Tiến Sĩ Nghiên cứu kết quả tái tạo dây chằng chéo trước bằng phẫu thuật nội soi sử dụng gân cơ

LUẬN ÁN CHUYÊN KHOA CẤP II
NĂM 2012

MỤC LỤC
Trang
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Giải phẫu và sinh cơ học khớp gối 3
1.2. Giải phẫu và sinh cơ học dây chằng chéo trước 6
1.3. Đặc điểm của tổn thương đứt dấy chằng chéo trước 10
1.4. Lịch sử phẫu thuật điều trị đứt dây chằng chéo trước 14

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26
2.1. Đối tượng nghiên cứu 26
2.2. Phương pháp nghiên cứu 44

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 47
3.1. Đặc điểm lâm sàng nhóm bệnh nhân nghiên cứu 47
3.2. Phương pháp điều trị 57
3.3. Kết quả điều trị 60

Chương 4. BÀN LUẬN 68
4.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 74
4.2. Đặc điểm lâm sàng 76
4.3. Đặc điểm tổn thương trên cận lâm sàng 76
4.4. Phương pháp phẫu thuật 77
4.5. Kết quả phẫu thuật 84
KẾT LUẬN 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ

Ngày nay cùng với sự phát triển của xã hội, sự phát triển mạnh mẽ của các phương tiện giao thông cũng như hoạt động của nhiều môn thể thao mang tính đối kháng cao, làm cho số lượng các loại chấn thương ngày càng gia tăng, trong đó chấn thương khớp gối là rất thường gặp, đặc biệt thương tổn dây chằng chéo trước và các thành phần trong khớp gối, dưới tác động của một lực trong tư thế
gấp gối hoặc xoay quá mức của xương chày.
Dây chằng chéo trước có vai trò quan trọng trong việc giữ cho xương chày không bị trượt ra trước so với xương đùi khi vận động. Do đó, khi dây chằng bị thương tổn, khớp gối bị mất vững khiến người bệnh đi lại khó khăn. Tình trạng lỏng khớp kéo dài có thể gây nên các tổn thương thứ phát như rách sụn chêm, giãn các dây chằng, bao khớp và thoái hóa khớp [20], [93].
Để phục hồi độ vững chắc của khớp gối và tránh các biến chứng trên thì chỉ định phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước là cần thiết. Ngay từ cuối thế kỷ 19, Mayo Robson (1908) là một trong những người đầu tiên tiến hành điều trị đứt dây chằng chéo trước bằng khâu nối trực tiếp. Ivor Palmer (1930) đã viết tác phẩm đầu tiên về điều trị thương tổn dây chằng chéo trước bằng khâu nối lại dây chằng nhưng tỷ lệ thất bại lại quá cao. Tiếp đến nhiều phương pháp tái tạo dây chằng chéo trước cũng đã được Kennet Jones, Ellison và Mac Intosh mô tả bằng cách tái tạo dây chằng chéo trước ngoài bao khớp. Tuy nhiên, thời gian gần đây phương pháp tái tạo dây chằng chéo trước trong bao khớp đã thay thế hoàn toàn cho phương pháp của Palmer và cho đến ngày nay các phương pháp này vẫn đang được sử dụng một cách hiệu quả.
Một bước tiến mới trong tái tạo dây chằng chéo trước là ứng dụng phẫu thuật nội soi vào điều trị. Takagi K.(1918), Watanabe M.(1955) và Bicher A.(1919), là những nhà tiên phong đưa nội soi vào chẩn đoán và điều trị các thương tổn khớp gối. Hơn nữa, dụng cụ nội soi ngày càng được hoàn thiện đã tạo điều kiện cho các phẫu thuật viên ngày càng dễ dàng thao tác hơn. Vì thế, phẫu thuật nội soi đã thay thế dần cho việc phẫu thuật mở trước đây [32], [35], [36].
Sử dụng mảnh ghép và phương pháp tái tạo dây chằng chéo trước vẫn còn là vấn đề gây nhiều tranh cãi do có nhiều chọn lựa: dây chằng bánh chè hoặc gân cơ bán gân kết hợp với gân cơ thon [10], với các kỹ thuật một đường vào hay hai đường vào; kỹ thuật một bó hay hai bó và các phương pháp cố định các mảnh ghép khác nhau như vít chẹn hoặc treo gân [37], [40], [59]. Nếu như trước đây vào cuối thập kỷ 80 và thập kỷ 90 mảnh ghép từ dây chằng bánh chè là lựa chọn hàng đầu để thay thế dây chằng chéo trước và được xem là tiêu chuẩn vàng, thì ngày nay quan niệm đó đã dần thay đổi, thay vào đó là mảnh ghép lấy từ gân cơ bán gân và gân cơ thon [41]. Vì những nghiên cứu gần đây cho rằng mảnh ghép của gân bánh chè có một số nhược điểm như vỡ xương bánh chè khi lấy mảnh ghép, đau ở mặt trước khớp gối sau phẫu thuật, làm yếu hệ thống duỗi . [50].
Ở Việt Nam, từ những năm 2000 đến nay có nhiều báo cáo về phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước sử dụng mảnh ghép gân bánh chè hoặc gân cơ bán gân với gân cơ thon của nhiều tác giả các trung tâm chấn thương lớn như Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên tại khu vực miền Trung chưa nhiều.
Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu kết quả tái tạo dây chằng chéo trước bằng phẫu thuật nội soi sử dụng gân cơ bán gân và gân cơ thon gấp bốn” với 2 mục tiêu là:
1. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh lý đứt dây chằng chéo trước.
2. Đánh giá kết quả điều trị tái tạo dây chằng chéo trước bằng phẫu thuật nội soi sử dụng gân cơ bán gân và gân cơ thon gấp bốn.