Luận Văn Nghiên cứu hình thái và giải phẫu lá của một số loài thuộc họ Đước (Rhizophoraceae) tại Khu Dự trữ s

TÓM TẮT
Đề tài “Nghiên cứu hình thái và giải phẫu lá của một số loài thuộc họ
Đước (Rhizophoraceae) tại Khu Dự trữ sinh quyển Cần Giờ, thành phố Hồ Chí
Minh” được tiến hành từ tháng 1 đến tháng 7 năm 2011 tại địa bàn huyện Cần Giờ,
Tp. HCM.
Kết quả đề tài thu được:
- Đã xây dựng 12 phương trình tương quan giữa các chỉ tiêu của các loài cây
nghiên cứu: Gồm 6 phương trình tương quan giữa chiều rộng và chiều dài lá gồm 6
phương trình và 6 phương trình tương quan giữa diện tích với chiều dài và chiều
rộng của lá.
- Vẹt dù là loài có chiều dài lá trung bình lớn nhất, Trang ổi là loài có chiều dài
lá trung bình thấp nhất.
- Vẹt dù là loài có chiều rộng lá trung bình lớn nhất, Trang ổi là loài có chiều
rộng lá trung bình thấp nhất.
- Tỷ lệ chiều dài với chiều rộng (L/W) của lá giữa các loài đều khác nhau: Mỗi
loài có một tỷ lệ (L/W) khác nhau đặc trưng, dựa vào tỷ lệ này để phân loại các loài
thuộc họ Đước.
- Diện tích lá giữa các loài có khác nhau: Vẹt dù có diện tích lá trung bình lớn
nhất trong 6 loài, Trang ổi có diện tích lá trung bình nhỏ nhất.
- Ở lá, sự hình thành cấu trúc để giữ nước nhằm pha loãng nồng độ muối cao
của hạ bì là đáp ứng môi trường nước mặn gây bất lợi cho cây. Cấu trúc ngăn cản sự
mất nước như có tầng cutin dày ở biểu bì lá, giúp cây sử dụng nước tiết kiệm trong
điều kiện thiếu nước ngọt. Rải rác trong thịt lá có các thể cứng tăng sự vững chắc
cho lá. Một số loài còn có thêm vòng mô cứng bao quanh bó dẫn.
- Đưa ra được bộ tiêu bản cố định về giải phẫu lá của 6 loài cây.
iv
MỤC LỤC
TRANG
Trang tựa i
Lời cảm ơn ii
Tóm tắt iii
Mục lục iv
Danh sách các chữ viết tắt viii
Danh sách các hình x
Danh sách các bảng xii
1. MỞ ĐẦU 1
1.1. Đặt vấn đề 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu 3
1.3. Phạm vi nghiên cứu 3
2. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 4
2.1. Tổng quan về rừng ngập mặn 4
2.1.1. Khái niệm về rừng ngập mặn 4
2.1.2. Phân bố RNM 4
2.1.2.1. Trên thế giới 4
2.1.2.2. Ở Việt Nam 4
2.2. Các công trình nghiên cứu về giải phẫu các loài cây RNM 5
2.2.1. Những nghiên cứu trên thế giới 5
2.2.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam 6
2.3. Tổng quan về hệ sinh thái RNM Cần Giờ 7
2.3.1. Sơ lược về RNM ở Cần Giờ 7
2.3.2. Vai trò của RNM Cần Giờ 8
3. NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ ĐẶC ĐIỂM KHU VỰC NGHIÊN CỨU 11
v
3.1. Nội dung 11
3.2. Phương pháp nghiên cứu 11
3.2.1. Thu thập tài liệu 11
3.2.2. Ngoại nghiệp 11
3.2.2.1. Thu mẫu, bảo quản và làm tiêu bản cố định 11
3.2.2.2. Phương pháp đo kích thước tế bào ở kính hiển vi 14
3.2.3. Nội nghiệp 15
3.3. Đặc điểm khu vực nghiên cứu 16
3.3.1. Vị trí địa lí 16
3.3.2. Địa hình 17
3.3.3. Thổ nhưỡng 18
3.3.4. Khí hậu 18
3.3.5. Mạng lưới sông rạch 19
3.3.6. Chế độ thủy triều 19
3.3.7. Độ mặn 19
3.4. Đối tượng nghiên cứu 19
3.4.1. Đặc tính các loài cây nghiên cứu 20
3.4.1.1. Vẹt trụ (Bruguiera cylindrica (L.) Blume) 20
3.4.1.2. Vẹt tách (Bruguiera parviflora (Roxb.)) 20
3.4.1.3. Vẹt đen (Bruguiera ***angula (Lour.) Poir. in Lamk.) 21
3.4.1.4. Vẹt dù (Bruguiera gymnorrhiza (L.) LamK) 22
3.4.1.5. Trang (Kandelia candel (L.) Druce.) 23
3.4.1.6. Trang ổi (Kandelia obovata Sheue, Liu và Yong) 24
3.4.2. Cấu trúc và chức năng của lá cây 24
4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 26
4.1. Hình thái lá của 6 loài cây nghiên cứu 26
4.2. Đặc trưng thống kê các chỉ tiêu lá của các loài cây 27
4.2.1. Thống kê mô tả chiều dài (L) của lá ở các loài cây 27
4.2.2. Thống kê mô tả chiều rộng (W) của lá ở các loài cây 28
vi
4.2.3. Thống kê mô tả diện tích (S) của lá các loài cây 29
4.2.4. Thống kê mô tả tỷ lệ giữa chiều dài và chiều rộng lá của các loài cây 30
4.3. Tương quan giữa các yếu tố của lá ở các loài cây 34
4.3.1. Tương quan giữa chiều dài (L) và chiều rộng (W) lá của các loài cây 34
4.3.1.1. Vẹt trụ 34
4.3.1.2. Vẹt tách 35
4.3.1.3. Vẹt đen 36
4.3.1.4. Vẹt dù 37
4.3.1.5. Trang 38
4.3.1.6. Trang ổi 39
4.3.2. Tương quan giữa diện tích (S) với chiều dài (L) và chiều rộng (W) của lá
ở các loài cây 42
4.3.2.1. Vẹt trụ 42
4.3.2.2. Vẹt tách 43
4.3.2.3. Vẹt đen 43
4.3.2.4. Vẹt dù 44
4.3.2.5. Trang 45
4.3.2.6. Trang ổi 46
4.4. So sánh các chỉ tiêu lá của các loài cây 47
4.4.1. Chiều dài lá 47
4.4.2. Chiều rộng lá 48
4.4.3. Diện tích lá 49
4.4.4. Tỷ lệ giữa chiều dài và chiều rộng lá 49
4.5. Cấu tạo giải phẫu lá của các loài cây họ Đước 50
4.5.1. Lá Vẹt trụ 51
4.5.2. Lá Vẹt tách 52
4.5.3. Lá Vẹt đen 52
4.5.4. Lá Vẹt dù 53
4.5.5. Lá Trang 54
vii
4.5.6. Lá Trang ổi 54
4.5.7. So sánh các tế bào lá sau khi giải phẫu của 6 loài 55
4.5.8. So sánh hình dạng gân lá sau khi giải phẫu của 6 loài 56
4.6. Bộ tiêu bản giải phẫu 6 loài cây 57
5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 58
5.1. Kết luận 58
5.2. Kiến nghị 59
TÀI LIỆU THAM KHẢO 60
PHỤ LỤC 62