Thạc Sĩ Nghiên cứu góp phần hoàn thiện hệ thống cây trồng hàng năm theo hướng sử dụng hợp lý tài nguyên khí

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Nghiên cứu góp phần hoàn thiện hệ thống cây trồng hàng năm theo hướng sử dụng hợp lý tài nguyên khí hậu tại huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên
Mô tả bị lỗi font vài chữ, file tài liệu thì bình thường

Mục lục
Lời cam đoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục các chữ viết tắt v
Danh mục bảng vi
Danh mục hình vii
1 Mở đầu 1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1
1.2 Mục đích và yêu cầu của đề tài 2
1.3 ýnghĩa của đề tài 3
2 Tổng quan tài lệu 4
2.1 Lý thuyết hệ thống cây trồng 4
2.2 Tình hình nghiên cứu về hệ thống cây trồng trong nước và ngoài nước 14
2.3 ảnh hưởng của điều kiện khí hậu đối với hệ thống câytrồng 22
2.4 Sản xuất nông nghiệp bền vững 28
3 Nội dung và phương pháp nghiên cứu 36
3.1 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 36
3.2 Nội dung nghiên cứu 36
3.3 Phương pháp nghiên cứu 37
3.4 Phương pháp phân tích và xử lý số liệu 41
4 Kết quả nghiên cứu và thảo luận 43
4.1 Điều kiện sản xuất nông nghiệp của huyện Khoái Châu, Hưng Yên 43
4.1.1 Điều kiện tự nhiên 43
4.1.2 Điều kiện kinh tế x0 hội 49
4.1.3 Đánh giá điều kiện tự nhiên kinh tế x0 hội ở huyện Khoái Châu 53
4.2 Thực trạng sử dụng đất đai ở Khoái Châu 55
4.3 Hiện trạng hệ thống trồng trọt ở Khoái Châu 59
4.3.1 Cơ cấu diện tích, năng suất cây trồng 59
4.3.2 Cơ cấu giống cây trồng ở huyện Khoái Châu 62
4.3.3 Đặc điểm khí hậu các mùa vụ sản xuất cây lương thực tại Khoái
Châu, Hưng Yên 64
4.3.4 Các công thức luân canh chính ở huyện Khoái Châu 79
4.3.5 Hiệu quả kinh tế của một số cây trồng phổ biến trong huyện 80
4.3.6 Hiệu quả của một số công thức luân canh chính 84
4.4 Thử nghiệm một số giống cây trồng mới trên địa bàn huyện
Khoái Châu 87
4.4.1 Thử nghiệm giống ngô mới trồng vụ đông trong công thức luân
canh Đậu tương – Lúa mùa – Ngô đông 87
4.4.2 Thử nghiệm giống lúa mới trồng vụ xuân trong công thức luân
canh: Lúa xuân - Lúa mùa - Dưa chuột 94
4.5 Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện hệthống cây trồng
hàng năm, sử dụng hợp lý tài nguyên khí hậu ở huyệnKhoái Châu 99
4.5.1 Giải pháp cải tiến công thức luân canh 100
4.5.2 Cải tiến về giống cây trồng 100
4.5.3 Xây dựng cơ cấu mùa vụ theo hướng lợi dụng lợi thế điều kiện
bức xạ, nhiệt, độ ẩm, lượng mưa ở địa phương. 101
4.5.4 Bón phân và phòng trừ sâu bệnh 103
4.5.5 Giải pháp cơ chế, chính sách và vốn 103
4.5.6 Tổ chức chỉ đạo thực hiện 104
5 Kết kuận và đề nghị 105
5.1 Kết luận 105
5.2 Đề nghị 107
Tài liệu tham khảo 108
Phụ lục 115

1. Mở đầu
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Huyện Khoái Châu nằm ở phía Tây của tỉnh Hưng Yên, thuộc vùng
đồng bằng sông Hồng, phía Bắc giáp huyện Văn Giang và Yên Mỹ, phía Đông
giáp huyện Ân Thi, phía Nam giáp huyện Kim Động và phía Tây là sông
Hồng. Huyện Khoái Châu được tái lập từ ngày 1/9/1999 gồm 25 đơn vị hành
chính, trong đó có 1 thị trấn và 24 x0. Tổng diện tích tự nhiên của Khoái Châu
là 13091,55 ha, trong đó đất nông nghiệp có 8622,81 ha (chiếm 65,87 %
