Tiến Sĩ Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật đối với giống cà chua TN396 tại Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
1
MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề
Cây cà chua (Lycopersicon esculentum. Mill) là cây rau quan trọng trên thế
giới và Việt Nam. Cà chua là loại rau ăn quả có giá trị dinh dưỡng cao. Trong quả
chín có nhiều nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cho sức khoẻ con người như đường,
vitamin (A, B, B2, C, PP), acid amin và các khoáng chất, nên cà chua được sử dụng
cho nhiều mục đích như ăn tươi, nấu chín, làm nguyên liệu cho sản xuất nước sốt cà
chua, nước ép hoa quả, làm mắm chấm. Cà chua còn là loại rau có giá trị kinh tế
cao. Theo Tạ Thu Cúc (2004) [10] ở Mỹ, năm 1997, tổng giá trị sản xuất 1 ha cà
chua cao hơn gấp 4 lần so với trồng lúa nước, và 20 lần so với trồng lúa mỳ. Trên
thế giới, năm 2008 diện tích trồng cà chua là 4,734,356 ha, năng suất đạt là 355,892
tạ/ha, sản lượng là 159,023,383 tấn (FAO, 2014) [41].
Ở Việt Nam cây cà chua được trồng quanh năm, năm 2008 diện tích trồng
cà chua là 24.850 ha, năng suất đạt 216 tạ/ha, sản lượng là 535.438 tấn (FAO, 2014)
[41]. Diện tích trồng cà chua chủ yếu tập trung ở vùng đồng bằng và trung du phía
Bắc, một số tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, Nam Bộ.
Diện tích trồng cà chua ngày càng mở rộng với giá trị dinh dưỡng và hiệu
quả kinh tế của cây cà chua cao so với nhiều cây trồng khác. Thái nguyên là vùng
đất có tiềm năng phát triển sản xuất cà chua cả về diện tích đất canh tác, điều kiện
thời tiết và thị trường tiêu thụ (Nguyễn Thị Mão, 2009) [21]. Tuy nhiên, việc phát
triển sản xuất ở đây chưa xứng với tiềm năng là do chưa có biện pháp kỹ thuật đồng
bộ, nên chưa khuyến khích được người nông dân. Kinh nghiệm sản xuất chỉ ra rằng
để có năng suất và chất lượng tốt, cây cà chua cần được bón kết hợp cân đối giữa
phân chuồng và phân hóa học, nhưng lượng phân chuồng cung cấp cho sản xuất rau
mới chỉ đáp ứng được một nửa nhu cầu của cây cà chua. Theo kết quả nghiên cứu
của Nguyễn Đức Toàn 2013 [33] cho thấy, có thể thay thế phân chuồng hoai mục
bằng phân hữu cơ sinh học NTT kết hợp với lượng phân khoáng theo qui trình
khuyến cáo. Tuy nhiên, do khi sử dụng phân bón hữu cơ sinh học NTT thân lá cà
chua phát triển mạnh mà nguyên nhân có thể do dư thừa lượng đạm bón nên lại là
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
2
cơ hội cho sâu bệnh phát sinh phát triển, làm ảnh hưởng đến năng suất và chất
lượng cà chua.
Mặt khác, trong điều kiện nguồn phân chuồng hoai mục ngày càng thiếu do đàn
trâu bò ngày càng giảm, nên người dân đã lạm dụng nhiều phân khoáng dẫn đến sâu
bệnh hại nặng. Trước thực tế đó, để phòng trừ sâu bệnh hại cà chua, biện pháp phổ biến
nhất người nông dân thường dùng là hóa học. Hướng này chỉ phù hợp với các cây cho
thu hoạch một lần mới đảm bảo được thời gian cánh ly mà không phù hợp với cây cà
chua cho thu hoạch rải rác nhiều lần. Với việc sử dụng lạm dụng hóa chất độc hại như
vậy đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng sản phẩm, ô nhiễm môi trường và ảnh
hưởng xấu đến sức khỏe con người.
