Thạc Sĩ Nghiên cứu đặc tính nông sinh học của các cây bưởi Diễn chọn lọc và ảnh hưởng của một số biện pháp k

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Nghiên cứu đặc tính nông sinh học của các cây bưởi Diễn chọn lọc và ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến năng suất và phẩm chất của cây bưởi Diễn trồng tại xã Minh Khai, Từ Liêm, Hà Nội
Mô tả bị lỗi font vài chữ, file tài liệu thì bình thường

MỤC LỤC
Lời cam ñoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục chữ viết tắt v
Danh mục bảng vi
Danh mục hình viii
1 MỞ ðẦU 1
1.1 ðặt vấn ñề 1
1.2 Mục ñích và yêu cầu của ñề tài 3
1.3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài 3
1.4 ðối tượng và giới hạn của ñề tài 4
2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 5
2.1 Cơ sở khoa học của ñề tài 5
2.2 Lược sử nguồn gốc, vị trí phân loại cây bưởi 7
2.3 Tình hình sản xuất bưởi trên thế giới và Việt Nam 8
2.4 Yêu cầu về ñiều kiện sinh thái của cây bưởi 10
2.5 Những nghiên cứu về kỹ thuật thâm canh, sâu bệnh hại và biện
pháp phòng trừ cho bưởi 14
2.6 Lược sử phát triển cây bưởi Diễn ở Hà Nội 26
2.7 Những nghiên cứu về cây bưởi và công tác chọn lọc bình tuyển
trên thế giới và ở Việt Nam 27
3 VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32
3.1 Vật liệu nghiên cứu 32
3.2 ðịa ñiểm nghiên cứu và thời gian thực hiện ñề tài 32
3.3 Nội dung nghiên cứu 33
3.4 Phương pháp nghiên cứu 33
3.5 Phương pháp xử lý số liệu 38
4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 39
4.1 ðiều tra, ñánh giá tổng quan về tình hình sản xuất cây bưởi trên
ñịa bàn Hà Nội và huyện Từ Liêm 39
4.1.1 ðiều tra, ñánh giá tổng quan về tình hình sản xuất cây bưởi trên
ñịa bàn Hà Nội 39
4.1.2 ðiều tra, ñánh giá tổng quan về tình hình sản xuất cây bưởi trên
ñịa bàn Huyện Từ Liêm 43
4.2 Nghiên cứu ñánh giá các ñặc tính nông sinh học, năng suất, phẩm
chất và tình hình sâu bệnh hại của các cây bưởi Diễn ñã chọn lọc tại
Xí nghiệp 52
4.2.1 ðặc ñiểm hình thái của 22 cây bưởi Diễn chọnlọc 52
4.2.2 ðặc ñiểm hình thái lá 55
4.2.3 ðặc ñiểm hình thái hoa 57
4.2.4 Sức sống hạt phấn của các cây bưởi Diễn chọnlọc 62
4.2.5 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất bưởi Diễn chọn lọc 65
4.2.6 Tình hình sâu bệnh hại các cây bưởi Diễn 72
4.3 Nghiên cứu ảnh hưởng của các loại phân bón qualá và chất ñiều
tiết sinh trưởng GA
3
ñối với cây bưởi Diễn tại xã Minh Khai - Từ
Liêm - Hà Nội 75
4.3.1 Ảnh hưởng của các loại phân bón qua lá ñối với cây bưởi Diễn
tại xã Minh Khai -Từ Liêm - Hà Nội 75
4.3.2 Ảnh hưởng của phun GA
3
ñối với cây bưởi Diễn tại xã Minh
Khai - Từ Liêm - Hà Nội 81
5 KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 86
5.1 Kết luận 86
5.2 ðề nghị 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO 88

1. MỞ ðẦU
1.1 ðặt vấn ñề
Cây Bưởi (Citrus grandis Osbek hay Citrus maxima Merr.) là cây ăn
quả nhiệt ñới ñược trồng rất phổ biến ở nhiều vùng trên cả nước. Ở Việt Nam
ñã hình thành nên nhiều vùng trồng bưởi nổi tiếng như bưởi Diễn (Từ Liêm,
Hà Nội), bưởi ðoan Hùng (Phú Thọ), bưởi ðường (Hà Tĩnh), bưởi
Phúc Trạch (Hương Khê, Hà Tĩnh ), bưởi Năm Roi, bưởi Da xanh .