tổng diện tích tự nhiên). Nằm cách thủ đô Hà Nội khoảng 50 km về phía
Đông Nam, Khoái Châu có giao thông thuận tiện, tiềmnăng tài nguyên dồi
dào để phát triển sản xuất hàng hóa. Trong sự nghiệp xây dựng đất nước, với
thế mạnh về vị trí địa lý, phương hướng phát triển kinh tế của huyện đ0 được
Đảng ủy và Uỷ ban Nhân dân huyện xác định là phải “đẩy mạnh thâm canh
tăng năng suất cây trồng, khai thác tiềm năng sinh thái để tăng vụ, tăng diện
tích những loại cây trồng chất lượng cao, áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên
tiến, các thành tựu kinh tế kỹ thuật, phát triển cơsở hạ tầng, công nghiệp chế
biến, dịch vụ nông nghiệp nhằm thúc đẩy nông nghiệpphát triển theo hướng
sản xuất hàng hóa". Là một huyện nông nghiệp, người nông dân có bề dày
kinh nghiệm sản xuất hàng nghìn năm nên đ0 sáng tạođược những hệ thống
cây trồng khá phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu, cho hiệu quả kinh tế cao.
Hệ thống cây trồng trong huyện tương đối đa dạng, phong phú từ các cây ăn
quả lâu năm như nh0n lồng, cam, quýt, các cây trồngngắn ngày như cây lương
thực, cây rau, đậu đến các cây dược liệu.Trong đó lúa nước là cây trồng chủ
yếu với năng suất luôn dẫn đầu tỉnh Hưng Yên, năm 2009 năng suất lúa bình
quân đạt từ 64 - 65 tạ/ha.
Tuy nhiên, khó khăn thường gặp trong sản xuất nông nghiệp là điều
kiện thời tiết, khí hậu. Do tính biến động rất lớn của khí hậu nhiệt đới, gió
mùa, các yếu tố thời tiết, khí hậu thường dao động rất mạnh cả về cường độ và
thời gian, vì thế, sắp xếp mùa vụ là một công việc hết sức quan trọng để nâng
cao hiệu quả của hệ thống cây trồng ở địa phương. Trong thời gian gần đây,
tiếp thu tiến bộ khoa học kỹ thuật về giống, nông dân huyện Khoái Châu đ0
đưa vào sản xuất nhiều giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao
nhưng chưa thích ứng với điều kiện mùa vụ ở địa phương. Vì thế hiệu quả của
hệ thống cây trồng bị thay đổi, những năm gặp điều kiện thuận lợi thì năng
suất cây trồng cao, hệ thống cây trồng mới có hiệu quả tốt, ngược lại thì năng
suất cây trồng thấp, nhiều khi bị thất thu hoàn toàn. Để nâng cao hiệu quả sản
xuất nông nghiệp cần phải đánh giá hệ thống cây trồng, lựa chọn sắp xếp cơ
cấu giống phù hợp với điều kiện mùa vụ ở địa phương, sử dụng hợp lý nguồn
tài nguyên khí hậu nhằm hoàn thiện hệ thống cây trồng, tận dụng được những
lợi thế của điều kiện mùa vụ, hạn chế đến mức thấp nhất tác hại do khí hậu
gây nên.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Nghiên cứu góp phần hoàn thiện hệ thống cây trồng hàng năm theo
hướng sử dụng hợp lý tài nguyên khí hậu tại huyện Khoái Châu - tỉnh
Hưng Yên”
1.2. Mục đích và yêu cầu của đề tài
1.2.1. Mục đích
Điều tra, đánh giá hệ thống cây trồng hàng năm và điều kiện mùa vụ
trên địa bàn huyện Khoái Châu, đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện
hệ thống cây trồng hàng năm, sử dụng hợp lý tài nguyên khí hậu, nâng cao
hiệu quả sản xuất.
1.2.2. Yêu cầu
- Đánh giá điều kiện sản xuất (tự nhiên, kinh tế, x0 hội), phát hiện tiềm
năng và những hạn chế đối với hệ thống cây trồng hàng năm tại huyện Khoái
Châu, tỉnh Hưng Yên.
