Tiến Sĩ Nghiên cứu hiệu quả phương pháp tiêm tinh trùng vào bào tương noãn bằng tinh trùng lấy từ mào tinh t

LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
NĂM 2013

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ . 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU . 3
1.1. Một số khái niệm về vô sinh . 3
1.2. Tình hình vô sinh trên thế giới và Việt nam 3
1.3. Giải phẫu và sinh lý cơ quan sinh dục nam 5
1.4. Nguyên nhân vô sinh nam . 11
1.5. Thăm khám và thăm dò vô sinh nam 22
1.6. Các kỹ thuật trích xuất tinh trùng từ mào tinh hoặc tinh hoàn trong trường hợp vô sinh không có tinh trùng 24
1.7. Các phác đồ kích thích buồng trứng trong thụ tinh trong ống nghiệm 29
1.8. Quy trình phương pháp PESA/ICSI 31
1.9. Một số yếu tố ảnh hưởng kết quả phương pháp PESA/ICSI 34
1.10. Các nghiên cứu về vô sinh không có tinh trùng 36

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 41
1.1.
2.1. Đối tượng nghiên cứu 41
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn vào nghiên cứu . 41
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 41
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu . 42
2.3. Cỡ mẫu nghiên cứu . 42
2.3.1. Cỡ mẫu cho nghiên cứu mô tả cắt ngang . 42
2.3.2. Cỡ mẫu cho nghiên cứu can thiệp 42
2.4. Phương pháp nghiên cứu . 43
2.4.1. Thiết kế nghiên cứu . 43
2.4.2. Qui trình nghiên cứu . 44
2.4.3. Các thăm khám và kỹ thuật thực hiện trong nghiên cứu 45
2.5. Các biến số nghiên cứu . 49
2.6. Xử lý và phân tích số liệu . 50
2.7. Đạo đức trong nghiên cứu . 51

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 52
3.1. Một số đặc điểm và yếu tố liên quan đến vô sinh nam không có tinh trùng 52
3.2. Hiệu quả và các yếu tố ảnh hưởng phương pháp PESA/ICSI 64

Chương 4. BÀN LUẬN . 80
4.1.Bàn luận đặc điểm và một số chỉ số cận lâm sàng các bệnh nhân nam vô sinh không có tinh trùng . 81
4.2. Đặc điểm người vợ được điều trị bằng PESA/ICSI 93
4.3. Bàn luận về hiệu quả và các yếu tố ảnh hưởng phương pháp PESA/ICSI 96
KẾT LUẬN . 125
KHUYẾN NGHỊ 127
HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO . 128
TÀI LIỆU THAM KHẢO


ĐẶT VẤN ĐỀ
Vô sinh ảnh hưởng đến khoảng 80 triệu cặp vợ chồng trên toàn thế giới (2006). Theo thống kê khoảng 15% các cặp vợ chồng dù ít hay nhiều đều có liên quan đến hiếm muộn, trong đó số đó khoảng 40% nguyên nhân do vợ, 40% nguyên nhân do chồng và 20% còn lại nguyên nhân do cả hai người [1, 2].
Theo Tremellen (2008), cứ 20 người đàn ông thì có một người có liên quan đến hiếm muộn. Nguyên nhân hiếm muộn do nam giới có thể do tinh trùng ít, bất thường hình thái tinh trùng, nhiễm khuẩn, xuất tinh ngược dòng, hoặc không có tinh trùng (azoospermia). Trong đó vô sinh do không có tinh trùng trong tinh dịch chiếm khoảng 5% - 13,8% các trường hợp vô sinh do nam giới [3, 4, 5], và khoảng 2% không có tinh trùng trong quần thể nam giới bình thường [6].
Trong khi các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị vô sinh nữ giới rất phát triển thì các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị cho nam giới còn nhiều hạn chế mặc dù nguyên nhân do nam giới cũng chiếm gần một nửa các cặp vợ chồng vô sinh [7].
Không có tinh trùng trong tinh dịch là trường hợp không tìm thấy tinh trùng trong mẫu tinh dịch đã được ly tâm. Để kết luận một trường hợp không có tinh trùng cần phải xét nghiệm hai lần cách nhau 3 đến 5 ngày, không sinh hoạt tình dục trước làm xét nghiệm tinh dịch đồ từ 2-7 ngày [8]. Nguyên nhân của không có tinh trùng có thể là tắc nghẽn đường dẫn tinh làm cho tinh trùng không di chuyển được từ tinh hoàn qua mào tinh đến ống dẫn tinh hoặc do bản thân tinh hoàn không sản sinh ra tinh trùng.
Khoảng 10 năm trước đây, các trường hợp vô sinh do không có tinh trùng thường chỉ dừng ở chẩn đoán xác định chứ chưa thể điều trị được. Điều trị cho các cặp vợ chồng vô sinh không có tinh trùng chủ yếu là bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) với tinh trùng của người hiến tặng (IAD) hoặc xin con nuôi [9].
Cùng sự tiến bộ của các kỹ thuật trong hỗ trợ sinh sản mà đầu tiên là kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (Intra Cytoplasmic Sperm Injection-ICSI) đã giải quyết được rất nhiều các trường hợp vô sinh do nam giới. Sự hiểu biết sâu hơn về cơ chế bệnh sinh của vô sinh không có tinh trùng do tắc nghẽn và không do tắc nghẽn sẽ giúp điều trị thành công cho các trường hợp vô sinh không có tinh trùng.
Trên thế giới phương pháp tiêm tinh trùng vào bào tương noãn bằng tinh trùng lấy từ mào tinh hoặc tinh hoàn đã được một số tác giả báo cáo với kết quả khả quan. Có nhiều phương pháp lấy tinh trùng trong trường hợp không có tinh trùng trong mẫu tinh dịch trong đó phương pháp trích xuất tinh trùng bằng chọc hút từ mào tinh qua da được nhiều tác giả kết luận an toàn và hiệu quả để lấy tinh trùng thực hiện ICSI.
Tại Việt Nam, lĩnh vực Hỗ trợ sinh sản đang còn non trẻ, các nghiên cứu về tiêm tinh trùng vào bào tương noãn bằng tinh trùng lấy từ mào tinh cũng còn mới, kết quả chỉ là bước đầu, số liệu còn ít, đặc biệt chưa có một nghiên cứu tiến cứu với thiết kế chặt chẽ nên chưa đánh giá được hiệu quả cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả của phương pháp này.
Chính vì các vấn đề trên đây, chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu hiệu quả phương pháp tiêm tinh trùng vào bào tương noãn bằng tinh trùng lấy từ mào tinh trong điều trị vô sinh” với hai mục tiêu:
Mục tiêu nghiên cứu:
1. Mô tả đặc điểm và một số yếu tố liên quan đến vô sinh nam không có tinh trùng được chọc hút mào tinh tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản.
2. Đánh giá hiệu quả và một số yếu tố ảnh hưởng kết quả thụ tinh trong ống nghiệm bằng phương pháp chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da/tiêm tinh trùng vào bào tương noãn các trường hợp vô sinh không có tinh trùng do tắc nghẽn.