Thạc Sĩ Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và một số biện pháp kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng đ

LUẬN VĂN THẠC SỸ NÔNG NGHIỆP
NĂM 2011

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU 1
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ 1
1.2. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI . 3
1.2.1. Mục đích 3
1.2.2. Yêu cầu 3
1.3. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI . 4
1.3.1. Ý nghĩa khoa học . 4
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn . 4
1.4. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 5
2.1. NGUỒN GỐC VÀ PHÂN LOẠI CỦA CÂY BƯỞI . 5
2.1.1. Nguồn gốc . 5
2.1.2. Phân loại 6
2.2. MỘT SỐ GIỐNG BƯỞI CHỦ YẾU TRÊN THẾ GIỚI 7
2.3. MỘT SỐ GIỐNG BƯỞI CHỦ YẾU TRỒNG Ở VIỆT NAM . 9
2.3.1. Bưởi Phúc Trạch 9
2.3.2. Bưởi Đoan Hùng 9
2.3.3. Bưởi Diễn 9
2.3.4. Bưởi Đỏ (Bưởi Đào) 10
2.3.5. Bưởi Thanh Trà . 10
2.3.6. Bưởi Biên Hoà . 11
2.3.7. Bưởi Năm Roi . 11
2.3.8. Bưởi Da Xanh 11
2.3.9. Bưởi đường Lá Cam 12
2.3.10. Bưởi đường Hương Sơn . 12
2.4. TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ BƯỞI TRÊN THẾ GIỚI VÀ TRONG NƯỚC. . 12
2.4.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ bưởi trên thế giới 12
2.5. ĐẶC ĐIỂM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÂY BƯỞI 16
2.5.1. Đặc điểm sinh trưởng thân, cành 16
2.5.2. Đặc tính sinh lý ra hoa đậu quả 17
2.5.2.1. Thụ phấn và thụ tinh . 18
2.5.2.2. Quả và tập tính đậu quả . 20
2.6. YÊU CẦU VỀ ĐIỀU KIỆN SINH THÁI CỦA CÂY BƯỞI 22
2.6.1. Nhiệt độ 22
2.6.2. Đất 23
2.6.3. Ánh sáng . 24
2.6.4. Gió 25
2.6.5. Ẩm độ và lượng mưa . 25
2.7. MỘT SỐ NGHIÊN CỨU VỀ PHÂN BÓN LÁ VÀ SỬ DỤNG CHẤT KÍCH THÍCH SINH TRƯỞNG CHO CÂY BƯỞI . 27
2.7.1. Những nghiên cứu về sử dụng phân bón lá trên cây bưởi . 27
2.7.2. Những nghiên cứu về sử dụng chất kích thích sinh trưởng trên cây bưởi 28

CHƯƠNG 3: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 32
3.1. ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN VÀ VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU 32
3.1.1. Đối tượng và địa điểm nghiên cứu . 32
3.1.3. Vật liệu nghiên cứu 32
3.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU . 33
3.2.1. Điều tra hiện trạng sản xuất và tiêu thụ cây ăn quả tại huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang 33
3.2.2. Nghiên cứu, đánh giá đặc điểm nông sinh học của bưởi Diễn trong điều kiện tự nhiên của huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang . 33
3.2.3. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của một số phân bón lá và chất điều tiết sinh trưởng (α-NAA, GA3) đến quá trình giữ hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 34
3.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 34
3.3.1. Điều tra, đánh giá tổng quan về tình hình sản xuất, tiêu thụ cây ăn quả và cây bưởi tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 34
3.3.2. Theo dõi sự phát sinh, phát triển các đợt lộc và đặc điểm ra hoa đậu quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 35
3.3.3. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của một số phân bón lá đến quá trình giữ hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 35
3.3.4. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của GA3 đến quá trình giữ hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 36
3.3.5. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của α-NAA đến quá trình giữ hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 37
3.4. CÁC CHỈ TIÊU VÀ PHƯƠNG PHÁP THEO DÕI 38
3.4. XỬ LÝ SỐ LIỆU 40