Bưởi là ñặc sản quý có giá trị dinh dưỡng cao, có nhiều ứng dụng trong y
học cổ truyền của dân tộc. Trong lá, hoa, vỏ quả bưởi ñều chứa tinh dầu. Ngoài
ra, vỏ quả bưởi còn có pectin, naringin (một loại glucozid), men tiêu hoá
peroxydaza và amylaza, ñường ramoza, vitamin A và C . Dịch ép múi bưởi có
8 - 10% ñường, 9% acid citric, 50% vitamin C, vitamin A và B
1
, cùng nhiều
loại men tiêu hóa amylaza, peroxydaza . Chính vì vậy mà cây bưởi còn là thứ
dược liệu quan trọng trong ñời sống con người (Trần Thế Tục và cộng sự,
1996; ðỗ Tất Lợi, 2006) [35], [19].
Cây bưởi có phổ thích nghi rộng, có thể trồng ñược ở nhiều nơi và tạo nên
những vùng quả ñặc sản cho từng vùng sinh thái như bưởi Diễn, bưởi Năm Roi,
bưởi ðoan Hùng, bưởi Thanh Trà, bưởi Phúc Trạch. Mỗi loại có hương vị riêng
ñặc trưng cho các vùng miền của ñất nước và ngày càng ñược người tiêu dùng
ưa chuộng. Cây bưởi ñang trở thành cây ăn quả có ưuthế trong sản xuất quả tươi
của các vùng kinh tế. Do ñược trồng trọt lâu ñời cùng với kỹ thuật trồng trọt,
chăm sóc mang tính kinh nghiệm, sự phát sinh của sâu bệnh hại, sự biến ñổi của
ñiều kiện thời tiết nên các vùng trồng bưởi của nước ta trong ñó có vùng bưởi
của ðồng bằng sông Hồng ñang ñặt ra các vấn ñề cần ñược quan tâm như suy
thoái giống, năng suất, chất lượng giảm quả bưởi sản xuất ra chưa ñáp ứng ñược
tiêu chuẩn của một loại quả hàng hóa.
Công tác bình tuyển chọn giống bưởi ñầu dòng còn gặp khó khăn trong
việc chọn lọc ra những nhóm cây ñầu dòng ưu tú, có chất lượng nhất ñể nhân
giống sau này. Trong những năm qua, vườn bưởi Diễn bình tuyển ñã ñược
chọn lọc, kiểm tra lại nhiều lần, mỗi năm chất lượng thay ñổi. Do ñó việc lựa
chọn những nhóm cây ñầu dòng ñủ tiêu chuẩn ngành làñiều thiết yếu, làm cơ
sở duy trì vườn cây mẹ ñầu dòng ổn ñịnh ñể nhân giống ra sản xuất ñại trà.
ðể ñạt tiêu chuẩn nhân giống, cây trồng phải qua bình tuyển, xét chọn
bằng những tiêu chí riêng. Trên cơ sở ñó lựa chọn những vườn cây chủ yếu là
các giống cây trồng chất lượng cao duy trì làm vườncây ñầu dòng ñể nhân
giống. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở sản xuất giống cây ăn quả có múi ñều
thiếu hẳn vườn cây ñầu dòng hoặc không có vườn cungcấp mắt ghép ñược
nhân từ cây ñầu dòng, do ñó ñộ ñúng giống của một lô giống ñược xuất vườn
chất lượng không cao. Nguồn cung cấp giống cây ăn quả phải ñược kiểm soát
thông qua bình tuyển, nếu không quản lý chặt, ngườidân sẽ không phân biệt
ñược chất lượng giống dẫn ñến những thiệt hại lớn về kinh tế.
Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong ñó có việc bón phân qua lá
và phun các chất ñiều hòa sinh trưởng có tác dụng làm tăng tỷ lệ ñậu quả,
tăng năng suất và chất lượng của bưởi thì hiệu quả kinh tế mang lại còn lớn
hơn rất nhiều. Chính vì vậy, cùng với việc chọn tạocác giống bưởi ưu tú có
khả năng cho hiệu quả kinh tế cao thì việc nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật
trong ñó có việc sử dụng chất ñiều hoà sinh trưởng và bổ sung các nguyên tố
vi lượng nhằm nâng cao khả năng ra hoa, ñậu quả, tăng năng suất phẩm chất
giống, ñồng thời có thể ñiều chỉnh thời gian thu hoạch, nâng cao hiệu quả
kinh tế là hết sức cần thiết.
Xuất phát từ những vấn ñề trên, chúng tôi tiến hành thực hiện ñề tài:
"Nghiên cứu ñặc tính nông sinh học của các cây bưởi Diễn chọn lọc và
ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật ñến năng suất và phẩm chất của
cây bưởi Diễn trồng tại xã Minh Khai - Từ Liêm - Hà Nội".
1.2 Mục ñích và yêu cầu của ñề tài
1.2.1 Mục ñích
Nghiên cứu một số ñặc tính sinh học của các cây bưởi Diễn ñược chọn
lọc ñể làm cơ sở chọn lọc các cây ñầu dòng xây dựngvườn cây mẹ cung cấp
cành, mắt ghép và nghiên cứu ảnh hưởng một số biện pháp kỹ thuật nhằm
tăng tỷ lệ ñậu quả của giống bưởi Diễn trồng tại TừLiêm, Hà Nội.
1.2.2 Yêu cầu
- ðiều tra ñánh giá hiện trạng sản xuất bưởi Diễn ở huyện Từ Liêm -
Hà Nội.
- Khảo sát ñặc tính nông sinh học của cây bưởi Diễn chọn lọc tại vườn Xí
nghiệp Phát triển Nông nghiệp Sinh thái & Dịch vụ du lịch Từ Liêm - Hà Nội.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của GA3
và phân bón lá ñến tỷ lệ ñậu quả cây
bưởi Diễn trồng tại xã Minh Khai - Từ Liêm - Hà Nội.
1.3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài
1.3.1 Ý nghĩa khoa học
Việc nghiên cứu hiện trạng và ñánh giá ñặc ñiểm hình thái cây bưởi
Diễn ñầu dòng ñể chọn lọc cây bố mẹ tạo ra giống bưởi Diễn cho năng suất
cao và phẩm chất tốt là cấp bách, là cơ sở ñể hoàn thiện tiêu chí chọn cây
bưởi Diễn tốt, xác ñịnh thời gian khai thác vật liệu nhân giống, kỹ thuật bảo
tồn vườn cây mẹ.
Nghiên cứu ảnh hưởng của phân bón lá và GA3
làm cơ sở ñể xây dựng
kế hoạch thâm canh tăng năng suất và chất lượng củabưởi Diễn.
Việc thực hiện ñề tài góp phần làm cơ sở khoa học cho việc chọn lọc,
bình tuyển cây ñầu dòng phục vụ công tác chọn tạo giống bưởi Diễn có năng
suất cao và phẩm chất tốt trong những năm tới.
1.3.2 Ý nghĩa thực tiễn
ðề xuất biện pháp kỹ thuật ñể bảo tồn vườn cây mẹ,chọn cây bưởi ñầu
dòng ưu tú giữ vững năng suất, chất lượng và thươnghiệu bưởi Diễn ñáp ứng
ñược khai vật liệu gốc cho phát triển cây bưởi.
Kết quả nghiên cứu của ñề tài là cơ sở ñể xây dựngkỹ thuật thâm canh
tăng năng suất, chất lượng bưởi Diễn, làm tài liệu hướng dẫn kỹ thuật, khuyến
nông cho việc bảo tồn cây mẹ góp phần giữ vững thương hiệu bưởi Diễn.
