Tiến Sĩ Nghiên cứu kết quả điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức ở phụ nữ bằng phương pháp phẫu thuật d

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
NĂM 2015
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU . 4
1.1. Định nghĩa tiểu không kiểm soát khi gắng sức . 4
1.2. Lịch sử điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức 4
1.3. Giải phẫu học vùng chậu 7
1.4. Sinh lý bệnh tiểu không kiểm soát khi gắng sức . 13
1.4.1. Suy yếu hệ thống nâng đỡ bàng quang-niệu đạo . 14
1.4.2. Suy cơ thắt niệu đạo 16
1.5. Chẩn đoán 17
1.5.1. Phân loại . 17
1.5.2. Chẩn đoán 19
1.6. Chỉ định điều trị và các phương pháp điều trị TKKSKGS . 24
1.6.1. Các phương pháp tập cơ đáy chậu . 24
1.6.2. Các phương pháp điều trị bảo tồn nội khoa . 26
1.6.3. Các phương pháp phẫu thuật 28
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40
2.1. Đối tượng nghiên cứu . 40
2.2. Phương pháp nghiên cứu 41
Chương 3. KẾT QUẢ 60
3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu . 60
3.2. Đặc điểm các yếu tố nguy cơ 62
3.3. Đặc điểm bệnh lý TKKSKGS . 63
3.4. Đặc điểm phẫu thuật . 67
3.5. Biến chứng tiểu khó . 72
3.6. Phép đo niệu dòng sau mổ . 73
3.7. Chất lương cuộc sống của bệnh nhân trước và sau phẫu thuật 74
3.8. Các mối liên quan 75
Chương 4. BÀN LUẬN . 82
4.1. Bàn luận về chẩn đoán . 82
4.2. Bàn luận về chỉ định phẫu thuật . 88
4.3. Bàn luận về kết quả 90
4.4. Bàn luận về kỹ thuật phẫu thuật 108
4.4.1. Chọn lựa phương pháp phẫu thuật . 108
4.4.2. Phương pháp vô cảm và tư thế bệnh nhân . 113
4.4.3. Một số kinh nghiệm và lưu ý trong kỹ thuật phẫu thuật 114
4.4.4. So sánh kỹ thuật với một số tác giả khác . 117
KẾT LUẬN 119
KIẾN NGHỊ . 121
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
- Mẫu thu thập số liệu
- Danh sách bệnh nhân
ĐẶT VẤN ĐỀ
Tiểu không kiểm soát khi gắng sức khá thường gặp ở phụ nữ. Bệnh lý
này ảnh hưởng đến sinh hoạt cuộc sống hàng ngày, giao tiếp xã hội và tình
trạng sức khỏe của bệnh nhân. Tuy nhiên, bệnh nhân thường âm thầm chịu
đựng hoặc không biết một nơi chuyên khoa để điều trị. Nếu được điều trị
thích hợp, sẽ đem lại cho bệnh nhân một cuộc sống có chất lượng tốt hơn,
đồng thời cũng đem lại lợi ích cho xã hội.
Trải qua nhiều thập niên, nhiều giai đoạn, đã có không ít những phương
pháp phẫu thuật ra đời điều trị tiểu không kiểm soát khi gắmg sức ở phụ nữ.
Mỗi phương pháp có những ưu khuyết điểm riêng. Các phương pháp phẫu
thuật ra đời, gắn liền với từng thời kỳ, từng giai đoạn, tùy thuộc vào tình hình
phát triển và xu hướng của nền y học đương thời. Hơn một thập niên gần đây,
người ta thường dùng phương pháp giá nâng đỡ niệu đạo bằng mảnh nhân tạo
(như phương pháp TVT, TOT) do những phương pháp này có hiệu quả khá
cao [40], [42], [45], [59], [86]. Tuy nhiên, qua một thời gian áp dụng, nhiều
nghiên cứu đã ghi nhận có khá nhiều những biến chứng do dùng các mảnh
nâng đỡ nhân tạo như: bào mòn, nhiễm trùng, đau khi giao hợp, đau ở đùi. Từ
năm 2010 đến nay, đã có nhiều khuyến cáo về việc Ban quản lý thuốc và thực
phẫm ở Mỹ, lưu ý đến việc dùng các mảnh ghép nhân tạo trong phẫu thuật
[77], [79].