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 41
4.1. HIỆN TRẠNG SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ CÂY ĂN QUẢ TẠI HUYỆN HIỆP HÕA, TỈNH BẮC GIANG 41
4.1.1. Tình hình sản xuất cây ăn quả của huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 41
4.1.1.1. Tình hình sản xuất chung 41
4.1.1.2. Tình hình sản xuất bưởi tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 43
4.1.1.3. Kỹ thuật chăm sóc bưởi tại các hộ gia đình ở huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 46
4.1.2. Tình hình tiêu thụ sản phẩm bưởi tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 50
4.2. NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH HỌC CỦA BƯỞI DIỄN TRONG ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN CỦA HUYỆN HIỆP HÕA, TỈNH BẮC GIANG 50
4.2.1. Đặc điểm hình thái của cây bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 50
4.2.2. Đặc điểm hình thái lá của cây bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 51
4.2.3. Thời gian xuất hiện của các đợt lộc trong điều kiện tự nhiên của huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang 52
4.2.4. Khả năng sinh trưởng của các đợt lộc trong điều kiện tự nhiên của huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang 53
4.2.5. Thời gian ra hoa và tỷ lệ đậu quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 54
4.3. NGHIÊN CỨU SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ PHÂN BÓN LÁ VÀ CHẤT ĐIỀU TIẾT SINH TRƯỞNG (α-NAA, GA3) ĐẾN QUÁ TRÌNH GIỮ HOA, ĐẬU QUẢ VÀ NĂNG SUẤT, CHẤT LƯỢNG CỦA BƯỞI DIỄN TRỒNG TẠI HUYỆN HIỆP HOÀ, TỈNH BẮC GIANG 55
4.3.1. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của một số phân bón lá đến quá trình giữ hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 55
4.3.1.1. Ảnh hưởng của phân bón lá đến quá trình giữ hoa, đậu quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 55
4.3.1.2. Ảnh hưởng của phân bón lá đến động thái rụng quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 57
4.3.1.3. Ảnh hưởng của phân bón lá đến khả năng tăng trưởng quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 58
4.3.1.4. Ảnh hưởng của phân bón lá đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 60
4.3.1.5. Ảnh hưởng của phân bón lá đến một số chỉ tiêu về đặc điểm quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 61
4.3.2. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của GA3 đến quá trình giữ hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 63
4.3.2.1. Ảnh hưởng của GA3 đến quá trình giữ hoa, đậu quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 63
4.3.2.2. Ảnh hưởng của GA3 đến động thái rụng quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 64
4.3.2.3. Ảnh hưởng của GA3 đến sự tăng trưởng quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 65
4.3.2.4. Ảnh hưởng của GA3 đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang 67
4.3.3. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của a-NAA đến quá trình giữ hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 69
4.3.3.1. Ảnh hưởng của a-NAA đến quá trình giữ hoa, đậu quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 70
4.3.3.2. Ảnh hưởng của a-NAA đến động thái rụng quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 71
4.3.3.3. Ảnh hưởng của a-NAA đến sự tăng trưởng quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 72
4.3.3.4. Ảnh hưởng của a-NAA đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 74
4.3.3.5. Ảnh hưởng của a-NAA đến một số chỉ tiêu về đặc điểm quả của bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang . 75
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 77
5.1. Kết luận 77
5.2. Kiến nghị 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 78
PHỤ LỤC