Vì vậy, để khắc phục những hạn chế trên và góp phần hoàn thiện quy trình sản
xuất cây cà chua tổng hợp - Intergrated Crop Management (ICM), nhằm phát triển
sản xuất cà chua theo hướng an toàn đáp ứng nhu cầu ngày tăng của con người cả về số
lượng và chất lượng, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu một số biện
pháp kỹ thuật đối với giống cà chua TN386 tại Thái Nguyên”.
2. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài
2.1. Mục tiêu
Xác định được tổ hợp phân bón và biện pháp bảo vệ thực vật hợp lý đối với giống
cà chua TN386 đạt năng suất cao, đảm bảo an toàn sản phẩm tại Thái Nguyên.
2.2. Yêu cầu
- Đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển của cà chua ở các lượng đạm bón
khác nhau trong vụ Đông Xuân 2013-2014.
- Đánh giá ảnh hưởng của lượng đạm bón khác nhau đến tình hình sâu bệnh hại cà
chua trong vụ Đông Xuân 2013-2014.
- Đánh giá ảnh hưởng của lượng đạm bón khác nhau các yếu tố cấu thành năng
suất và năng suất của cà chua trong vụ Đông Xuân 2013 - 2014.
- Đánh giá ảnh hưởng của một số biện pháp bảo vệ thực vật đến sinh trưởng,
năng suất và chất lượng quả cà chua trong vụ Xuân Hè 2014.
- Hạch toán hiệu quả kinh tế.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
3
3. Ý nghĩa của đề tài
3.1. Ý nghĩa thực tiễn
Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác phù hợp với cây cà chua tại
Thái Nguyên, góp phần tạo ra sản phẩm cà chua an toàn nhằm đáp ứng nhu cầu của
thị trường, nâng cao thu nhập cho người sản xuất và bảo vệ môi trường.
Giới thiệu biện pháp canh tác phù hợp cho cây cà chua để sản xuất cà chua vừa
cho năng suất cao vừa đảm bảo chất lượng lượng tốt tại địa bàn thành phố Thái Nguyên.
3.2. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Kết quả nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác trong sản xuất cây cà
chua là cơ sở cho việc sản xuất đạt hiệu quả kinh tế và an toàn sản phẩm đối với
giống cà chua mới tại Thái Nguyên.
Là cơ sở lý luận khoa học góp phần xây dựng và hoàn thiện quy trình quản lý
cây cà chua tổng hợp tại Thái Nguyên và các vùng có điều kiện tương tự.
Kết quả nghiên cứu góp phần làm tài liệu tham khảo cho công tác nghiên
cứu, chỉ đạo sản xuất và biện pháp phòng trừ dịch hại.






Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT vii
DANH MỤC CÁC BẢNG . viii
DANH MỤC CÁC HÌNH . x
MỞ ĐẦU 1
1. Đặt vấn đề 1
2. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài 2
2.1. Mục tiêu 2
2.2. Yêu cầu . 2
3. Ý nghĩa của đề tài 3
3.1. Ý nghĩa thực tiễn 3
3.2. Ý nghĩa khoa học của đề tài . 3
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
1.1. Cơ sở khoa học . 4
1.2. Nhu cầu về dinh dưỡng cho cây cà chua 5
1.2.1. Nhu cầu sử dụng dinh dưỡng đa lượng của cây cà chua . 6
1.2.1.1. Nhu cầu sử dụng đạm . 6
1.2.1.2. Nhu cần sử dụng lân . 7
1.2.1.3. Nhu cầu sử dụng kali 7
1.2.2. Nhu cầu sử dụng dinh dưỡng trung lượng đối với cà chua . 8
1.2.3. Nhu cầu sử dụng dinh dưỡng vi lượng đối với cà chua 8
1.3. Tình hình nghiên cứu và sản xuất cà chua trên thế giới 8
1.3.1. Sơ lược tình hình sản xuất cà chua trên thế giới . 8
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
iv
1.3.2. Tình hình nghiên cứu cà chua trên thế giới . 10
1.4. Tình hình nghiên cứu và sản xuất cà chua ở Việt Nam . 13
