng sự(1975), Nghiên cứu ñánh giá tập tính khỉvàng (Maccaca
mulatta) phục vụcông tác chăn nuôi ở ñảo Rều- Quảng Ninh, Kỷyếu
kết quảnghiên cứu khoa học- Khoa CNTY (1991- 1995), NXB Nông
nghiệp- Hà Nội, tr 181- 184.
6. Phạm TửDương, Nguyễn ThếKhánh, Hóa nghiệm sửdụng trong lâm
sàng, NXB Y học Hà Nội.
7. Trần Văn ðích (1991), Ảnh hưởng của chế ñộdinh dưỡng ñến các chỉ
sốsinh lý sinh hóa máu và một sốcơquan của gia súc.
8. Hà ðình ðức (1991), Tình trạng hiện nay của loài khỉ ởViệt Nam và
biện pháp bảo vệchúng, Báo cáo kết quảnghiên cứu khoa học cấp nhà
nước, Trường ðại Học Quốc Gia Hà Nội.
9. Lê Hiền Hào (1973), Thú kinh tếmiền bắc Việt Nam, tập 1. NXB khoa
học và kinh tếHà Nội.
10. Henning. A, 1984, Chất khoáng trong nuôi dưỡng ñộng vật trong nông
nghiệp, NXB Khoa học kỹthuật Hà Nội.
11. Nguyễn Bá Hiên, Nguy ễn Văn Thanh, ðỗ ðức Khôi, Phạm ThịTuyết
(1995), Bước ñầu khảo sát một sốchỉtiêu sinh lý, sinh hóa máu của
loài khỉvàng Macaca mulatta nuôi tại ñảo Rều - Quảng Ninh, Kỷyếu
kết quảnghiên cứu khoa học - Khoa CNTY (1991 -1995), NXB Nông
nghiệp - Hà Nội, tr 167- 172.
12. Nguyễn Bá Hiên, Nguyễn Văn Thanh, ðỗ ðức Khôi, (1995), Kết quả
bước ñầu nghiên cứu một sốchỉtiêu sinh học loài khỉvàng Macaca
mulatta nuôi tại ñảo Rều - Quảng Ninh, Kỷ y ếu kết quả nghiên cứu
khoa học - Khoa CNTY (1991 -1995), NXB Nông nghiệp - Hà Nội,
tr173 - 176.
13. ðặng Huy Huỳnh (1997), Bảo vệ và phát triển lâu bền nguồn tài
nguyên ñộng vật rừng Việt Nam, NXB Giáo Dục.
14. Nguyễn Văn Kiệm (1999), Một sốchỉtiêu sinh lý sinh hóa máu và sức
sinh sản, góp phần ñánh giá khảnăng thích nghi của ñàn bò Holstein
Friesian, tại Mộc Châu, Sơn La, Luận án tiến sĩnông nghiệp- Trường
ðại Học Nông Nghiệp 1 Hà Nội,
15. Nguyễn Văn Kình (1996), bài giảng sinh hóa cho cao học trường
ðHNNI Hà Nội.
16. Nguyễn Ngọc Lanh (1998), Sinh lý con người, tập 1- Máu, NXB Khoa
học kỹthuật-HN.
17. Nguyễn Ngọc Lanh và cộng sự(2001), Sinh lý bệnh vi tuần hoàn, sinh
lý bệnh quá trình lão hóa, Sinh lý bệnh học, NXB Y học.
18. Phan Việt Lâm (1999), Một sốchỉtiêu sinh học máu ñộng vật hoang dã
ăn thịt nuôi tại Thảo Cầm Viên Sài Gòn-Góp phần chuẩn ñoán ñiều trị
bệnh, Luận án tiến sĩnông nghiệp, Viện khoa học kĩthuật nông nghiệp
Việt Nam.
19. HồVăn Nam, Nguyễn Thị ðào Nguyên, Phạm Ngọc Thạch, giáo trình
bệnh nội khoa gia súc, NXB Nông nghiệp HN