- Phân tích thực trạng hệ thống cây trồng hàng năm,mùa vụ sản xuất,
tác động của điều kiện khí hậu và hiệu quả kinh tế của hệ thống cây trồng
hàng năm tại địa phương.
- Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện hệ thống cây trồng hàng
năm theo hướng sử dụng hợp lý tài nguyên khí hậu và thử nghiệm một số
giống cây trồng mới, nâng cao hiệu quả sản xuất.
1.3. ýnghĩa của đề tài
1.3.1. ýnghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần bổ sung phương pháp luận về hệ
thống cây trồng, cơ cấu mùa vụ cây trồng hàng năm, hiệu quả sử dụng tài
nguyên thiên nhiên và định hướng xây dựng hệ thống cây trồng phù hợp với
điều kiện địa phương cho huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.
1.3.2. ýnghĩa thực tiễn
- Làm cơ sở khoa học để định hướng quy hoạch hệ thống cây trồng
hàng năm phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế, x0 hội của huyện Khoái
Châu - Hưng Yên.
- Làm tài liệu tham khảo cho các nhà hoạch định, quản lý, kỹ thuật, chỉ
đạo sản xuất bố trí cây trồng phù hợp với điều kiệnmùa vụ mang lại hiệu quả
kinh tế cao, đảm bảo sản xuất nông nghiệp bền vững.
- Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần xây dựng được hệ thống cây
trồng hàng năm cho năng suất và hiệu quả kinh tế cao phù hợp với điều kiện
khí hậu của địa phương.

2. Tổng quan tài lệu
2.1. Lý thuyết hệ thống cây trồng
2.1.1. Các lý thuyết về hệ thống
* Hệ thống nông nghiệp: Nghiên cứu phát triển hệ thống canh tác
được xuất phát từ lý thuyết hệ thống, đ0 được các nhà khoa học Speeding,
1979 [67], Phạm Chí Thành, 1996, [38] . đề cập tới. Các tác giả đều cho
rằng: Hệ thống là một tổng thể có trật tự của các yếu tố khác nhau có quan
hệ tác động qua lại. Một hệ thống có thể xác định như một tập hợp các đối
tượng hoặc các thuộc tính được liên kết bằng nhiều mối tương tác.
Hệ thống nông nghiệp (HTNN) là sự biểu hiện không gian của sự
phối hợp các ngành sản xuất và kỹ thuật do một x0 hội thực hiện để thoả
m0n nhu cầu. Nó biểu hiện sự tác động qua lại giữa hệ thống sinh học, sinh
thái, môi trường tự nhiên là đại diện và một bên làhệ thống x0 hội, văn hoá
thông qua các hoạt động xuất phát từ những thành quả kỹ thuật. Hệ thống
nông nghiệp thích ứng với các phương thức khai thác nông nghiệp trong
không gian nhất định do một x0 hội tiến hành, là kết quả của việc phối hợp
các yếu tố tự nhiên, x0 hội - văn hóa, kinh tế và kỹ thuật (Nguyễn Duy
Tính, 1995) [43].
Theo Đào Thế Tuấn (1988) [52], HTNN về thực chất làsự thống nhất
của hai hệ thống:
(1) Hệ sinh thái nông nghiệp (HSTNN) là một bộ phận của hệ sinh
thái tự nhiên bao gồm các vật sống trao đổi năng lượng, vật chất và thông
tin với ngoại cảnh tạo nên năng suất sơ cấp (trồng trọt) và thứ cấp (chăn
nuôi) của hệ sinh thái.
(2) Hệ kinh tế - x0 hội, chủ yếu là hoạt động của con người trong sản
xuất để tạo ra của cải vật chất của toàn x0 hội.
* Hệ thống canh tác (HTCT) là một hệ thống độc lập, ổn định giữa

Tài liệu tham khảo
Tài liệu tiếng Việt
1. Đỗ ánh, Bùi Đình Dinh (1992) “ Đất phân bón và cây trồng”, Khoa học
đấtsố 2. NXBNN Hà Nội trang 35 - 44.
