Thạc Sĩ Nghiên cứu đặc tính nông sinh học các dòng, giống Bơ (Persea americana Mills.) phục vụ công tác chọn

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Nghiên cứu đặc tính nông sinh học các dòng, giống Bơ (Persea americana Mills.) phục vụ công tác chọn tạo giống tại Tây Nguyên
Mô tả bị lỗi font vài chữ, file tài liệu thì bình thường


MỤC LỤC
Lời cam ñoan ii
Lời cảm ơn iii
Mục lục iv
Danh sách những chữ, cụm từvà ký hiệu viết tắt vi
Danh mục các bảng vii
Danh mục ñồthị ix
1. MỞ ðẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của ñềtài 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu, ý nghĩa khoa học và thực tiễn 4
2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 5
2.1 Nguồn gốc, phân loại th ực vật học và yêu cầu sinh thái của cây bơ 5
2.2 Một sốnghiên cứu ởnước ngoài 8
2.3 Một sốnghiên cứu trong nước 17
3. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22
3.1 Vật liệu nghiên cứu 22
3.2 Thời gian nghiên cứu 24
3.3 ðịa ñiểm nghiên cứu 24
3.4 Nội dung nghiên cứu 25
3.5 Phương pháp nghiên cứu 25
4. KẾT QUẢNGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 29
4.1 ðặc tính nông sinh học các dòng, giống bơ 29
4.1.1 ðặc ñiểm hình thái của các dòng, giống 29
4.1.2 ðối với các dòng bơthu thập trong nước 39
4.1.3 ðối với các dòng, giống bơnhập nội 62
4.1.4 Chỉsốthu hoạch của m ột sốdòng và giống nhập nội có triển vọng 69
4.2 Tính thích ứng của một số dòng, gi ống bơ có tri ển vọng tại
Tây Nguyên 75
4.2.1 Khảnăng sinh trưởng và phát triển các dòng, giống trồng năm 2006 75
4.2.2 Khảnăng sinh trưởng và phát triển các dòng, giống trồng năm 2007 78
4.2.3 Năng suất của các dòng, giống 81
4.2.4 Chất lượng thịt quảcủa các dòng, giống 82
4.2.5 Một sốloài sâu, bệnh hại chính trên các dòng, giống tại các ñịa
bàn nghiên cứu 84
5. KẾT LUẬN VÀ ðỀNGHỊ 88
5.1 Kết luận 88
5.2 ðềnghị 88
TÀI LIỆU THAM KHẢO 89
PHỤLỤC 95


1. MỞ ðẦU
1.1 Tính cấp thiết của ñềtài
Cây Bơ(Persea americanaMill.) là một trong 4 loài cây cho quảcó
nhu cầu tiêu dùng cao và ngày càng tăng: Xoài, Dứa, Bơ, ðu ñủ. Trong thập
niên 1990 - 1999 tiêu thụquảBơbình quân ñầu người trên thếgiới tăng từ
376 g lên 381 g/năm tương ứng với nhu cầu tiêu thụtăng 2 - 2,3 triệu tấn/năm
[11]. ðối với các nước phát triển thì quảBơlà thực phẩm chức năng cao cấp
còn ñối với các nước ñang phát triển quảBơlà thực phẩm giàu năng lượng và
dinh dưỡng cho người nghèo.
QuảBơgiàu lipit, chất xơtựnhiên, kali và vitamin E. Các phát hiện
gần ñây cho thấy quảBơngoài tác dụng cung cấp dinh dưỡng còn có tác dụng
giúp các sản phụgiảm tỷlệsinh con dịtật, chống lại bệnh viêm gan C và ñặc
biệt hơn trong quảBơcó chất glutathion, m ột hợp chất gồm 3 axít amin có
khảnăng chống ô xi hóa, ngăn ngừa bệnh tim, ức chếkhối u [11], [48]. Thịt
quảBơhoàn toàn không chứa cholesterol nhưng rất giàu lutein giúp bảo vệ
mắt tránh một sốbệnh như ñục thủy tinh thể. Hàm lượng b-sitosterol cũng cao
như trong dầu ñậu nành và olive, có liên quan ức chế u gây ung thư [48].
Ngoài ra, lipit trong quảBơlà hỗn hợp của những acid béo chất lượng cao
W3, W6, W9 nên khẩu phần ăn giàu Bơcó thểlàm giảm ñáng kể“cholesterol
xấu” và “cholesterol tổng số” [17], giảm triglycerides trong huyết tương, có
lợi cho bệnh nhân tiểu ñường [13].