Gần đây, xu hướng dùng cân cơ tự thân được nói đến nhiều hơn. Thống
kê từ nhiều nghiên cứu cho thấy phương pháp dùng cân cơ tự thân vẫn còn là
một phương pháp tốt, do có hiệu quả cao và ít có biến chứng [104]. Theo
Hướng dẫn điều trị của Hội Niệu Khoa Mỹ năm 2009 đã cho thấy kết quả của
phương pháp dùng cân cơ tự thân là rất cao, thậm chí cao nhất trong số các kỹ
thuật (tỉ lệ thành công 76% - 98%) [104]. Theo Hướng dẫn điều trị của Hội
Niệu Khoa Canada năm 2012, cũng cho thấy hiệu quả của phương pháp cân
cơ tự thân rất cao và có hiệu quả lâu dài [26]. Mặt ưu điểm khác của phương
pháp dùng cân cơ tự thân là có thể chỉ định cho tất cả các dạng của tiểu không
kiểm soát khi gắng sức [29], [36], [53]. Ngoài ra phương pháp này còn được
khuyên dùng khi các phương pháp TVT,TOT không thể thực hiện được như:
bệnh nhân có rò niệu đạo-âm đạo, bị bào mòn niệu đạo, tổn thương niệu đạo
trong lúc mổ, túi thừa niệu đạo [79]. Tuy các phương pháp TVT, TOT thường



được dùng trong điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức, nhưng nhiều tác
giả tin rằng phương pháp dùng cân cơ tự thân vẫn còn có một vai trò quan
trọng trong điều trị, đặc biệt là đối với những trường hợp tái phát và có biến
chứng [22]. Năm 2013, nhiều tác giả đã đề cập đến vấn đề biến chứng của
mảnh ghép nhân tạo và khuyên dùng cân cơ tự thân cho những bệnh nhân này
[67], [109]. Thậm chí, năm 2012 nhiều tác giả còn cho rằng: Phẫu thuật dùng
cân cơ thẳng bụng tự thân là một phẫu thuật triển vọng cho niệu khoa và sản
phụ khoa [70], [124]. Phương pháp dùng cân cơ thẳng bụng tự thân vẫn còn
được xem là tiêu chuẩn vàng trong điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức
[29]. Năm 2013, tác giả El-Gamal, còn đưa ra một kỹ thuật mới, dùng cân cơ
tự thân để làm phẫu thuật như TOT và cho kết quả rất tốt [47]. Bên cạnh
những ưu điểm trên, nếu dùng cân cơ tự thân, có thể tránh được những biến
chứng do mảnh ghép nhân tạo và đồng thời cũng không phải chi trả thêm một
số tiền để mua mảnh ghép nhân tạo. Vì thế, phẫu thuật này thuận lợi trong
hoàn cảnh kinh tế Việt Nam.
Tại Việt Nam, nhiều tác giả cũng đã áp dụng một số phương pháp phẫu
thuật để điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức như kỹ thuật MarshallMarchetti,
Raz . [16]. Sau đó, theo làn sóng phát triển của nội soi, cũng đã
thực hiện kỹ thuật Burch qua nội soi ổ bụng [8]. Theo sự phát triển của thế
giới, phương pháp phẫu thuật TVT và TOT cũng đã được thực hiện gần 10
năm nay [3], [4], [5], [6], [9], [11], [12], [15], [14]. Tuy nhiên, chưa có nghiên
cứu chính thức nào về phương pháp dùng cân cơ tự thân ở Việt Nam.
Thực hiện nghiên cứu này, chúng tôi có mong muốn đánh giá hiệu quả
của phương pháp dùng cân cơ thẳng bụng tự thân trong điều trị tiểu không
kiểm soát khi gắng sức ở phụ nữ, được thực hiện và theo dõi tại bệnh viện
Bình Dân.
Nghiên cứu thực hiện với 2 mục tiêu cụ thể là:
1. Nghiên cứu kết quả điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức
được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật dùng cân cơ thẳng bụng tự
thân.
2. Khảo sát một số yếu tố liên quan đến kết quả phẫu thuật dùng cân
cơ thẳng bụng tự thân trong điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức.