Tiến Sĩ Nghiên cứu lâm sàng và hiệu quả điều trị suy giảm nhận thức ở bệnh nhân loạn thần do rượu

LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
NĂM 2014
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1 TỔNG QUAN . 3
1.1 Nghiện rượu và loạn thần do rượu 3
1.1.1 Nghiện rượu . 3
1.1.2 Loạn thần do rượu . 5
1.2 Chức năng nhận thức . 7
1.2.1 Khái niệm nhận thức . 7
1.2.2 Một số chức năng nhận thức . 8
1.3 Suy giảm nhận thức do rượu . 14
1.3.1 Khái niệm suy giảm nhận thức . 14
1.3.2 Suy giảm nhận thức do rượu 15
1.3.3 Các triệu chứng loạn thần và rối loạn cảm xúc do rượu
liên quan đến suy giảm nhận thức . 23
1.3.4 Một số giả thuyết về cơ sở giải phẫu, sinh hóa não của
suy giảm nhận thức do rượu . 25
1.4 Một số trắc nghiệm tâm lý hỗ trợ chẩn đoán suy giảm
nhận thức do rượu 31
1.4.1 Thang đánh giá trạng thái tâm thần tối thiểu của Folstein 31
1.4.2 Trắc nghiện năm từ của Rey . 33
1.5 Điều trị suy giảm nhận thức do rượu . 35
1.5.1 Một số vấn đề chung điều trị suy giảm nhận thức ở bệnh nhân
loạn thần do rượu 35
1.5.2 Điều trị suy giảm nhận thức do rượu giải quyết ba vấn đề chính . 36
1.5.3 Điều trị theo giai đoạn . 36
1.5.4 Các biện pháp điều trị cụ thể . 37
Chương 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 43
2.1 Đối tượng nghiên cứu . 43
2.2 Phương pháp nghiên cứu . 44
Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU . 63
3.1 Đặc điểm chung của bệnh nhân nghiên cứu . 63
3.2. Đặc điểm lâm sàng . 67
3.2.1 Rối loạn tâm thần và rối loạn bệnh cơ thể 67
3.2.2 Suy giảm nhận thức giai đoạn T . 69
3.3 Đánh giá kết quả điều trị SGNT do rượu . 83
3.3.1 Tiến triển nhóm SGNT nhẹ do rượu 83
3.3.2 Tiến triển nhóm sa sút trí tuệ do rượu trước, sau điều trị . 88
Chương 4 BÀN LUẬN . 95
4.1 Đặc điềm chung của nghiên cứu 95
4.2 Đặc điểm lâm sàng 98
4.2.1 Rối loạn tâm thần, bệnh và rối loạn cơ thể . 98
4.2.2 Lâm sàng suy giảm nhận thức giai đoạn T0 . 101
4.3 Nhận xét kết quả điều trị SGNT do rượu . 120
4.3.1 Nhóm suy giảm nhận thức nhẹ do rượu . 120
4.3.2 Nhóm sa sút trí tuệ do rượu . 129
KẾT LUẬN . 130
KIẾN NGHỊ 132
Danh mục các công trình công bố của tác giả về nội dung luận án
Tài liệu tham khảo
Phụ lục
ĐẶT VẤN ĐỀ
Loạn thần do rượu là một bệnh loạn tâm thần được phát sinh và phát
triển có liên quan chặt chẽ đến quá trình nghiện rượu. Biểu hiện lâm sàng của
loạn thần do rượu bằng các triệu chứng rối loạn tâm thần thực tổn và các rối
loạn giống loạn tâm thần nội sinh trầm trọng. Theo Alain M, Chaltiel T và
cộng sự cho thấy loạn thần do rượu là hậu quả của nghiện rượu mạn tính, mức
độ nghiện rượu trầm trọng, biểu hiện lâm sàng rất đa dạng như hoang tưởng,
ảo giác, rối loạn nhân cách-hành vi và đặc biệt là sự suy giảm về chức năng
nhận thức dẫn đến suy giảm về trí tuệ. Suy giảm nhận thức ở bệnh nhân loạn
thần do rượu là một hậu quả nặng nề, không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến
chất lượng cuộc sống của bản thân bệnh nhân mà còn làm đảo lộn đến sinh
hoạt của gia đình, hoạt động nghề nghiệp và các quan hệ xã hội của chính
bệnh nhân [1],[2].
Suy giảm nhận thức ở bệnh nhân nghiện rượu mạn tính nói chung và
suy giảm nhận thức ở bệnh nhân loạn thần do rượu nói riêng biểu hiện bằng
các triệu chứng suy giảm và rối loạn các chức năng nhận thức. Recondo
J.D thấy rằng suy giảm nhận thức do rượu có hai loại: suy giảm nhận thức
nhẹ do rượu và sa sút trí tuệ do rượu [3].
Vanelle J.M và cộng sự nhận thấy rằng suy giảm nhận thức do rượu
chiếm tỷ lệ từ 50% - 96,7% bệnh nhân nghiện rượu mạn tính, trong đó chủ
yểu là suy giảm nhận thức nhẹ và sa sút trí tuệ do rượu chiếm một tỷ lệ là
7% - 21%. [4]. Suy giảm nhận thức do rượu có những quy luật phát sinh, phát triển và
biểu hiện lâm sàng với những đặc điểm riêng. Sự khác biệt này tạo nên một
hình ảnh lâm sàng của suy giảm nhận thức do rượu khác với suy giảm nhận
thức của các bệnh loạn tâm thần thực tổn khác như chấn thương sọ não,
bệnh lý mạch máu não, bệnh Alzheimer, .
Đặc điểm quá trình phát sinh, phát triển và cơ chế bệnh sinh của suy
giảm nhận thức do rượu là cơ sở cho việc điều trị suy giảm nhận thức do
bệnh này. Điều trị suy giảm nhận thức do rượu khác với điều trị suy giảm
nhận thức do các nguyên nhân khác nhau trong loạn tâm thần thực tổn.
Ở Việt Nam, đã có một số công trình đề cập đến loạn tâm thần do rượu
và suy giảm nhận thức do rượu, song cho đến nay chưa có công trình nghiên
cứu nào đánh giá lâm sàng và điều trị suy giảm nhận thức ở bệnh nhân loạn
thần do rượu một cách có hệ thống. Do vậy, chúng tôi chọn đề tài “Nghiên
cứu lâm sàng và hiệu quả điều trị suy giảm nhận thức ở bệnh nhân loạn
thần do rượu” với các mục tiêu sau:
1. Mô tả lâm sàng suy giảm nhận thức ở bệnh nhân loạn thần do
rượu.
2. Đánh giá hiệu quả điều trị suy giảm nhận thức ở bệnh nhân loạn
thần do rượu.