Tiến Sĩ Nghiên cứu kết quả điều trị sỏi thận có kích thước ≥ 2cm bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể trên

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
NĂM 2012
ĐẶT VẤN ĐỀ
Sỏi tiết niệu là bệnh lý thường gặp chiếm 2 - 3% dân số, trong đó sỏi thận chiếm 40% - 60%. Tỷ lệ tái phát cao: khoảng 10% sau điều trị 1 năm, 35% sau 5 năm và 50% sau 10 năm [95],[112].
Sỏi thận luôn là vấn đề lớn đối với y học bởi sự tác động của chúng đến sức khoẻ con người. Menon & Koul (1992) thấy rằng khoảng 20% số BN sỏi thận cần can thiệp phẫu thuật do biến chứng tắc nghẽn, nhiễm trùng thậm chí là suy thận[95]. Trước đây sỏi thận chủ yếu được điều trị bằng phẫu thuật mở nên tỷ lệ biến chứng cao, từ sau năm 1980 các phương pháp điều trị sỏi thận ít sang chấn lần lượt ra đời như: Tán sỏi thận qua da, tán sỏi thận qua nội soi niệu quản ngược dòng, phẫu thuật nội soi trong hoặc sau phúc mạc lấy sỏi thận và tán sỏi ngoài cơ thể đã làm giảm đáng kể tỷ lệ bệnh nhân mổ mở. Từ khi ra đời và đưa vào ứng dụng trong lâm sàng tới nay, phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể luôn được coi là sự lựa chọn hàng đầu để điều trị những sỏi thận không phức tạp bởi tính an toàn và hiệu quả của chúng, vì vậy nó được ví như một cuộc cách mạng trong điều trị sỏi tiết niệu nói chung và sỏi thận nói riêng.
Lựa chọn phương pháp điều trị hợp lý cho từng trường hợp sỏi thận cần căn cứ vào: đặc điểm của sỏi (số lượng, vị trí, kích thước, thành phần hóa học), tình trạng bệnh nhân (tuổi, giới, giải phẫu, chức năng hệ niệu, thể trạng và các bệnh lý kết hợp), ngoài ra còn phụ thuộc vào hiệu quả, tính an toàn, mức độ xâm lấn của phương pháp điều trị, kinh nghiệm và trình độ phẫu thuật viên cũng như trang thiết bị hiện có của cơ sở điều trị, cuối cùng là kinh phí và sự lựa chọn của bệnh nhân sau khi đã được tư vấn, cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết về bệnh tật cũng như phương pháp điều trị được dự kiến [41]. Trong các yếu tố trên thì kích thước và số lượng sỏi luôn là yếu tố rất quan trọng để quyết định lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp[41],[87].
Để định hướng phương pháp điều trị, người ta chia kích thước sỏi thành các mức: < 10mm, 10 - 20mm và > 20 mm, nhưng phần lớn sự quan tâm và tranh luận về phương pháp điều trị nằm ở nhóm sỏi có kích thước > 20mm. Những nghiên cứu về tán sỏi ngoài cơ thể cho thấy với sỏi > 2cm tỷ lệ sạch sỏi chỉ đạt 45 - 60% [87]. Logarakis (2000)[89] nghiên cứu nhóm sỏi 21 - 30mm thấy rằng: sử dụng tán sỏi ngoài cơ thể có tỷ lệ sạch sỏi thấp nhưng an toàn, ít tai biến và biến chứng, còn nếu áp dụng tán sỏi qua da thì tỷ lệ sạch sỏi cao hơn nhưng cũng nhiều tai biến và biến chứng hơn. C.Türk và T.Knoll (2010)[131] cho rằng “không có một giới hạn cụ thể về kích thước sỏi, nhưng phần lớn đều coi 2cm là giới hạn trên cho tán sỏi ngoài cơ thể mặc dù nhiều trung tâm đã điều trị thành công những sỏi lớn bằng phương pháp này, cũng rất khó để đưa ra một hướng dẫn cụ thể điều trị sỏi thận vì thực tế những sỏi < 2cm (300mm2) vẫn có thể bị thất bại khi điều trị bằng tán sỏi ngoài cơ thể, trong khi nhiều sỏi lớn được điều trị thành công chỉ với một lần tán, vì vậy tán sỏi ngoài cơ thể kết hợp đặt sonde JJ trước tán cũng là một lựa chọn điều trị cho sỏi ≥ 2cm mặc dù tán sỏi thận qua da có thể được tính đến. Gần đây hơn Rajaian (2010)[117] cũng cho rằng tán sỏi ngoài cơ thể đơn trị là phương pháp điều trị an toàn cho sỏi thận > 2cm.
Để góp phần đánh giá hiệu quả điều trị sỏi thận lớn bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể nhằm mở rộng chỉ định điều trị, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“ Nghiên cứu kết quả điều trị sỏi thận có kích thước ≥ 2cm bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể trên máy Modulith SLX F2” Với 2 mục tiêu:
1. Nghiên cứu kết quả điều trị sỏi thận có kích thước ≥ 2cm bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể trên máy Modulith SLX F2.
2. Đánh giá một số yếu tố liên quan tới kết quả điều trị.