Tiến Sĩ Nghiên cứu mô hình kiểm soát tăng huyết áp ở người cao tuổi thị xã Hưng Yên (FULL TEXT)

LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
NĂM 2013

MỤC LỤC
Nội dung
Lời cam đoan .
Danh mục hình, biểu đồ .
ĐẶT VẤN ĐỀ .
Chương 1- TỔNG QUAN
1.1. Một số khái niệm c bản về THA ở NCT
1.1.1. Khái niệm người cao tuổi
1.1.2. Khái niệm tăng huyết áp
1.1.3. THA và sức khoẻ NCT
1.1.4. Nguyên nhân THA
1.1.5. Biến chứng tăng huyết áp
1.1.6. Điều trị tăng huyết áp .
1.2. Thực trạng THA ở người cao tuổi trên thế gi i và Việt Nam .
1.2.1. Nghiên cứu về THA ở người cao tuổi trên thế gi i
1.2.2. Nghiên cứu về tăng huyết áp người cao tuổi tại Việt Nam .
1.3. Một số yếu tố nguy c gây tăng huyết áp ở NCT .
1.3.1. Yếu tố thuộc về cá nhân NCT
1.3.2. Yếu tố về môi trường sống của NCT .
1.3.3. Yếu tố về hệ thống y tế
1.3.4. Yếu tố bản thân NCT .
1.4. Một số mô hình kiểm soát huyết áp hiện nay .
1.4.1. Kiểm soát tăng huyết áp
1.4.2. Một số mô hình kiểm soát tăng huyết áp trên thế gi i .
1.4.3. Một số mô hình kiểm soát tăng huyết áp tại Việt Nam .
1.4.4. Chư ng trình phòng chống tăng huyết áp Quốc gia
Chương 2- ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu .
2.2. Phư ng pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu .
2.2.2. Cỡ mẫu và phư ng pháp chọn mẫu
2.2.3. Các ch số nghiên cứu
2.2.4. Mô hình can thiệp
2.2.5. Kỹ thuật thu thập số liệu
2.3. Phư ng pháp xử lý số liệu
2.4. Đạo đức trong nghiên cứu
Chương 3- KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Tỷ lệ THA ở NCT ở thị xã Hưng Yên, t nh Hưng Yên năm 2009.
3.2. Một số yếu tố nguy c THA ở NCT thị xã Hưng Yên
3.3. Hiệu quả mô hình kiểm soát THA ở NCT ở hai xã/phường thị xã Hưng Yên .
Chương 4 - BÀN LUẬN .
4.1. Tỷ lệ THA của NCT tại thị xã Hưng Yên .
4.2. Một số yếu tố nguy c THA ở NCT thị xã Hưng Yên .
4.3. Xây dựng mô hình và hiệu quả kiểm soát THA tại các điểm can thiệp ở thị xã Hưng Yên
4.4. Những điểm hạn chế của đề tài và hư ng giải quyết
KẾT LUẬN .
KHUYẾN NGHỊ .
TÀI LIỆU THAM KHẢO .
ĐẶT VẤN ĐỀ
Tăng huyết áp (THA) là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đang có chiều hướng gia tăng ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới. Ở người cao tuổi (NCT), THA là bệnh hay gặp nhất (41,4%), sau đó đến các bệnh khác như rối loạn xương khớp (36,8%) hay các bệnh về đường hô hấp (36,1%). THA là nguyên nhân dẫn đến bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, bệnh thận và các rối loạn về mắt. Huyết áp cao không chỉ gây giảm khả năng hoạt động tư duy ở NCT và dẫn đến những thay đổi bất lợi ở não, gây giảm sút khả năng ghi nhớ và phản ứng thông tin. Theo Tổ chức Y tế thế giới, THA là nguyên nhân gây tử vong 9 triệu người mỗi năm và chiếm 12,8% nguyên nhân tử vong toàn cầu. Vì vậy, người ta còn gọi THA là kẻ giết người thầm lặng.
Trước xu thế của bệnh, ngày 17/6/2002 Thủ Tướng Chính phủ đã ký quyết định số 77/2002/QĐ - TTG phê duyệt chương trình phòng chống một số bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2002 - 2010 trong đó có bệnh THA. Theo khuyến cáo của Hội tim mạch Việt Nam việc điều trị THA phải thực hiện thường xuyên, lâu dài suốt cuộc đời người bệnh. Cán bộ y tế cần phải giám sát chặt chẽ và thường xuyên giáo dục sức khỏe cho người bệnh và cộng đồng để họ từ bỏ các yếu tố nguy cơ gây THA. Nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ THA liên quan đến tuổi, hút thuốc, tập thể dục, béo phì và yếu tố kinh tế - xã hội. Tuy nhiên trên thực tế, sự hiểu biết của cộng đồng về các vấn đề trên và cách dự phòng THA ở các vùng nông thôn và kể cả thành thị hiện nay còn rất hạn chế.
Hưng Yên là một tỉnh đồng bằng có dân số khá đông, tỷ lệ người cao tuổi cao. Câu hỏi đặt ra cho chúng tôi là tỷ lệ tăng huyết áp ở người cao tuổi hiện nay ở thị xã Hưng Yên ra sao? Yếu tố nguy cơ nào dẫn đến tăng huyết áp ở người cao tuổi thị xã Hưng Yên? và có thể xây dựng mô hình thích hợp nào ở thị xã Hưng Yên trong việc kiểm soát huyết áp để phòng chống bệnh? Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài "Nghiên cứu mô hình kiểm soát tăng huyết áp ở người cao tuổi thị xã Hưng Yên", với các mục tiêu sau:
1. Mô tả thực trạng tăng huyết áp ở người cao tuổi thị xã Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên năm 2009.
2. Xác định một số yếu tố nguy cơ tăng huyết áp ở người cao tuổi thị xã Hưng Yên.
3. Xây dựng và đánh giá hiệu quả mô hình kiểm soát THA cho NCT tại phường Quang Trung và xã Bảo Khê thị xã Hưng Yên sau 2 năm can thiệp.
NHỮNG KẾT QUẢ MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. Đề tài luận án đã xác định được tỷ lệ bệnh tăng huyết áp (THA) ở người cao tuổi (NCT) tại tỉnh Hưng Yên khá cao (28,2%). Công trình nghiên cứu được thực hiện tại một tỉnh vùng đồng bằng chưa triển khai chương trình quản lý điều trị bệnh THA tại cộng đồng.
2. Mô hình kiểm soát THA đã huy động được nguồn nhân lực tại địa phương, thu hút sự tham gia của cộng đồng, phối hợp chặt chẽ giữa trạm y tế, nhân viên y tế thôn bản và hội NCT, các tổ chức đoàn thể khác trong xã hội để hoạt động có hiệu quả. Biện pháp quản lý điều trị đã giúp cho NCT tiếp cận dễ dàng với dịch vụ y tế. Chăm sóc y tế tại nhà, theo dõi huyết áp NCT tại hộ gia đình để phát hiện bệnh THA ở NCT, phân loại bệnh THA của NCT để điều trị tại nhà, khi nặng thì chuyển lên y tế tuyến trên (bệnh viện). Mở các lớp tập huấn nâng cao năng lực thực hiện mô hình kiểm soát bệnh THA: giúp cho cán bộ y tế cơ sở, lãnh đạo cộng đồng và cán bộ hội NCT về kỹ năng quản lý, điều trị huyết áp và truyền thông phòng chống THA cho NCT. Đây là cơ sở quan trọng để giúp cho việc thực hiện các giải pháp quản lý, chăm sóc sức khỏe cộng đồng có hiệu quả và bền vững.
3. Mô hình đã can thiệp vào kiến thức, thái độ, thực hành về phòng biến chứng bệnh THA, về điều trị bệnh THA và về dự phòng THA cho NCT. Kết quả đã làm thay đổi được những hiểu biết sai lầm về bệnh THA, thay đổi được những hành vi bất lợi cho bệnh THA nhờ đó đã làm thay đổi được mức độ THA, giảm được tỷ lệ bệnh THA và các tai biến do bệnh THA gây ra.