1.4.1. Sơ lược tình hình sản xuất cà chua ở Việt Nam 13
1.4.2. Tình hình nghiên cứu cà chua ở Việt Nam . 15
1.4.2.1. Nghiên cứu về giống 15
1.4.2.2. Nghiên cứu về biện pháp bảo vệ thực vật cho cây cà chua . 17
1.4.3. Những hạn chế và giải pháp phát triển cà chua ở Việt Nam 23
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU 26
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 26
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 26
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu . 26
2.2. Nội dung nghiên cứu 26
2.3. Phương pháp nghiên cứu 26
2.3.1. Thời gian nghiên cứu 26
2.3.2. Phương pháp nghiên cứu . 26
2.3.2.1. Bố trí thí nghiệm 26
2.3.2.2. Các biện pháp kỹ thuật . 28
2.3.3. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi . 30
2.3.3.1. Giai đoạn sinh trưởng, phát triển . 30
2.3.3.2. Các chỉ tiêu sinh trưởng . 30
2.3.3.3. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất quả 30
2.3.3.4. Các chỉ tiêu chất lượng quả 31
2.3.3.5. Tình hình sâu, bệnh hại ngoài đồng ruộng . 31
2.4. Phương pháp xử lý số liệu 32
Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN . 33
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
v
3.1. Các kết quả nghiên cứu lựa chọn lượng đạm bón thích hợp trong tổ hợp
phân bón cho giống cà chua TN386 tại Thái Nguyên 33
3.1.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của các mức đạm bón đến các giai đoạn sinh
trưởng và phát triển của giống cà chua TN386 vụ Đông Xuân 2013 - 2014 tại
Thái Nguyên 33
3.1.1.1. Giai đoạn vườn ươm 33
Thời gian từ gieo tới mọc 33
3.1.1.2. Các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của giống cà chua TN386 ngoài
ruộng sản xuất . 34
3.1.2. Ảnh hưởng của các mức đạm bón đến động thái tăng trưởng chiều cao
cây của giống cà chua TN386 . 35
3.1.3. Ảnh hưởng của các mức đạm bón khác nhau đến động thái ra lá trên
thân chính của giống cà chua TN386 41
3.1.4. Ảnh hưởng các mức đạm bón đến tình hình sâu bệnh của giống cà chua
TN386 44
3.1.5. Ảnh hưởng của các mức đạm bón đến năng suất và các yếu tố cấu thành
năng suất của giống cà chua TN386 . 47
3.1.6. Ảnh hưởng của các mức đạm bón đến hiệu quả kinh tế của giống cà
chua TN386 50
3.2. Các kết quả nghiên cứu lựa chọn biện pháp bảo vệ thực vật tốt nhất cho
giống cà chua TN386 vụ Xuân Hè 2014 tại Thái Nguyên. . 51
3.2.1. Ảnh hưởng của biện pháp BVTV khác nhau đến các thời kỳ sinh trưởng
và phát triển của giống cà chua TN386 trong vụ Xuân Hè 2014 51
3.2.2. Ảnh hưởng của biện pháp BVTV khác nhau đến động thái tăng trưởng
chiều cao của giống TN386 trong vụ xuân hè 2014 . 53
3.2.3. Ảnh hưởng của biện pháp BVTV khác nhau đến khả năng ra lá trên
thân chính của giống cà chua TN386 55
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
vi
3.2.4. Đánh giá tình hình nhiễm sâu hại của giống cà chua TN386 ở các công
thức BVTV khác nhau . 57
3.2.5. Đánh giá tình hình nhiễm bệnh hại của giống cà chua TN386 ở các
công thức BVTV khác nhau 59
3.2.6. Ảnh hưởng của biện pháp BVTV đến năng suất và các yếu tố cấu thành
năng suất 61
3.2.7. Sơ bộ hạch toán kinh tế . 63
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 65
1. Kết luận . 65
2. Đề nghị 65
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tiếng Việt
II. Tiếng Anh
PHỤ LỤC