Thạc Sĩ Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống Lan đuôi chồn bằng phương pháp nuôi cấy mô

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP
NĂM 2010
MỤC LỤC
CHƯƠNG I: MỞ ĐẦU .1
1.1. Đặt vấn đề . 8
1.2. Mục đích và yêu cầu của đề tài 9
1.3. Ý nghĩa của đề tài: . 10

CHƯƠNG II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .11
2.1. Nguồn gốc, phân loại hoa Phong lan. . 11
2.2. Đặc điểm sinh vật học của cây hoa phong lan . 13
2.3 Yêu cầu sinh thái của hoa phong lan 14
2.4. Tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa phong lan trên Thế giới 15
2.5. Tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa phong lan ở Việt Nam 16
2.6. Một số kết quả nghiên cứu về nhân giống của hoa phong lan 17
2.7. Một số kết quả nghiên cứu về trồng và chăm sóc hoa phong lan 20
2.8. Khái quát về nuôi cấy mô tế bào thực vật 20
2.8.1. Khái niệm nuôi cấy mô tế bào thực vật . 20
2.8.2. Sơ lược lịch sử nuôi cấy mô tế bào thực vật 21
2.8.3. Cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật. 23
2.8.4. Điều kiện và môi trường nuôi cấy mô tế bào thực vật 26
2.8.5. Các công đoạn của nuôi cấy mô tế bào . 33
2.8.6. Nhân giống vô tính in vitro – ưu nhược điểm của phương pháp. . 34
2.9. Ứng dụng nuôi cấy mô trong nhân giống cây hoa 36

CHƯƠNG III: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 38
3.1. Vật liệu nghiên cứu 38
3.2. Nội dung nghiên cứu . 38
3.3. Phương pháp nghiên cứu . 39
3.4. Xử lý số liệu: 47

CHƯƠNG IV: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN . 48
4.1. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của chất khử trùng tới tỷ lệ sống của mẫu
cấy (hạt lan Đuôi chồn) 48
4.2. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy đến khả năng
nảy mầm của hạt lan Đuôi chồn (sau 12 tuần nuôi cấy). . 54
4.3. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ một số Cytokynin đến khả
năng nảy mầm của hạt lan Đuôi chồn. 57
4.4. Kết qủa nghiên cứu ảnh hưởng của chất kích thích sinh trưởng đến khả
năng nhân nhanh chồi của lan Đuôi Chồn. 62
4.5. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của NAA đến khả năng ra rễ của lan Đuôi
chồn 67
4.6. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể đến khả năng sinh trưởng của
cây con sau nuôi cấy mô. 75

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 79
5.1. Kết luận: 79
5.2. Đề nghị 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO 80

