Tiến Sĩ Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, Xquang và đánh giá kết quả điều trị lệch lạc khớp cắn loại III Angle b

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NĂM 2015
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ . 1
Chương 1:TỔNG QUAN . 3
1.1. Khớp cắn và phân loại lệch lạc khớp cắn 3
1.1.1. Khớp cắn 3
1.1.2. Phân loại lệch lạc khớp cắn theo Angle 4
1.1.3. Phân loại lệch lạc xương theo Ballard . 6
1.2. Lệch lạc khớp cắn loại III theo Angle . 7
1.2.1. Đặc điểm 7
1.2.2. Phân loại 8
1.2.3. Sự tăng trưởng ở bệnh nhân lệch lạc khớp cắn loại III . 10
1.2.4. Nguyên nhân 14
1.2.5. Chẩn đoán 14
1.2.6. Điều trị . 19
1.3. Hệ thống mắc cài MBT 28
1.3.1. Độ nghiêng chân răng ngoài trong của răng cửa . 30
1.3.2. Độ nghiêng thân răng gần xa của răng cửa . 31
1.3.3. Độ nghiêng chân răng ngoài trong của các răng sau hàm trên 32
1.3.4. Độ nghiêng thân răng gần xa của răng sau hàm trên 33
1.3.5. Độ nghiêng chân răng ngoài trong của các răng sau hàm dưới 34
1.3.6. Độ nghiêng thân răng gần xa của răng sau hàm dưới . 34
1.3.7. Các lựa chọn cho răng hàm nhỏ thứ hai 34
1.3.8. Các ống cho răng hàm nhỏ thứ hai hàm dưới . 35
1.4. Một số nghiên cứu về hệ thống mắc cài 36
Chương 2:ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 38
2.1. Đối tượng nghiên cứu . 38
2.1.1. Mục tiêu 1 “Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng, X quang của lệch lạc
khớp cắn loại III theo Angle” 38
2.1.2. Mục tiêu 2 “Đánh giá kết quả điều trị lệch lạc khớp cắn loại III theo
Angle bằng hệ thống mắc cài MBT” . 38
2.2. Phương pháp nghiên cứu 39
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu . 39
2.2.2. Cỡ mẫu nhằm mục tiêu “Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng, X quang
của lệch lạc khớp cắn loại III theo Angle” 39
2.2.3. Cỡ mẫu nhằm mục tiêu “Đánh giá kết quả điều trị lệch lạc khớp cắn
loại III theo Angle bằng hệ thống mắc cài MBT” . 39
2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu . 41
2.4. Các bước tiến hành nghiên cứu . 41
2.4.1. Bước 1: Khám chẩn đoán nhanh phân loại khớp cắn 41
2.4.2. Bước 2: Giới thiệu, mời tham gia nghiên cứu . 41
2.4.3. Bước 3: Khám lâm sàng 41
2.4.4.Bước 4: Chụp phim 42
2.4.5. Bước 5: Lấy dấu, đổ mẫu 51
2.4.6. Bước 6: Tiến hành phân tích, đánh giá 52
2.4.7. Bước 7: Chẩn đoán, lập kế hoạch điều trị . 52
2.4.8. Bước 8: Tiến hành điều trị . 52
2.4.9. Bước 9 56
2.5. Phân tích kết quả 56
2.5.1. Mục tiêu 1 56
2.5.2. Mục tiêu 2 57
2.6. Xử lý số liệu và hạn chế sai số 64
2.7. Đạo đức nghiên cứu 64
Chương 3:KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 65
3.1. Một số đặc điểm lâm sàng, X quang của bệnh nhân có lệnh lạc khớp
cắn loại III theo Angle . 65
3.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 65
3.1.2. Đặc điểm về răng, cung răng và khớp cắn 65
3.1.3. Đặc điểm của mặt 68
3.1.4. Đặc điểm X quang . 70
3.2. Kết quả điều trị lệnh lạc khớp cắn loại III theo Angle . 78
3.2.1. Đặc điểm tuổi và giới của đối tượng nghiên cứu 78
3.2.2. Đánh giá kết quả điều trị 80
3.2.3. Đánh giá chủ quan của bệnh nhân . 89
Chương 4:BÀN LUẬN 91
4.1. Đặc điểm lâm sàng, X quang 91
4.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 91
4.1.2. Đặc điểm về răng và khớp cắn 91
4.1.3. Đặc điểm về cung răng 92
4.1.4. Đặc điểm của mặt 94
4.1.5. Đặc điểm X quang . 95
4.2. Kết quả điều trị lệch lạc khớp cắn loại III theo Angle . 100
4.2.1. Đặc điểm về tuổi và giới của đối tượng nghiên cứu 100
4.2.2. Chỉ định điều trị . 101
4.2.3. Khí cụ và cơ học trong điều trị 105
4.2.4. Kết quả điều trị 110
KẾT LUẬN 120
KIẾN NGHỊ . 122
CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phụ lục 1. Một số hình ảnh của bệnh nhân trước và sau điều trị
Phụ lục 2. Nội dung thông tin cung cấp cho đối tượng nghiên cứu
Phụ lục 3. Phiếu thu thập thông tin ĐẶT VẤN ĐỀ
Lệch lạc khớp cắn là sự lệch lạc của tương quan giữa các răng trên
một cung hàm hoặc giữa hai hàm. Lệch lạc khớp cắn được chia thành nhiều
loại dựa trên các tiêu chuẩn đưa ra bởi các tác giả khác nhau, tác giả Edward
H. Angle (1899) dựa trên mối tương quan của răng hàm lớn vĩnh viễn thứ
nhất hàm trên với răng hàm lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm dưới và sự sắp xếp
của các răng liên quan tới đường cắn đã phân lệch lạc khớp cắn thành ba loại
chính là I, II và III [1].