Theo thống kê của FAO (2005) [29], cho biết các chỉsốcủa toàn thế
giới nhưsau: Có 63 nước sản xuất với tổng diện tích thu hoạch 392,5 ngàn ha,
tổng sản lượng 3.222 ngàn tấn, năng suất trung bình 8,2 tấn/ha, các Quốc gia
có sản lượng lớn trên 100 ngàn tấn là Mexico (1.040,4 ngàn tấn), Indonesia
(263,6 ngàn tấn), Mỹ(214 ngàn tấn), Colombia (185,8 ngàn tấn), Brazil (175
ngàn tấn), Chile (163 ngàn tấn), Cộng hoà Dominique (140 ngàn tấn), Peru
(102 ngàn tấn). Nhiều Quốc gia dành phần lớn sản lượng cho tiêu thụnội ñịa.
Các Quốc gia xuất khẩu Bơchủyếu là Mexico (135,9 ngàn tấn), Chile (113,6
ngàn tấn), Israel (58,3 ngàn tấn), Tây Ban Nha (53,2 ngàn tấn), Nam Phi (28,6
ngàn tấn). Năng suất trung bình quảBơbiến thiên rất mạnh, từ1,3 tấn/ha (Bồ
ðào Nha) ñến 28,6 tấn/ha (Samoa), chủyếu do giống, khảnăng thâm canh,
phương thức trồng, ñiều kiện khí hậu. Nhìn chung, trong ñiều kiện khí hậu
nhiệt ñới và á nhiệt ñới cây Bơcho năng suất cao hơn vùng ôn ñới nhưng chất
lượng quảBơvùng ôn ñới và khí hậu á nhiệt ñới cao hơn vùng nhiệt ñới. Mục
tiêu của ngành trồng Bơtoàn thếgiới là cốgắng nâng cao năng suất trên 30
tấn/ha trong ñiều kiện chuyên canh theo xu hướng công nghiệp bằng các biện
pháp nhưgiống và gốc ghép tốt, trồng dày có ñiều chỉnh mật ñộvà tạo hình,
tưới nước, ñiều khiển dinh dưỡng giảm rụng quả, bảo vệthực vật.
Công nghệsau thu hoạch và chất lượng quảBơtrên thịtrường ñược
nghiên cứu nhiều và tiêu chuẩn hóa rất cao, nhưng cho ñến nay quảBơvẫn
ñược tiêu thụdưới hình thức quảtươi là chủyếu. Các sản phẩm chếbiến từ
thịt quảBơrất khó bảo quản và ñòi hỏi công nghệcao, giá ñắt nên chiếm thị
phần rất nhỏ. Một sốsản phẩm nổi tiếng trên thịtrường thếgiới ñược chếbiến
từquảbơlà guacamole (thịt quảBơxay trộn với phụgia), mứt tươi, dầu Bơ
làm phụgia mỹphẩm, công nghiệp dược, dầu ăn, .
Tại Việt Nam, qua thực tế trồng trọt trên 50 năm cho thấy ở Tây
Nguyên với cao ñộtrên 500 m, cây Bơsinh trưởng tốt, năng suất khá, một số
cây chất lượng ngon, ñược xem là cây ñặc sản của vùng và thu nhập từbán
quả bơ có thể lên ñến 10 triệu ñồng/cây/vụ. Tuy vậy, ñến nay cây Bơ vẫn
chưa có vịtrí xứng ñáng trong nền kinh tế ñịa phương ðăk Lăk cũng nhưtoàn
vùng. Ngoài những trởngại nhưchưa có bộgiống thích hợp, thiếu kiến thức
vềkỹthuật chăm sóc, công nghệsau thu hoạch làm cho năng suất thấp, chất
lượng kém thì tình trạng cho thu hoạch quá tập trung gây giá thấp trong thời
gian thu hoạch chính vụ ñược coi là một trởngại chính. ðây là ñiểm cần ñược
tháo gỡbằng nhiều giải pháp, trong ñó có thu thập bảo tồn, chọn lọc giống,
nhân giống mới, kỹ thuật canh tác, công nghệthu hoạch và sau thu hoạch,
phát triển thịtrường, . [2], [4].