Chương I
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Trong những năm gần đây với chính sách mở rộng đầu tư về mọi mặt của
Nhà nước, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được cải
thiện và nâng cao. Song song với nhu cầu về vật chất thì nhu cầu tinh thần đặc
biệt không thể thiếu được. Từ lâu con người đã thích trồng hoa, cây cảnh vừa để
trang trí cho đẹp, vừa để giải trí tinh thần. Mỗi người có một sở thích chơi hoa
khác nhau và việc lựa chọn loài hoa thường tùy thuộc vào điều kiện khí hậu của
vùng, vẻ đẹp của hoa, .
Hoa Phong lan là loài hoa được nhiều người ưa thích bởi hoa lan có cấu
trúc kiêu kỳ và phức tạp, có màu sắc quyến rũ và đa dạng như: đỏ, cam, vàng,
tím, .Hoa Phong lan có thể chơi cả chậu, cắm thành lãng, đặt trong phòng làm
việc, phòng khách,
Tuy nhiên diện tích trồng hoa Phong lan trong cả nước còn thấp, chất
lượng hoa chưa cao, chủ yếu được trồng ở một số địa phương có điều kiện như:
Đà Lạt, Hà Nội, Hải Phòng, Thành Phố Hồ Chí Minh Hiện nay, một số nơi đã
sản xuất và nhân được một số giống lan mới bằng phương pháp nuôi cấy mô
nhưng giá thành cao, chí phí vận chuyển lớn. Mà hoa Phong lan rừng chỉ ra hoa
một năm một lần và chủ yếu là vào mùa hè, chóng tàn, khó điều khiển hoa nở
theo ý muốn. Nguyên nhân chính của việc hạn chế trên là : Do giống kém chất
lượng, chưa tạo ra được giống mới có khả năng điều khiển ra hoa theo ý muốn,
giá thành giống cao, kỹ thuật trồng và chăm sóc còn hạn chế, đầu tư cho trồng
trọt còn thấp. Trong những nguyên nhân trên thì giống là yếu tố hạn chế rất lớn
đối với sự phát triển của sản xuất hoa Phong lan.
Hoa phong lan có giá trị thương mại lớn, trong đó chủ yếu các giống Đai
Châu, Đuôi chồn và lan hài, giá cả cũng rất dao động, do nguồn lan khai thác
ngày càng cạn kiệt nên giá cả luôn có chiều hướng tăng cao. 1kg lan Đai Châu
hoặc Đuôi chồn hiện nay lên tới 100.000 đến 150.000 VNĐ/kg hoặc 10.000 đến
20.000 VNĐ cho 1 cây con. Với các loại lan quý hiếm có thể lên tới 200.000
đến 300.000 VNĐ cho một cây con. Những năm trước đây lan rừng được buôn
bán nhiều và với giá rẻ với thu nhập trung bình của người lao động ai cũng có
thể mua và trồng lan rừng làm cây cảnh. Hiện nay mức độ khai thác cạn kiệt đã
gây ảnh hưởng tới nguồn gen và làm tăng giá cả.
Lan Đuôi Chồn (Rhynchostylis retusa [L.] Blume) là loài lan rừng được
người chơi lan rất ưa chuộng vì hoa đẹp và hương thơm. Hiện nay tại các khu
rừng ở Việt Nam, các loài lan rừng bị khai thác quá mức, đang có nguy cơ cạn
kiệt, trong đó hai loài lan rừng là Đuôi Chồn và Đai Châu đang được khai thác
nhiều cho mục đích thương mại và có nguy cơ mất dần trong tự nhiên. Việc
nghiên cứu phát triển các loài lan nêu trên, vừa bảo tồn và có khả năng nhân
giống cho mục tiêu thương mại là rất cần thiết. Trong hai loài lan nêu trên, loài
lan Đai Châu đã được nghiên cứu nhiều và đã có một số kết quả trong nhân
giống invitro. Loài lan Đuôi Chồn chưa được nghiên cứu nhiều, nhất là các
nghiên cứu về nhân giống. Từ thực tế trên, việc nghiên cứu nhân giống lan Đuôi
Chồn là rất cần thiết, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu kỹ
thuật nhân giống lan đuôi chồn bằng phương pháp nuôi cấy mô”. Kết quả
nghiên cứu sẽ tạo tiền đề cho triển khai sản xuất giống hoa Lan Đuôi Chồn nuôi
cấy mô tại tỉnh Thái Nguyên.
1.2. Mục đích và yêu cầu của đề tài
* Mục đích:
Nhân giống lan rừng đuôi chồn chất lượng cao (cây giống khoẻ, sinh
trưởng phát triển tốt, sạch bệnh), giá thành hạ, phục vụ cho sản xuất hoa Phong
Lan tại khu vực Thái nguyên và các tỉnh lân cận. Tạo điều kiện cho việc tăng thu
nhập cho người dân trên địa bàn tỉnh.
*Yêu cầu của đề tài:
- Nghiên cứu ảnh hưởng của chất khử trùng tới hiệu quả khử trùng mẫu
cấy ( hạt hoa phong lan Đuôi chồn)
- Nghiên cứu ảnh hưởng của môi trường đến khả năng nảy mầm của hạt
lan Đuôi chồn.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất điều tiết sinh trưởng tới khả
năng nảy mầm của hạt lan Đuôi chồn.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất điều tiết sinh trưởng đến khả
năng nhân chồi lan Đuôi chồn
- Xác định ảnh hưởng của NAA, IAA, phối hợp NAA và IAA tới khả năng
ra rễ của chồi hoa lan Đuôi chồn.
- Xác định giá thể phù hợp cho sinh trưởng phát triển của hoa lan Đuôi
chồn nuôi cấy mô trong giai đoạn vườn ươm.
1.3. Ý nghĩa của đề tài:
* Ý nghĩa Khoa học:
- Kết quả nghiên cứu sẽ đưa ra được một biện pháp kỹ thuật nhân giống
hoa lan Đuôi chồn bằng phương pháp in vitro. Đánh giá được tác động của một
số chất điều tiết sinh trưởng trong nhân giống hoa lan Đuôi chồn.
- Đánh giá được tác động của các giá thể đến sinh trưởng của cây con
trong giai đoạn vườn ươm.
- Bổ sung nguồn tài liệu tham khảo cho công tác nghiên cứu, giảng dạy và
sản xuất cây hoa lan Đuôi chồn.
* Ý nghĩa thực tiễn sản xuất:
Sản xuất được cây con sinh trưởng phát triển tốt, đồng đều và sạch bệnh
với khối lượng lớn, kịp thời phục vụ cho sản xuất. Thuận lợi cho việc áp dụng
các biện pháp kỹ thuật trong giai đoạn sản xuất hoa thương phẩm, từ đó kích
thích sản xuất hoa phát triển.