Theo đánh giá của một số nghiên cứu gần đây cho rằng lệch lạc khớp
cắn loại III theo Angle chiếm tỷ lệ khá cao ở nhiều quốc gia và tộc người
khác nhau. Tỷ lệ lệch lạc khớp cắn loại III theo Angle tại Mỹ khoảng 16% ở



nhóm trẻ từ 4-10 tuổi [2], tại Nhật Bản là 7,81% ở trẻ gái độ tuổi 11 và tại
Trung Quốc, Hàn Quốc chiếm từ 9,4 - 19%[3],[4]. Tại Việt Nam, tỷ lệ lệch
lạc răng và hàm ở trẻ rất cao chiếm 96,1% tại Hà Nội, 83,25% tại thành phố
Hồ Chí Minh, trong đó số trẻ bị lệch lạc khớp cắn loại III theo Angle lên tới
khoảng 21,7% [5].
Lệch lạc khớp cắn có thể ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, đời sống của
cá nhân trong xã hội như sang chấn khớp cắn, giảm chức năng ăn nhai, tạo
điều kiện cho một số bệnh răng miệng phát triển, ảnh hưởng đến thẩm mỹ
khuôn mặt, phát âm và các vấn đề về tâm lý [5].Trên lâm sàng các hình thái
lệch lạc khớp cắn rất đa dạng và phong phú, trong đó sai khớp cắn loại III là
một hình thái phức tạp nhất. Đến nay, với sự phát triển của chỉnh hình răng
mặt, điều trị lệch lạc khớp cắn nói chung đã có nhiều cải thiện đáng kể. Tuy
nhiên, việc điều trị sai khớp cắn loại III vẫn là một thử thách đối với các bác
sĩ chỉnh nha.Tuỳ thời điểm can thiệp và nguyên nhân của lệch lạc khớp cắn
loại III mà có phương pháp điều trị khác nhau. Điều trị chỉnh nha ở những
bệnh nhân trẻ được chẩn đoán sớm sai khớp cắn loại III có thể được điều trị chỉnh hình với Chin cup hoặc Face mask, để bình thường hóa sự lệch lạc
xương. Với những bệnh nhân đã qua đỉnh tăng trưởng, điều trị chỉnh răng với
khí cụ cố định làm cải thiện khớp cắn và thẩm mỹ mặt bù trừ sự bất cân xứng
của nền xương. Phương pháp điều trị phẫu thuật được đề nghị với những bệnh
nhân có sự bất cân xứng về xương nặng [2],[6].
Điều trị chỉnh nha bằng khí cụ cố định là di chuyển răng trên nền xương
để bù trừ sự lệch lạc xương phía dưới được giới thiệu từ rất sớm (1930 –
1940)[2]. Tuy nhiên, ở nước ta các kỹ thuật chỉnh nha nói chung chỉ mới được
du nhập và phát triển trong ít năm trở lại đây. Do vậy, việc thực hành của các
nha sỹ về chỉnh nha bằng khí cụ cố định như hệ thống mắc cài MBT còn hạn
chế. Các nghiên cứu, đánh giá, phân tích lâm sàng, Xquang đối với từng loại
lệch lạc khớp cắn còn thiếu, đặc biệt là nghiên cứu, đánh giá về lệch lạc khớp
cắn loại III theo Angle bằng hệ thống mắc cài MBT cũng như những hiệu quả
điều trị của nó trên hệ thống xương, răng. Vì vậy, để cung cấp thêm những
bằng chứng khoa học trong chẩn đoán, điều trị loại lệch lạc khớp cắn này
chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, Xquang và đánh
giá kết quả điều trị lệch lạc khớp cắn loại III Angle bằng hệ thống mắc cài
MBT” với hai mục tiêu:
1. Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng, Xquang của lệch lạc khớp cắn
loại III theo Angle.
2. Đánh giá kết quả điều trị lệch lạc khớp cắn loại III theo Angle bằng hệ
thống mắc cài MBT.