1.4 ðối tượng và giới hạn của ñề tài
- ðối tượng: ðề tài tiến hành nghiên cứu trên vườn giống bưởi Diễn tại
Xí nghiệp Phát triển Nông nghiệp sinh thái & Dịch vụ du lịch Từ Liêm -
Hà Nội và hộ gia ñình trồng bưởi tại xã Minh Khai -Hà Nội.
- Thời gian nghiên cứu: ðề tài ñược thực hiện từ tháng 8 năm 2009 ñến
tháng 8 năm 2010.
- Giới hạn của ñề tài: ðề tài nghiên cứu nhằm xác ñịnh ñặc tính nông
sinh học của các cây bưởi Diễn chọn lọc và nghiên cứu ảnh hưởng của phân
bón lá, GA3 ñến khả năng ñậu quả của bưởi Diễn trồng tại xã Minh Khai,
Từ Liêm, Hà Nội.

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 Cơ sở khoa học của ñề tài
Cây bưởi có phổ thích nghi rộng nên ñược trồng ở nhiều ñiều kiện sinh
thái khác nhau. Trước ñây Phú Diễn Phú Diễn là quê hương của giống bưởi
Diễn, một thứ ñặc sản quý của Thủ ñô Hà Nội. Hiện nay bưởi Diễn ñược
trồng ở khắp nơi và tên gọi bưởi Diễn gắn với nơi trồng như “bưởi Diễn Vĩnh
Phúc”, “bưởi Diễn Phú Thọ”, “bưởi Diễn Hải Dương”, “bưởi Diễn Bắc
Giang”, “bưởi Diễn Hoài ðức”, “bưởi Diễn Thái Nguyên”, “bưởi Diễn ðan
Phượng”, “bưởi Diễn Quốc Oai” thương hiệu bưởi Diễn chưa ñược chú ý
ñúng mức nhiều khi không còn ñúng in ñăng ký thươnghiệu. Vì vậy, ñộ ñồng
ñều về chất lượng quả rất bấp bênh ảnh hưởng lớn ñến thương hiệu quả bưởi
Diễn tại nơi nguyên bản của nó. Thương hiệu “bưởi Diễn” ñược gắn với nhiều
nơi trồng khác nhau trong khi ñó số lượng sản xuất ra tại xã Phú Diễn, Xuân
Phương và xã Minh Khai - huyện Từ Liêm rất hạn chế.Có thể giống cây ăn
quả ñặc sản vô cùng quý báu của Thủ ñô Hà Nội ngày càng mai một.
Do mỗi vùng trồng bưởi Diễn có loại ñất, kỹ thuật canh tác, chăm sóc
và nhân giống, năng suất, chất lượng quả và thương hiệu bưởi Diễn không
còn giữ ñược ñúng nhà ñăng ký thực hiện của nó. Vấnñề ñặt ra hiện nay là
làm thế nào ñể cây bưởi Diễn không chỉ có năng suất cao, vẫn giữ vững
thương hiệu và bảo tồn ñược giống bưởi quý cho thế hệ sau. Do ñó, việc chọn
lọc bình tuyển cây mẹ ñầu dòng ñể xây dựng vườn mẹ gốc có ý nghĩa rất quan
trọng trong việc bảo tồn và phát triển giống cây ănquả quý này.
Nhu cầu cây giống tốt, mắt cành ghép là rất lớn. Hiện nay, chưa có ñơn vị
nào trong ngành nông nghiệp ñứng ra ñể bảo ñảm giống cây cây ăn quả ñạt tiêu
chuẩn là cây ñầu dòng ñã ñược chọn lọc bình tuyển kỹ càng, mà chủ yếu người
nông dân mua giống cây thông qua truyền miệng. ðây là một trong những

TÀI LIỆU THAM KHẢO
A/ Tài liệu tiếng Việt
1. Nguyễn Thị Lan Anh (2007), Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật
nhằm nâng cao năng suất phẩm chất cây bưởi Diễn trồng tại Hà Tây,
Luận văn Thạc sỹ Nông nghiệp, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội
2. Ngô Hồng Bình (1995), “Chất lượng giống với ñịnh hướng phát triển
cây ăn quả có múi ở Việt Nam”, Tạp chí Nông nghiệp và Công nghệ
thực phẩm, tháng 10/1995, trang 49 - 53.