2. Bill Mollison, Reny Mia Slay (1994), Đại cương về nông nghiệp bền vững,
người dịch Hoàng Văn Đức, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
3. Nguyễn Tất Cảnh (2000) Nghiên cứu mô hình mô phỏng động thái độ ẩm
đất và chẩn đoán nhu cầu tưới nước cho ngô. Luận án Tiến sỹ nông
nghiệp.
4. Tôn Thất Chiểu, Lê Thái Bạt (1993), Sử dụng tốt tài nguyên đất phát triển
và bảo vệ môi trường, Tạp chí Khoa học Đất, số 3-1993, trang 68-73.
5. Ngô Thế Dân, Trần An Phong (1993), Khai thác và giữ gìn đất tốt vùng
trung du, miền núi nước ta, NXB Nông nghiệp, trang 5-15.
6. Đường Hồng Dật (1993), Khoa học công nghệ và sự phát triển bền vững
nền kinh tế hàng hóa ở các vùng miền núi, dân tộc,NXB Nông nghiệp,
trang 126 - 130.
7. Đường Hồng Dật (1996), Một số suy nghĩ về phát triển nông nghiệp và
nông thôn hiện nay, Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế, tháng 6, trang 43-46.
8. Bùi Huy Đáp (1977), Cơ sở khoa học cây vụ đông, NXB Khoa học Kỹ
thuật, Hà Nội.
9. Bùi Huy Đáp (1980), Cây lúa Việt Nam , NXB Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội.
10. Bùi Huy Đáp (1982), Lúa xuân năm rét đậm, NXB nông nghiệp, Hà Nội.
11. Bùi Huy Đáp (1993), Về cơ cấu nông nghiệp Việt Nam, NXB Nông
nghiệp.
12. Bùi Huy Đáp, Nguyễn Điền (1996), Nông nghiệp Việt Nam từ cội nguồn
đến đổi mới, NXB Chính trị quốc gia, trang 353 – 359.
13. Bùi Huy Đáp (1996), “ Một số kết quả nghiên cứu đầutiên về cơ cấu cây
trồng”, Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp, (số 7).
14. Đoàn Văn Điếm, Trần Quang Tộ, Phạm Văn Phê, Trần Danh Thìn ( 2000)
Tác động của điều kiện khí hậu nông nghiệp đối với sản xuất lương thực
( lúa, ngô) ở địa bàn Hà Nội, Đề tài cấp Bộ m0 số B99- 32- 38.
15. Nguyễn Điền - Trần Đức (1993), Kinh tế trang trại gia đình trên thế giới
và châu á, NXB Thống kê, Hà Nội.
16. Lâm Công Định (1989), Vấn đề xử lý đất và cây trồng trên cơ sở sinh - khí
hậu, Tạp chí lâm nghiệp, tháng 1, trang 11 – 14.
17. Hoàng Văn Đức (1980), Hệ thống canh tác, hướng phát triển nông nghiệp,
Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp, số 7/1980.
18. Hoàng Văn Đức (1992), “Hội thảo nghiên cứu và pháttriển hệ canh tác
cho nông dân trồng lúa châu á”, NXB Nông nghiệp Hà Nội, trang 244.
19. Trần Đức Hạnh, Đoàn Văn Điếm, Nguyễn Văn Viết (1997), Lý thuyết về
khai thác hợp lý nguồn tài nguyên khí hậu Nông nghiệp, NXB Nông
nghiệp, Hà Nội.
20. Võ Minh Kha (1978), Sự di chuyển các chất trong đất ngập nước khi bón
các loại phân hữu cơ, Báo cao khoa học kỹ thuật nông nghiệp, NXB
Nông nghiệp, Hà nội.
21. Võ Minh Kha, Trần Thế Tục, Lê Thị Bích (1996), Đánh giá tiềm năng 3
vụ trở nên trên đất phù sa sông Hồng địa hình cao không được bồi đắp
hàng năm, Tạp chí Nông nghiệp và Công nghiệp thực phẩm, số 8/1996,
tr.121-123]
22. Lê Văn Khoa (1993),Vấn đề sử dụng đất và bảo vệ môi trường ở vùng
trung du phía bắc Việt Nam, Tạp chí Khoa học đất, tháng 3/1993.
23. Triệu Quốc Kỳ (1992), Quản lý đất đai và nước trong hệ canh tác lúa
nước, Tạp chí Khoa học Đ ất số 2, tr 71-77.