Cây Bơ ñã ñược du nhập vào Việt Nam từnăm 1940, tuy vậy ít ñược
chú trọng nghiên cứu và phát triển trong sản xuất, ñặc biệt là việc thu thập,
bảo tồn, bình tuyển chọn lọc và nhân giống. Cây Bơ ñược trồng chủyếu từ
hạt, nhiều tổhợp gen quý trong trồng trọt nếu không ñược cố ñịnh và lưu giữ
sẽcó nguy cơbịmai một. Qua thực tếtồn tại cây Bơchứng tỏtính thích ứng
ở ðăk Lăk, Lâm ðồng, hiện nay còn nhiều cây bơ ñang ñược lưu giữtrong hệ
thống canh tác là những cá thểtốt (năng suất, chất lượng, kháng sâu bệnh, rải
vụ, và có giá trịkinh tế). Tuy nhiên, những giống Bơthương mại trên thếgiới
khá phong phú, cần du nhập ñểso sánh khảo nghiệm phục vụcho ñổi mới
công nghệvà mởrộng sản xuất. Tây Nguyên là vùng giàu tiềm năng nhất ñể
phát triển cây Bơphục vụtiêu dùng nội ñịa và hướng tới xuất khẩu, do vậy
cần có những nghiên cứu mang tính ñịnh hướng cho cây bơ ñểphục vụtốt
cho tiềm năng này.
Xuất phát từyêu cầu trên và nhu cầu cải tiến những giống bơcó chất
lượng kém bằng những giống có triển vọng hiện có tại ñịa bàn, nhằm mục tiêu
phát triển cây bơxứng ñáng với vịthếcủa chúng trong cơcấu cây trồng phục
vụ ña dạng hoá cây công nghiệp, ñáp ứng ñược nhu cầu tiêu thụnội ñịa và
xuất khẩu, chúng tôi tiến hành thực hiện ñềtài nghiên cứu “Nghiên cứu ñặc
tính nông sinh học các dòng, giống Bơ (Persea americana Mills.) phục vụ
công tác chọn tạo giống tại Tây Nguyên” từnăm 2009 ñến 2010.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu, ý nghĩa khoa học và thực tiễn
1.2.1 Mục tiêu tổng quát
Chọn lọc ñược một sốgiống Bơcó năng suất cao, chất lượng tốt, thích
ứng cao với ñiều kiện sinh thái và ñất ñai tại ñịa bàn các tỉnh Tây Nguyên.
1.2.2 Mục tiêu cụthể
- ðánh giá ñặc ñiểm nông sinh học của các dòng, giống ñã thu thập trên
cơsở ñó chọn ñược các dòng, giống bơcó triển vọng phục vụsản xuất.
- Khảo nghiệm và ñánh giá khảnăng sinh trưởng, phát triển, năng suất,
chất lượng các dòng, giống bơ ñã ñược chọn lọc từvườn tập ñoàn giống gốc.
1.2.3 Ý nghĩa khoa học
- Kết quảnghiên cứu của ñềtài sẽcung cấp các dẫn liệu khoa học về
ñặc ñiểm nông sinh học và ảnh hưởng của ñiều kiện tựnhiên ñến khảnăng
sinh trưởng, phát triển, ra hoa, ñậu quả, năng suất, chất lượng, các dòng bơ
ñã ñược tuyển chọn tai ñịa bàn các tỉnh Tây Nguyên và giống nhập nội.
- Kết quảnghiên cứu của ñềtài sẽlà cơsởkhoa học phục vụcho công
tác chọn tạo giống có năng suất và phẩm chất tốt trong những năm sắp tới.
ðồng thời là tài liệu tham khảo trong nghiên cứu khoa học và giảng dạy.
1.2.4 Ý nghĩa thực tiễn
- Kết quảnghiên cứu của ñềtài là tiền ñềxúc tiến việc quy hoạch và
ñịnh hướng phát triển cây bơbằng các dòng, giống bơ có ch ất lượng tốt ñã
ñược chọn lọc tại các ñịa bàn thuộc vùng Tây nguyên.
- Thông qua việc thực hiện, ñềtài sẽcung cấp một sốdòng và giống bơ
nhập nội có năng suất cao, chất lượng tốt thích hợp với ñiều kiện sinh thái, ñất
ñai tại các ñịa phương, nhằm phục vụtốt công tác chuy ển ñổi cơcấu cây trồng,
ña dạng hoá nông nghiệp và song song với chúng là các biện pháp kỹthuật
canh tác ñược áp dụng.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
I TRONG NƯỚC
1. Báo cáo kết quảbình tuyển một sốcây ăn quả ởcác tỉnh Nam bộ- Hội
nghịkhoa học phía Nam - Trung tâm cây ăn quảLong ðịnh, 16 -18/9/97.
2. Hoàng Mạnh Cường (2001), ðiều tra, thu thập một sốgiống bơnăng suất
cao, chất lượng tốt phục vụtiêu dùng và xuất khẩu tại ðăk Lăk.
3. Nguyễn Minh Châu, Võ ThếTruyền (1995, 1997 và 1998), Chương trình
phát triển cây bơ ởViệt Nam. Viện Nghiên cứu Cây ăn quảMiền Nam.
4. ðặng Bá ðàn (2003), ðiều tra nghiên cứu tình hình sản xuất và ảnh hưởng
của gốc ghép cây bơtrong giai ñoạn vườn ươm, Luận văn Thạc sỹNông
nghiệp, Trường ðại Học Nông nghiệp Hà Nội.
5. G.V. Guliae Iu.L. GuJop (1978), Chọn giống và công tác giống cây trồng
(Bản dịch).
6. VũCông Hậu (1996), Trồng cây ăn quả ởViệt Nam, NXB Nông nghiệp.
7. Lâm Thị Bích Lệ và Hoàng Ngọc Thuận (1996), Nghiên cứu một số
phương pháp ghép trên cây bơ, Trường ðại học Tây nguyên.
8. Trịnh ðức Minh, ðặng Bá ðàn và Hoàng Mạnh Cường (2005), Nghiên
cứu xây dựng vườn giống bơnhằm bảo tồn và phát triển một sốgiống bơ
có triển vọng tại ðăk Lăk, Báo cáo ñềtài KH&CN cấp tỉnh ðăk Lăk.
9. Nguyễn Hữu Nghĩa (1994), Trồng cây ăn quả, kỹthuật chiết ghép cây tập
I, Nhà xuất bản Hải Phòng.
10. Phan Quốc Sủng (1986), ðiều tra, nghiên cứu cây bơ ở ðăk Lăk ñểcó cơ
sởkhoa học, kỹthuật nhằm phục vụcho kếhoạch mởrộng, phát triển cây
bơ ñưa vào cơcấu bữa ăn góp phần giải quyết nhu cầu thực phẩm và xuất
khẩu. Báo cáo KH&CN ñềtài cấp tỉnh ðăk Lăk.
II NƯỚC NGOÀI
11. A.W. Whiley., B. Schaffer & B.N Wosltenholme (2002), The avocado-
Botany, Production and Uses, CABI Publishing 2002.
12. A. Ben-Ya’acov. A. Solis-Molina and G. Bufler (2003), The mountain
Avocado of Costa-Rica. Persea americana Var. Costaricensis, A new SubSpecies, Proceedings V World Avocado Congress 2003, pp 27-33.
13. Adel A. Kader & Mary Lu Apraia, . (2001), Avocado, Recommendations
maintaining posthharvest quality, University of California.
14. Alex Banks (1992), Growing Avocados in Queensland, Department of
Primary Industries GPO Box 46 Brisbane Qld 4001.
15. Anthony W. Whiley (1991), Avocado production in Australia, Maroochy
Research Station, Queensland Hortculture Institute,Department of Primary
Industries, PO Box 5083, SCMC, Nambour 4560, Queensland, Australia.
16. B. Razeto, T. Fichet, J. Longueira, Chile (1994), Close Planting of
Avocado. University of Chile.
17. B. N. Wolstenholme và A.W. Whiley (1991), Strategies for Maximising
Avocado Productivity: An Overview, Department of Horticultural Science
University of Natal Pietermarizburg, South Africa.
18. Blumenfield, A. and Gazit, S., (1974), Development of seeded and
seedless avocado fruits. J. Amer. Soc. Hort. Scientia. 99, pp 442-228.
19. Burns, J. K., L. V. Pozo, R. Yuan, and B. Hockema (2003), Guanfacine
and clonidine reduce defoliation and phytotoxicity associated with
abscission agents, J. Amer. Soc. Hort. Sci. 128(1), pp 42-47.
20. Bower, J.P. and Cutting, J.G.M (1988), Avocado fruit development and
ripening physiology, Hort. Rev. 10, pp 229-271.