CHƯƠNG 1 MỞ ĐẦU
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Cây ăn quả chiếm một vị trí quan trọng trong đời sống của con người. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, nghề trồng cây ăn quả đã trở thành một bộ phận quan trọng không thể thiếu đối với nền nông nghiệp. Những năm vừa qua, nghề trồng cây ăn quả ở Vịêt Nam ngày càng có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển dịch cơ cấu cây trồng và chuyển dịch nền kinh tế nông thôn, góp phần vào việc xoá đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm cho hàng vạn lao động từ nông thôn đến thành thị.
Đất nước ta có một vị trí thiên nhiên hiếm có, một mặt gắn liền với lục địa mặt khác lại thông với đại dương và nằm trong vành đai nhiệt đới gió mùa; khí hậu có nhiều nét độc đáo và đa dạng. Điều kiện tự nhiên đó đã ưu đãi cho đất nước ta nhiều loại cây trái đặc trưng, nổi tiếng đặc biệt là cây bưởi. Bưởi (Citrus grandis) là một trong những loài cây ăn quả có múi được trồng khá phổ biến ở nước ta cũng như các nước vùng Châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia, Philippin, . Cây bưởi không những có giá trị kinh tế cao mà còn có giá trị dinh dưỡng lớn đối với con người. Trong 100g phần ăn được có: 89 g nước, 0.5 g protein, 0.4 g chất béo, 9.3 g tinh bột, 49 IU vitamin A, 0.07 mg vitamin B1, 0.02 mg vitamin B2, 0.4 mg niacin và 44 mg vitamin C. Bên cạnh đó bưởi có nhiều ứng dụng trong y học cổ truyền của dân tộc. Trong lá, hoa, vỏ quả bưởi đều chứa tinh dầu. Ngoài ra, vỏ quả bưởi còn có pectin, naringin (một loại glucozid), men tiêu hoá peroxydaza và amylaza, đường ramoza, cùng nhiều loại men tiêu hóa amylaza, peroxydaza . Chính vì vậy mà cây bưởi còn là thứ dược liệu quan trọng trong đời sống của con người (Trần Thế Tục và cộng sự, 1996 [26] ; Đỗ Tất Lợi, 2006 [8] ).
Ở nước ta bưởi được trồng hầu khắp các tỉnh thành trong cả nước, đặc biệt đã hình thành những vùng bưởi cổ truyền mang tính đặc sản địa phương như bưởi Đoan Hùng - Phú Thọ, bưởi Diễn - Từ Liêm - Hà Nội, bưởi Phúc Trạch - Hương Khê - Hà Tĩnh, bưởi Thanh Trà - Huế, bưởi Năm Roi - Vĩnh Long và gần đây là bưởi da xanh - Mỏ Cày - Bến Tre, Ở các địa phương trên bưởi được coi là cây trồng nông nghiệp chính, với giá trị thu nhập hàng năm cao hơn gấp nhiều lần so với lúa và một số cây trồng khác, đồng thời cũng được coi là lợi thế so sánh với các địa phương khác trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Thực hiện chủ trương, đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước về chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất cũng như phát huy tiềm năng về điều kiện tự nhiên của địa phương. Tỉnh Bắc Giang nói chung và huyện Hiệp Hoà nói riêng trong những năm gần đây đã cải tạo, quy hoạch, áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào việc chọn tạo và sản xuất những giống cây đạt chất lượng và đã đưa cây bưởi Diễn vào phát triển kinh tế hộ gia đình nhằm mở rộng quy mô sản xuất cả về diện tích, năng suất và sản lượng.
Tuy nhiên do thị trường tiêu thụ chưa ổn định, người dân chưa an tâm đầu tư vào sản xuất, cộng với sự hiểu biết về kỹ thuật còn quá ít, khó khăn về nguồn vốn. Nhiều vườn bưởi đang trong tình trạng suy thoái, cây sinh trưởng kém, sâu bệnh gây hại nặng đặc biệt là bệnh chảy gôm, đốm đen (bệnh chín sớm), ngoài ra còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố bất lợi khác như khí hậu, kỹ thuật canh tác, bón phân chưa hợp lý, . nên mẫu mã và chất lượng sản phẩm còn hạn chế do vậy mà giá thành còn rẻ, sản phẩm bảo quản sau thu hoạch khó khăn, chưa đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng, gây thiệt hại cho người sản xuất. Mặt khác, bưởi có số lượng hoa rất lớn nhưng tỷ lệ đậu quả lại thấp do vậy năng suất thấp và không ổn định, phẩm chất quả giảm, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả kinh tế.

Để tăng tỷ lệ đậu quả và tăng năng suất, chất lượng bưởi Diễn, việc tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của phân bón lá và chất điều tiết sinh trưởng đến sự sinh trưởng, ra hoa, đậu quả và năng suất, chất lượng của cây bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà là yêu cầu cấp thiết trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh Bắc Giang. Xuất phát từ thực tế trên chúng tôi tiến hành thực hiện nghiên cứu đề tài "Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và một số biện pháp kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng đối với giống bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang”.
1.2. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Mục đích
- Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và áp dụng một số biện pháp kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, phẩm chất đối với giống bưởi Diễn theo định hướng sản xuất hàng hoá trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang. - Trên cơ sở nghiên cứu này sẽ góp phần bổ sung vào quy trình trồng bưởi Diễn phù hợp với huyện Hiệp Hoà nói riêng và tỉnh Bắc Giang nói chung.
1.2.2. Yêu cầu
- Điều tra hiện trạng sản xuất và tiêu thụ cây ăn quả tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang từ năm 2008 đến năm 2010. - Tìm hiểu được đặc điểm nông sinh học của giống bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang. - Xác định được sự ảnh hưởng của một số loại phân bón qua lá đến sự rụng hoa, đậu quả, năng suất, chất lượng bưởi Diễn trồng tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang. - Xác định được nồng độ α-NAA, GA3 thích hợp cho cây bưởi Diễn tăng tỷ lệ đậu quả, năng suất và chất lượng.