3. Ngô Hồng Bình (2004), “Nghiên cứu ñặc ñiểm và mối liên hệ sinh
trưởng giữa các ñợt lộc trên cây bưởi”,Tạp chí Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn, số 3/2004, trang 21 - 25.
4. Bộ môn Côn trùng (chủ biên) - trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội
(2004), Giáo trình Côn trùng chuyên khoa, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
5. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (2004), Cây ñầu dòng - Cây
ăn quả, Tiêu chuẩn ngành 10TCN 601-2004.
6. Boun Keua Vongsalath (2005), Nghiên cứu tình hình sản xuất cây có
múi các huyện ngoại thành Hà Nội và một số biện pháp kỹ thuật nhằm
nâng cao năng suất bưởi và quýt, Luận án Tiến sĩ Nông nghiệp,
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội.
7. Lý Gia Cầu (1993) (Nguyễn Văn Tôn dịch), Kỹ thuật trồng bưởi năng
suất cao nổi tiếng của Trung Quốc, NXB Khoa học-Kỹ thuật Quảng Tây.
8. Phạm Văn Côn (2005), Các biện pháp ñiều khiển sinh trưởng, phát
triển, ra hoa, kết quả cây ăn trái, NXB Nông Nghiệp, Hà Nội.
9. Phạm Thị Chữ (1996), “Tuyển chọn, nhân giống bưởi Phúc Trạch năng
suất cao, phẩm chất tốt phục vụ xuất khẩu và nội tiêu”,Tạp chí Khoa
học công nghệ và quản lý kinh tế, tháng 6/1996, trang 228-229.
10. Công ty TNHH Nhà nước một thành viên ðầu tư và Pháttriển Hà Nội
(2007), Thu thập, tuyển chọn và nhân giống một số cây ăn quả quý ñể
phục vụ cho các vùng trồng cây ăn quả của Hà Nội, Báo cáo tổng kết
ñề tài khoa học, mã số 01C - 05.
11. ðường Hồng Dật (2000), Nghề làm vườn - Cây ăn quả 3 miền, NXB
Văn hóa dân tộc, Hà Nội.
12. Phạm Tiến Dũng (2003), Xử lý kết quả thí nghiệm trên máy vi tính
bằng IRRISTAT 4.0 trong Windows, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
13. Vũ Mạnh Hải, ðỗ ðình Ca, Phạm Văn Côn, ðoàn Thế Lư (2000),
Tài liệu tập huấn cây ăn quả, Viện Nghiên cứu Rau quả.
14. Vũ Công Hậu (1996), Trồng cây ăn quả Việt Nam, NXB Nông nghiệp,
TP Hồ Chí Minh.
15. Phạm Thị Hương (2006), "ðặc ñiểm hình thái, ñặc ñiểm sinh trưởng và
phát triển của một số giống bưởi ðoan Hùng", Tạp chí Khoa học kỹ
thuật Nông nghiệp, số 3/2006, trang 11-14.
16. Phạm Thị Hương (2007), “Ảnh hưởng của phân bón lá Pomior và biện
pháp bao quả ñến sinh trưởng và năng suất của bưởi Diễn trồng ở
Gia Lâm, Hà Nội”, Tạp chí Nông nghiệp và PTNT, tháng 2/2007.
17. Nguyễn Thị Lan (chủ biên), Phạm Tiến Dũng (2006), Giáo trình
Phương pháp thí nghiệm, NXB Nông Nghiệp, Hà Nội.
18. Phạm Ngọc Liễu, Nguyễn Ngọc Thi (1999), “Kết quả bình tuyển một
số giống bưởi ở các tỉnh Nam Bộ”, Tạp chí Nông nghiệp và Công nghệ
thực phẩm Việt Nam, số 4/1999, trang 19-22.
19. ðỗ Tất Lợi (2006), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, NXB Y học.