Luận Văn Nghiên cứu đánh giá thẩm định chương trình giáo dục đại học

1. Lý do chọn đề tài
Phát triển chương trình là việc làm thường xuyên của bất kỳ cơ sở đào tạo
đại học nào. Công tác đánh giá chương trình giáo dục đại học trình độ đại học
(sau đây gọi tắt là chương trình – CT) nói chung và đánh giá thẩm định CT nói
riêng nhằm hoàn thiện các CT luôn được các trường đại học coi trọng. Thực tế
hiện nay, công tác này còn nhiều bất cập. Trước tiên, mục tiêu đào tạo chưa được
đánh giá thẩm định một cách toàn diện về mức độ đáp ứng yêu cầu của ngành
đào tạo về các mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ mà người học có được sau khi
hoàn thành khoá học. Thứ hai, các CT của các trường đại học Việt Nam hiện nay
về mặt hình thức là tiếp cận phát triển nhưng thực chất phần lớn được xây dựng
theo cách tiếp cận nội dung với quan niệm giáo dục là quá trình truyền thụ kiến
thức. Theo cách tiếp cận này kiến thức truyền thụ cho người học càng nhiều càng
tốt, song kiến thức của loài người đang tăng theo cấp số nhân vì vậy người học sẽ
bị quá tải và không thể chuyển tải hết các kiến thức. Thứ ba, việc đánh giá thẩm
định chất lượng của CT trong các trường đại học chưa có những tiêu chuẩn cụ
thể để giúp cho việc đánh giá thẩm định được toàn diện, thống nhất và chính xác.
Thứ tư, quy trình đánh giá thẩm định của một số cơ sở đào tạo đại học còn sơ sài,
chưa khoa học thể hiện sự thiếu quan tâm tới chất lượng CT của các cấp quản lý
giáo dục. Vì vậy, việc nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chuẩn và quy trình đánh giá
thẩm định CT là hết sức cần thiết nhằm nâng cao chất lượng CT, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục đại học.
2. Mục đích nghiên cứu: Qua việc nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn đánh
giá thẩm định CT tiến hành xây dựng bộ tiêu chuẩn và quy trình đánh giá thẩm
định CT nhằm nâng cao chất lượng công tác đánh giá thẩm định CT tại các cơ sở
đào tạo đại học ở Việt Nam.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu: Khách thể nghiên cứu là quản lý công
tác phát triển CT. Đối tượng nghiên cứu là việc đánh giá thẩm định CT.
4. Giả thuyết khoa học: CT là nhân tố cơ bản để thực hiện mục tiêu giáo dục
đại học. Đánh giá thẩm định CT là khâu quan trọng hàng đầu để đảm bảo chất
lượng CT. Việc đánh giá thẩm định CT trong các cơ sở đào tạo đại học còn nhiều
hạn chế, chưa góp phần nâng cao chất lượng CT. Công tác đánh giá thẩm định
CT sẽ đảm bảo tính khách quan, khoa học và chính xác nếu dựa trên cơ sở khoa
học về quản lý phát triển CT hiện đại (cách tiếp cận, quy trình thiết kế v.v ) và
được thực hiện theo bộ tiêu chuẩn, quy trình đánh giá thẩm định CT. Bộ tiêu
chuẩn và quy trình đánh giá thẩm định CT sẽ được sử dụng có hiệu quả nếu: bộ
tiêu chuẩn được xây dựng có cơ sở lý luận và thực tiễn, phản ánh được những
yêu cầu chất lượng của CT, đảm bảo tính khoa học, chính xác, toàn diện, khả thi
và dễ sử dụng; quy trình đánh giá thẩm định CT phù hợp với bộ tiêu chuẩn đã đề
ra.
2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu: 1) Nghiên cứu lý thuyết phát triển CT, cơ sở lý luận
và thực tiễn của việc đánh giá thẩm định CT. 2) Xây dựng bộ tiêu chuẩn và quy
trình đánh giá thẩm định CT. 3) Khảo nghiệm về mức độ cần thiết của bộ tiêu
chuẩn đánh giá thẩm định CT. 4) Thử nghiệm đánh giá thẩm định CT và hai đề
cương môn học ngành Hoá học của Khoa Hoá, Trường Đại học Khoa học Tự
nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.
6. Phương pháp nghiên cứu: Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận:
Nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng, các văn bản quy định của Nhà nước,
Bộ Giáo dục và Đào tạo có liên quan đến đề tài. Nghiên cứu các sách, tài liệu và
báo cáo khoa học trong nước và nước ngoài có liên quan đến đề tài. Phân tích,
tổng hợp, hệ thống và khái quát hoá các tri thức chủ yếu trong các tư liệu liên
quan đến đề tài. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Nghiên cứu hồ sơ
đánh giá thẩm định, phỏng vấn sâu, lấy ý kiến chuyên gia, tham luận tại hội
thảo, điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến, thống kê và xử lý số liệu, thử nghiệm.
7. Giới hạn của đề tài: Theo Luật giáo dục hiện hành, chương trình giáo dục đại
học bao gồm 4 trình độ: trình độ cao đẳng, trình độ đại học, trình độ thạc sĩ và
trình độ tiến sĩ. Luận án giới hạn nghiên cứu ở trình độ đại học. Đánh giá CT
trong quy trình phát triển CT bao gồm ba loại đánh giá: đánh giá thẩm định,
đánh giá quá trình và đánh giá tổng kết. Luận án tập trung nghiên cứu đánh giá
thẩm định. Luận án nghiên cứu các tiêu chuẩn, tiêu chí chung nhất dùng để đánh
giá bất kỳ một CT nào.
8. Những luận điểm bảo vệ: 1) Chất lượng CT là một trong những yếu tố then
chốt quyết định chất lượng giáo dục đại học. CT liên kết mục tiêu và nội dung
đào tạo, quy định hình thức tổ chức dạy học, phương pháp kiểm tra - đánh giá,
gắn kết hoạt động của thầy và trò theo mục tiêu thống nhất. 2) Đánh giá thẩm
định có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng CT và nâng cao hiệu
quả đào tạo. 3) Bộ tiêu chuẩn và quy trình đề xuất sẽ góp phần nâng cao chất
lượng đánh giá thẩm định và chất lượng CT.
9. Những đóng góp mới của luận án: Góp phần phát triển lý luận đánh giá CT.
Xây dựng được bộ tiêu chuẩn đánh giá thẩm định CT. Xây dựng được quy trình
đánh giá thẩm định CT.
10. ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án: Luận án này góp phần phát
triển những vấn đề lý luận đánh giá CT. Luận án có thể làm tài liệu nghiên cứu
cho những ai quan tâm đến phát triển CT. Bộ tiêu chuẩn và quy trình đánh giá
thẩm định sẽ là công cụ để các hội đồng đánh giá thẩm định vận dụng vào việc
đánh giá thẩm định CT, các nhà quản lý dùng để kiểm soát chất lượng của CT,
người biên soạn CT dùng để tự đánh giá nhằm nâng cao chất lượng CT.
11. Cấu trúc luận án: gồm 3 phần: mở đầu, nội dung (3 chương) và kết luận.